Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Choroby autoimmunologiczne to duża grupa chorób, w przebiegu których układ odpornościowy organizmu niszczy własne zdrowe komórki i tkanki – reaguje nieprawidłowo. W ostatnich latach rozpoznaje się je u coraz większej liczby osób. Szacuje się, że od 3 do 8 procent światowej populacji cierpi na schorzenia autoimmunologiczne, z czego większość to kobiety. Jak można rozpoznać te choroby?
Choroby autoimmunologiczne, nazywane inaczej chorobami autoimmunizacyjnymi to grupa chorób, które powodują, że układ immunologiczny pacjenta przestaje działać prawidłowo. U zdrowej osoby układ odpornościowy reaguje wyłącznie na obce komórki, np. na drobnoustroje wnikające do organizmu. U osoby chorej na chorobę autoimmunologiczną w wyniku zaburzeń elementy tego układu identyfikują własne zdrowe komórki jako obce i atakują je, wykorzystując mechanizmy immunologiczne, żeby doprowadzić do ich zniszczenia. Mówiąc prosto, organizm niszczy np. komórki tarczycy, chociaż nie powinien tego robić.
Główny problem z chorobami tego typu polega na tym, że ich przyczyny nadal nie są do końca poznane. Wiadomo, że na ich rozwój mogą wpływać czynniki środowiskowe, infekcyjne oraz genetyczne, ale na ten moment nie jesteśmy w stanie wskazać konkretnego podłoża.
Zaburzenia w składzie mikrobioty, np. niedobór bakterii prozdrowotnych, czyli tak zwana dysbioza, wpływają na rozwój różnych jednostek chorobowych i występowanie nieprzyjemnych objawów. Przede wszystkim powodują zespół jelita nadwrażliwego, przewlekłe biegunki, wzdęcia lub zaparcia, ale także wywoływać alergie, nietolerancje pokarmowe i problemy skórne. Zaburzenia mikrobioty mogą być związane również z chorobą Parkinsona, chorobami neurorozwojowymi, metabolicznymi, w tym cukrzycą typu 2 oraz autoimmunologicznymi.
Jak to możliwe? Mikrobiota ściśle łączy się z układem odpornościowym. Tkanka limfatyczna związana ze śluzówkami przewodu pokarmowego, czyli GALT zawiera około 75 procent wszystkich limfocytów (komórek odpornościowych) z organizmu człowieka. Mikroorganizmy z mikrobioty przez cały czas współpracują z GALT, wpływając na odpowiedź odpornościową. Dlatego mówiąc wprost, jeżeli system immunologiczny jelit nie działa prawidłowo, w całym organizmie dochodzi do zaburzenia odporności.
Oprócz tego należy pamiętać, że jelita odpowiadają za filtrowanie cząstek – umożliwiają wchłanianie substancji odżywczych, wody, witamin, mikroelementów itp., a hamują przenikanie np. toksyn. Gdy tak zwana bariera jelitowa jest uszkodzona, do organizmu przedostają się niepożądane elementy, co wpływa na ciągłe pobudzanie układu immunologicznego. Mówi się, że jego nadmierna aktywacja może ostatecznie skutkować odpowiedzią odpornościową wobec zdrowych komórek organizmu i tym samym powodować choroby autoimmunologiczne.
Do tej pory opisano ponad 80 rodzajów chorób autoimmunologicznych. Dzieli się je na dwie grupy:
Przykładem choroby narządowo swoistej będzie cukrzyca typu pierwszego – układ odpornościowy niszczy wyłącznie komórki trzustki lub choroba Hashimoto – niszczone są komórki tarczycy. Zaś przykładem choroby nieswoistej narządowo może być stwardnienie rozsiane (SM) – zmiany obserwowane są w różnych częściach układu nerwowego, m.in. w mózgu, móżdżku, rdzeniu i nerwach lub toczeń rumieniowaty układowy – zmiany obejmują tkankę łączną, najczęściej dotyczą skóry, stawów i nerek.
Jakie jeszcze choroby są zaliczane do autoimmunologicznych? M.in. choroby tkanki łącznej (reumatoidalne zapalenie stawów, twardzina, łuszczycowe zapalenie stawów, układowe zapalenia naczyń), nieswoiste zapalenia jelit (choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego), tarczycy (choroba Gravesa-Basedowa), neurologiczne (miastenia, ostre rozsiane zapalenie mózgu), nadnerczy (choroba Addisona), skóry (bielactwo nabyte, łysienie plackowate, łuszczyca) oraz sarkoidoza.
W związku z tym, że choroby autoimmunologiczne dotyczą każdego rodzaju komórek, tkanek i układów, są bardzo zróżnicowane pod kątem objawów. Można jednak wyróżnić kilka wspólnych symptomów, które powinny być niepokojące. Są to m.in. przewlekłe uczucie zmęczenia, utrzymujące się stany podgorączkowe niezwiązane z infekcjami, bóle mięśni i stawów niewynikające np. z przetrenowania lub urazu, a także wysypki i wykwity skórne.
Dodatkowo, np. w przebiegu choroby Crohna, pacjenci odczuwają nieprzyjemne objawy ze strony jelit, w przebiegu stwardnienia rozsianego mają zaburzenia funkcji neurologicznych, w tym zaburzenia mowy, zawroty głowy i/lub zaburzenia widzenia, zaś w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów mogą mieć problemy ze zwiększoną sztywnością stawów.
Zawsze oznacza się miano przeciwciał przeciwjądrowych (ANA) oraz przeciwciał charakterystycznych dla konkretnej choroby. Czasami widoczne są zmiany w morfologii, a także w poziomie CRP.
Oprócz tego w zależności od potrzeb wykonuje się badania obrazowe – USG, tomografię komputerową i/lub rezonans magnetyczny, biopsje oraz inne badania krwi. Zawsze leczenie wymaga stałego kontaktu ze specjalistą z danej dziedziny, np. w chorobie Hashimoto należy przebywać pod kontrolą endokrynologa zaś przy stwardnieniu rozsianym – neurologa.
Nadmierne wydzielanie potu nazywane powszechnie nadpotliwością może zarówno występować w formie uogólnionej, jak i dotyczyć wyłącznie wybranych obszarów ciała. Ta uznawana za uciążliwą dolegliwość dotyczy nie tylko mężczyzn, lecz także kobiet w różnym wieku. Jakie są przyczyny nadpotliwości, kiedy z tego typu zaburzeniem należy się zgłosić do lekarza i w jaki sposób się je leczy?
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?
Krztusiec to ostra, bakteryjna choroba zakaźna układu oddechowego, która charakteryzuje się między innymi napadami silnego kaszlu. Choć chorobie można zapobiegać dzięki szczepieniom, w ostatnich latach dochodzi do wyraźnego wzrostu zachorowalności, zwłaszcza wśród osób dorosłych. Wyjaśniamy. jak można zarazić się krztuścem i kto powinien poddać się szczepieniom ochronnym.
