Biegunka bakteryjna – jak sobie z nią radzić?

Biegunka bakteryjna wywoływana jest przez patogeny takie jak Salmonella enteritidis, Escherichia coli czy Campylobacter jejuni. Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową wskutek spożycia zanieczyszczonej żywności. Jakie są objawy biegunek poza zwiększoną liczbą luźnych stolców i jak długo mogą się utrzymywać? W jaki sposób leczy się biegunki bakteryjne? Kiedy trzeba się zgłosić do lekarza?

O biegunce mówimy wtedy, gdy liczba oddawanych stolców przekracza trzy na dobę i jednocześnie zmienia się ich charakter – zwiększa objętość, a konsystencja przechodzi w półpłynną lub płynną. W stolcach biegunkowych może pojawić się również krew, śluz oraz ropa. W zależności od tego, co wywołuje problem, wyróżnia się biegunki wirusowe albo bakteryjne.

Biegunka bakteryjna – przyczyny

Przyczyną biegunek bakteryjnych są patogeny takie jak Salmonella enteritidis, Escherichia coli,  Campylobacter jejuni, Clostridium difficile, Shigella czy Yersinia, które wnikają do organizmu drogą pokarmową. Zarazić można się zarówno od osoby chorej, ozdrowieńca lub nosiciela, jak i od zwierzęcia mającego objawy choroby, ozdrowieńca, a także spożywając produkty pochodzenia odzwierzęcego.

Biegunka bakteryjna jest zazwyczaj efektem niedostatecznej higieny. Często mówi się, że to choroba podróżnych, bo do zakażenia stosunkowo łatwo dochodzi w trakcie wyjazdów do krajów rozwijających się, gdzie dostęp do odpowiednich warunków sanitarnych bywa ograniczony, a cieplejszy klimat sprzyja namnażaniu się bakterii.

Objawy biegunek bakteryjnych

W związku z tym, że zakażenie bakteryjne rozwija się przede wszystkim w jelicie grubym, stolce przy tego rodzaju biegunce będą papkowate i niezbyt obfite w porównaniu do biegunek wirusowych, ale mogą zawierać wspomniane już domieszki śluzu, krwi oraz ropy. Charakterystyczny jest również brak wymiotów, który zazwyczaj towarzyszy infekcjom wirusowym.

Postępowanie w przypadku biegunki bakteryjnej

Biegunki bez względu na etiologię wykazują tendencję do samoograniczania się – wygasania. Największe ryzyko, jakie niesie za sobą biegunka bakteryjna, to odwodnienie i związana z tym znaczna utrata elektrolitów. Wobec tego podstawą postępowania jest nawadnianie, kontynuowanie żywienia oraz wprowadzenie farmaceutyków.

Nawadnianie doustne polega na przyjmowaniu zwiększonej ilości płynów. Najlepiej podawać choremu preparaty do nawadniania dostępne w aptekach uzupełnione o gorzką herbatę, wodę mineralną, miętę czy kompot jabłkowy. Warto uwzględnić w diecie również lekkie zupy o niewielkiej zawartości soli takie jak marchwiankę z dodatkiem ryżu. Co ważne, bardzo słodkie lub słone płyny mogą zamiast nawadniać działać wręcz odwrotnie, dlatego lepiej ich unikać. Według zaleceń dorośli mający biegunkę powinni przyjmować około 100 do 200 ml dodatkowych płynów na każdy oddany stolec.

Dawniej w trakcie biegunki bakteryjnej nakazywano, aby powstrzymywać się od jedzenia. Dziś podkreśla się, że regularne odżywianie wpływa na szybszą regenerację nabłonka jelit. Stąd chorzy z objawami biegunki powinni jeść to na co mają ochotę, najlepiej cztery do sześciu razy dziennie. Do organizmu wchłonie się zapewne jedynie część składników pokarmowych, ale będzie to miało wpływ na krótszy okres regeneracji.

Leki dostępne bez recepty

A co z farmaceutykami? Poza wspomnianymi preparatami nawadniającymi warto podawać również probiotyki zawierające szczepy Lactobacillus GG oraz Saccharomyces boulardii, smektyny, a także racekadotryl redukujący ilość wytwarzanych soków jelitowych. W przypadku wystąpienia gorączki albo bardzo silnego bólu brzucha można doraźnie zastosować paracetamol wraz z lekami przeciwskurczowymi.

Uwaga, u dzieci nie stosuje się loperamidu, który hamuje motorykę przewodu pokarmowego.

Kiedy zgłosić się do lekarza?

Kiedy nie należy zwlekać z wizytą lekarską? Gdy pojawiają się wyraźne objawy odwodnienia – suchość błon śluzowych, ograniczenie ilości moczu lub bezmocz, bardzo duże pragnienie, zapadnięcie gałek ocznych albo kiedy chory wykazuje zaburzenia świadomości, ma silne bóle brzucha, a w jego stolcach widoczna jest krew.

W takich sytuacjach trzeba jak najszybciej skontaktować się ze specjalistą.