Szacuje się, że mięśniaki macicy występują nawet u co czwartej kobiety w wieku rozrodczym. Większość z nich nie wie o ich istnieniu albo dowiaduje się przypadkiem w trakcie wizyty u ginekologa lub wykonywania rutynowego badania USG. Czy zatem mięśniaki mogą dawać jakiekolwiek niepokojące objawy? Jakie są przyczyny ich powstawania? Jak wygląda leczenie?
Mięśniaki macicy (łac. myoma) to rodzaj łagodnych guzów nowotworowych zbudowanych z komórek mięśni gładkich macicy lub w rzadszych przypadkach z komórek mięśni gładkich struktur otaczających macicę. Przeważnie diagnozuje się je u kobiet w wieku rozrodczym. Co ważne, mięśniaki bardzo rzadko – w około 0,5% przypadków – transformują się w mięsaka złośliwego. Najczęściej są to guzy niezłośliwe, nierozprzestrzeniające się na tkanki w pobliżu, występujące w grupach po kilka w różnych częściach macicy. Mają od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów średnicy. Kilka mięśniaków o znacznych rozmiarach prowadzi do przerośnięcia macicy. Ten stan nazywany jest macicą mięśniakowatą.
Przyczyny powstawania mięśniaków nie są znane. Wiadomo natomiast co zwiększa ryzyko tworzenia się mięśniaków. Są to m.in.:
Warto zaznaczyć, że czynnikami ochronnymi są:
Mięśniaki macicy różnicowane są w zależności od umiejscowienia w warstwie ściany macicy. Stąd wyróżnia się mięśniaki podśluzówkowe zlokalizowane tuż pod błoną śluzową macicy – endometrium, śródścienne – znajdujące się pośrodku ściany macicy oraz podsurowicówkowe – umiejscowione pod błoną surowicową na zewnątrz macicy.
Ze względu na lokalizację mówi się o mięśniakach trzonu macicy – diagnozowane najczęściej, a także cieśni i szyjki macicy – występujących rzadziej, ale mogących przechodzić do pochwy.
Jak objawiają się mięśniaki macicy? Zgodnie z informacją, która pojawiła się na początku, mogą nie dawać żadnych objawów. Tak dzieje się u około 60% kobiet. Pozostałe 40% odczuwa różne dolegliwości zależne od lokalizacji oraz wielkości guzów. Do najczęstszych objawów mięśniaków zalicza się niespecyficzne bóle lub dyskomfort w podbrzuszu, długotrwałe krwawienia miesiączkowe, bolesne miesiączkowanie, krwawienia pomiędzy miesiączkami, bóle w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, zwiększone parcie na pęcherz, zaparcia oraz dyspareunię, czyli ból podczas stosunku. Dodatkowo w przypadku przedłużających się krwawień miesiączkowych może dojść do niedokrwistości, która objawia się omdleniami, przyspieszeniem akcji serca, a także ogólnym osłabieniem.
W przypadku kobiet planujących ciążę istotne będzie to, że mięśniaki macicy mogą wywoływać niepłodność pierwotną albo wtórną, prowadzić do poronień, porodów przedwczesnych, wpływać na niską masę urodzeniową dziecka, a nawet powodować przedwczesne oddzielenie się łożyska.
W jaki sposób leczy się to schorzenie? Metodę dobiera się do stanu pacjentki, wielkości oraz lokalizacji guzów. Często wystarczy wyłącznie obserwacja pod kątem ewentualnego wzrostu mięśniaków. W niektórych przypadkach stosuje się leczenie farmakologiczne w celu zmniejszenia guzów i redukcji nieprzyjemnych objawów albo metody zabiegowe takie jak laparoskopia lub histeroskopia. Ostatecznością jest histerektomia, czyli usunięcie macicy wraz ze zmianami. Lekarze rzadko się na nią decydują. Jeżeli już ją przeprowadzają, to u starszych kobiet, u których objawy są bardzo uciążliwe, a redukcja guzów innymi metodami nie byłaby możliwa.
