Anemia – rodzaje, przyczyny i objawy niedokrwistości. Co jeść przy anemii?

Powrót

Anemia nazywana inaczej niedokrwistością to stan, w którym liczba erytrocytów albo ilość zawartej w nich hemoglobiny nie jest wystarczająca do odpowiedniego natlenienia tkanek. Na niedokrwistość narażone są szczególnie małe dzieci, kobiety w ciąży, osoby starsze oraz mające niektóre choroby przewlekłe. Co jest najczęstszą przyczyną anemii? Jakie są znane odmiany tej choroby? Jak rozpoznać anemię? Odpowiadamy!

Spis treści:

  1. Czym jest anemia?
  2. Rodzaje anemii
  3. Przyczyny anemii
  4. Objawy anemii
  5. Rozpoznanie anemii — jakie badania wykonać?
  6. Leczenie anemii
  7. Anemia w ciąży
  8. Jakie są skutki anemii?
  9. Jak zapobiec anemii?

Czym jest anemia?

Anemia (niedokrwistość) to stan chorobowy, w wyniku którego u pacjenta spada stężenie hemoglobiny, liczba erytrocytów – czerwonych krwinek oraz wskaźnik hematokrytowy. Hemoglobina (HGB) to białko występujące w erytrocytach — odpowiadające za transport tlenu z płuc do komórek organizmu. Jej stężenie u dorosłych powinno wynosić powyżej 12 g/dl u kobiet oraz 13 g/dl u mężczyzn. Przy anemii może występować wyłącznie obniżony poziom hemoglobiny albo jednoczesny spadek liczby erytrocytów.

Rodzaje anemii

Jakie są rodzaje anemii? W zależności od stopnia nasilenia wyróżnia się niedokrwistość:

  • łagodną — stężenie hemoglobiny wynosi od 10 do 12 g/dl;
  • umiarkowaną — poziom hemoglobiny wynosi od 8 do 9,9 g/dl;
  • ciężką — stężenie hemoglobiny wynosi od 6,5 do 7,9 g/dl;
  • zagrażającą życiu — poziom hemoglobiny wynosi poniżej 6,5 g/dl.
Rodzaje anemii
Rodzaje anemii

Oprócz tego typy niedokrwistości dzieli się ze względu na przyczynę występowania. Najczęściej diagnozowana jest anemia związana z niedoborem żelaza – stanowi ponad 80% wszystkich przypadków niedokrwistości. Szacuje się, że ten rodzaj anemii występuje u około 2% całej populacji. Częściej diagnozuje się ją u kobiet niż u mężczyzn zwłaszcza żyjących w krajach Europy Środkowej.

Ponadto wyróżnia się inne rodzaje anemii, takie jak:

  • anemia pokrwotoczna — będąca efektem przewlekłej lub znacznej utraty krwi np. w wyniku urazu;
  • anemia syderoblastyczna – wrodzone albo nabyte zaburzenia produkcji hemu;
  • anemia megaloblastyczna – z niedoboru witaminy B12 lub kwasu foliowego;
  • anemia hemolityczna – ze zbyt szybkiego rozpadu krwinek czerwonych;
  • niedokrwistość aplastyczna — wynikająca z niewydolności szpiku;
  • niedokrwistość wynikająca z przewlekłych chorób autoimmunologicznych, nowotworów itd.

Niedokrwistość z niedoboru żelaza

Anemia z niedoboru żelaza jest jednym z najczęstszych rodzajów niedokrwistości. Jej objawy mogą obejmować uczucie chronicznego zmęczenia, osłabienie, bladość skóry i błon śluzowych oraz kruche paznokcie. Co więcej, osoby z niedokrwistością z niedoboru żelaza mogą doświadczać zawrotów głowy, duszności, zaburzeń koncentracji i osłabienia układu odpornościowego.

Niedokrwistość hemolityczna

W przypadku anemii hemolitycznej dochodzi do przedwczesnego rozpadu czerwonych krwinek, co prowadzi do niedoboru tych komórek we krwi. Objawy niedokrwistości hemolitycznej mogą obejmować bladość skóry, zmęczenie, osłabienie, zawroty głowy, żółtaczkę (żółtawe zabarwienie skóry i oczu), ciemne zabarwienie moczu oraz powiększenie śledziony.

Anemia aplastyczna

Anemia aplastyczna jest rzadkim, ale poważnym schorzeniem, które charakteryzuje się upośledzoną produkcją krwinek przez szpik kostny. Objawy anemii aplastycznej mogą obejmować chroniczne zmęczenie, osłabienie, bladość skóry, skłonność do siniaków i krwawień oraz infekcje powracające. Ponadto pacjenci z tą postacią anemii mogą mieć niski poziom płytek krwi i białych krwinek, co zwiększa ryzyko powikłań krwotocznych i infekcyjnych.

Anemia sierpowata — co to takiego?

Anemia sierpowata jest rzadką chorobą dziedziczną, która wpływa na czerwone krwinki. W jaki sposób? Przyjmują one nietypowy kształt sierpa zamiast normalnego kształtu dysku. To powoduje, że czerwone krwinki są sztywne i mają trudności w przepływie przez drobne naczynia krwionośne, co prowadzi do niedokrwienia tkanek. Osoby chore na ten rodzaj anemii wykazują zwiększoną podatność na infekcje, a także skarżą się na nagłe ostre bóle stawów bądź brzucha.

Przyczyny anemii

Jakie zatem są najczęstsze przyczyny anemii? Są to przede wszystkim:

  • utrata krwi w wyniku urazów,
  • obfite krwawienia miesięczne,
  • krwawienia z przewodu pokarmowego,
  • zmniejszenie produkcji erytrocytów w efekcie niedoboru żelaza,
  • niedobór kwasu foliowego lub witaminy B12,
  • nowotwory,
  • nadużywanie alkoholu,
  • zwiększenie lub przyspieszenie niszczenia czerwonych krwinek ze względu na wady w ich budowie spowodowane wadami genetycznymi (niedokrwistość sierpowata),
  • infekcje wirusowe (np. malaria),
  • zakażenia bakteryjne,
  • choroby autoimmunologiczne oraz schorzenia przewlekłe, w tym reumatoidalne zapalenie stawów, przewlekła niewydolność serca, przewlekłe zapalenie jelit albo toczeń rumieniowaty układowy.
Przyczyny anemii
Przyczyny anemii

Objawy anemii

Do najczęstszych objawów anemii zalicza się przede wszystkim:

  • osłabienie organizmu,
  • szybsze męczenie się – znaczące zmniejszenie wydolności fizycznej,
  • zaburzenia koncentracji i uwagi,
  • problemy z uczeniem się,
  • bladość spojówek,
  • bóle głowy,
  • zawroty głowy,
  • odczuwanie duszności,
  • kołatanie serca oraz tachykardie,
  • zwiększoną podatność na infekcje,
  • bladość skóry, spojówek i błon śluzowych.
  • zasłabnięcia i utraty przytomności — u części pacjentów.

Anemia z niedoboru żelaza dodatkowo u pacjentów obserwuje się osłabienie włosów i paznokci.

Najczęstsze objawy anemii
Najczęstsze objawy anemii

Rozpoznanie anemii — jakie badania wykonać?

W celu zdiagnozowania anemii należy przeprowadzić odpowiednie badania, które pozwalają ocenić poziom hemoglobiny i czerwonych krwinek we krwi. Pierwszym krokiem jest wykonanie pełnego morfologicznego badania krwi, które obejmuje ocenę liczby krwinek, poziomu hemoglobiny, hematokrytu oraz innych parametrów. Na podstawie wyników lekarz może stwierdzić obecność anemii i ocenić jej nasilenie. Dodatkowo specjalista może zlecić oznaczenie stężenia ferrytyny będącej wskaźnikiem poziomu żelaza w organizmie.

W rozpoznaniu anemii kluczowe jest wykonanie badań, takich jak:

  • morfologia krwi i OB,
  • stężenie żelaza,
  • stężenie ferrytyny,
  • poziom kwasu foliowego.
Diagnoza anemii
Diagnoza anemii

Leczenie anemii

Leczenie niedokrwistości zależne jest od jej przyczyny i stopnia zaawansowania choroby. Zawsze zaczyna się od zwalczania schorzenia podstawowego, które wywołuje anemię. Jeżeli u pacjenta anemia wynika z niedoboru żelaza, zaleca się suplementację doustną – często stosowane są preparaty skojarzone z witaminą C. Zazwyczaj suplementy te przyjmuje się na czczo, ponieważ niektóre produkty spożywcze wpływają negatywnie na wchłanianie żelaza. Dodatkowo leczenie anemii należy wspierać poprzez dietę bogatą w ten składnik. Warto zatem zwracać uwagę na ilość spożywanego mięsa, a także spożywać, zielone warzywa, rośliny strączkowe, jaja, nasiona oraz orzechy.

Jak uniknąć anemii?
Jak uniknąć anemii?

Anemię wynikającą z niedoboru witaminy B12 można leczyć poprzez jej suplementację. W niektórych przypadkach np. ciężkim przebiegu anemii może być konieczne przetoczenie krwi. Przeważnie transfuzję krwi rozważa się, gdy poziom hemoglobiny i/lub czerwonych krwinek jest bardzo niski, czego efektem jest pogorszenie zdrowia pacjenta. W celu ustalenia najlepszego sposobu leczenia anemii zawsze należy skonsultować się z lekarzem, który dobierze odpowiednią metodę.

Anemia w ciąży

W ciąży anemia występuje stosunkowo często. Niższy poziom hemoglobiny może wynikać ze zwiększonej objętości krwi, której zapotrzebowanie rośnie w czasie ciąży, a produkcja czerwonych krwinek nie nadąża za tym tempem. Ponadto wpływ mogą mieć niedobory składników odżywczych, takich jak żelazo, kwas foliowy czy witamina B12. Nie należy bagatelizować problemu, ponieważ niedokrwistość u kobiet ciężarnych zazwyczaj prowadzi do:

  • zmęczenia,
  • osłabienia,
  • zawrotów głowy,

W cięższych przypadkach anemia może mieć negatywny wpływ na rozwój płodu i prowadzić do powikłań, dlatego badania w ciąży są tak ważne przez cały czas jej trwania.

Anemia w ciąży
Anemia w ciąży

Skutki anemii

Nieleczona anemia prowadzi do różnych skutków i powikłań zdrowotnych. Niski poziom hemoglobiny i czerwonych krwinek w organizmie może powodować chroniczne zmęczenie, osłabienie i brak energii, co wpływa negatywnie na codzienne funkcjonowanie. Ponadto, osoby z nieleczoną anemią mogą doświadczać zawrotów głowy, bólów głowy, duszności i utraty przytomności. Anemia może również prowadzić do zaburzeń koncentracji, upośledzonej funkcji poznawczej oraz osłabienia układu odpornościowego, co zwiększa podatność na infekcje.

Jak zapobiec anemii?

Istnieje kilka kluczowych działań, które można podjąć w celu minimalizacji ryzyka wystąpienia anemii:

  • właściwa i zrównoważona dieta,
  • dostarczanie do organizmu składników odżywczych, takich jak żelazo, witamina B12, kwas foliowy i witamina C,
  • unikanie diety ubogiej w składniki odżywcze i bogatej w substancje hamujące wchłanianie żelaza,
  • przeprowadzanie regularnych badań krwi.

Warto zatem działać profilaktycznie, aby zapobiec anemii i uporczywym objawom choroby, które utrudniają codzienne funkcjonowanie.


Bibliografia:

  1. Skrobisz A., Wojtkowska I., Niedokrwistość i przetaczanie koncentratu krwinek czerwonych w warunkach intensywnej terapii – korzyści i ryzyko, https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/008/873/original/59-64.pdf?1469180277 [dostęp online: 27.06.2023]
  2. Kumar A, Sharma E, Marley A, et alIron deficiency anaemia: pathophysiology, assessment, practical managementBMJ Open Gastroenterology 2022;9:e000759. https://bmjopengastro.bmj.com/content/9/1/e000759 [dostęp online: 27.06.2023]
  3. Chełstowska M., Warzocha K., Objawy kliniczne i zmiany laboratoryjne w diagnostyce różnicowej niedokrwistości, Via Medica, https://journals.viamedica.pl/oncology_in_clinical_practice/article/download/9372/7989 [dostęp online: 27.06.2023]

Dodano: 01/08/2022
Autor
POLMED Zdrowie
POLMED Zdrowie
Najpopularniejsze artykuły w kategorii Choroby
15/02/2021
Choroby, Profilaktyka
Mroczki przed oczami – czym są i o czym świadczą?

Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?


16/05/2022
Choroby, Profilaktyka
Krwotok z nosa – przyczyny, co może oznaczać? Jak zatamować krwawienie?

Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?


31/05/2023
Choroby
Nadciśnienie oczne – przyczyny, objawy, leczenie

Ciśnienie ​ oczne​, określane też jako ciśnienie wewnątrzgałkowe albo śródgałkowe, jest to ciśnienie wywierane przez płyn śródoczny na rogówkę i twardówkę.


Zapoznaj się z nasza ofertą
Nowość! Kup online!
badania
Pakiet intymny – diagnostyka chorób wenerycznych
Zadbaj o swoje zdrowie intymne

od 450 zł
badanie
Diagnostyka celiakii
Sprawdź czy cierpisz na nietolerancję glutenu.

od 210 zł
badanie
Diagnostyka chorób tarczycy
Choroby tarczycy mogą być przyczyną wielu dolegliwości.

od 52 zł
Więcej usług
Potrzebujesz pomocy?
Skontaktuj się z naszymi konsultantami.
Zapytaj o ofertę
Newsletter
Kup wizytę
Portal Pacjenta Portal Pracodawcy Platforma Medycyny Pracy Panel Agentów Ubezpieczeniowych Partner medyczny
Mam konto
Zaloguj się
Nie mam konta
Zarejestruj się