Czy otyłość jest chorobą i jakie niesie konsekwencje dla naszego zdrowia?

Otyłość stwierdza się wtedy, gdy wskaźnik BMI wynosi powyżej 30 lub, gdy tkanka tłuszczowa stanowi więcej niż 25 procent całkowitej masy ciała u mężczyzn oraz 30 procent u kobiet. Mówi się, że obecnie co czwarty Polak jest otyły. Według szacunków Narodowego Funduszu zdrowia ten problem stale narasta. Prawdopodobnie za 6 lat aż 30 procent wszystkich mieszkańców naszego kraju będzie cierpiało na otyłość. Czy otyłość jest chorobą?

Otyłość uznawana jest za chorobę przewlekłą, w przebiegu której nadmierne gromadzenie tłuszczu może stanowić zagrożenie dla zdrowia. To jednocześnie choroba cywilizacyjna. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 2018 roku na otyłość cierpiało około 400 milionów dorosłych ludzi, a 1,6 miliarda miało nadwagę. Problem dotyczy nie tylko dorosłych – chorują coraz młodsi. WHO podaje, że problem nadwagi i otyłości obejmuje ponad 10 procent dzieci i młodzieży na świecie. W Polsce w ostatnich 20 latach trzykrotnie wzrosła liczba dzieci o nadmiernej masie ciała. Aktualnie zajmujemy piąte miejsce na świecie, jeżeli chodzi o zwiększenie częstości występowania nadwagi i otyłości u najmłodszych.

Rodzaje otyłości

Otyłość w zależności od rozmieszczenia tkanki tłuszczowej dzieli się na brzuszną nazywaną inaczej androidalną – wyjątkowo niebezpieczny typ otyłości występujący u mężczyzn i kobiet polegający na odkładaniu się tłuszczu w okolicy brzucha, niosący za sobą ryzyko miażdżycy, wysokiego poziomu cholesterolu i podwyższonego ciśnienia krwi oraz otyłość pośladkowo-udową nazywaną gynoidalną występującą głównie u kobiet.

Drugi podział uwzględnia przyczyny otyłości. Mówi się o otyłości prostej wynikającej z dostarczania zbyt dużej ilości kalorii w stosunku do tego, ile spala się przy codziennych aktywnościach oraz otyłości wtórnej spowodowanej chorobami np. będącej efektem niedoczynności tarczycy, zespołu Cushinga, zespołu Pradera-Williego, zespołu Turnera czy chorób zwyrodnieniowych, a także przyjmowaniem niektórych leków, m.in. kortykosteroidów, leków przeciwpadaczkowych, przeciwdepresyjnych oraz insuliny.

Przyczyny otyłości

Oprócz tego wśród przyczyn otyłości poza wyżej wspomnianymi wymienia się niewystarczającą aktywność fizyczną lub jej brak, nietolerancje pokarmowe wpływające na zaostrzenie objawów otyłości, przewlekły stres wywołujący zachwianie równowagi hormonalnej i przekładający się na zaburzenia metaboliczne, czynniki psychologiczne – zaburzenia nastroju, stany depresyjne itp., w których je się dla poprawy humoru, spożywanie wysokoprzetworzonej żywności, a także wiek – wraz z wiekiem obserwuje się wzrost poziomu tkanki tłuszczowej i spadek ilości tkanek beztłuszczowych.

Do jakich chorób może prowadzić otyłość?

Otyłość jest niebezpieczna ze względu na to, jakie powikłania powoduje. Tak naprawdę dotyczą one wszystkich układów w organizmie człowieka. Najczęściej obserwuje się powikłania ze strony układu hormonalnego i rozrodczego – insulinooporność, cukrzycę typu II, zespół metaboliczny, zespół policystycznych jajników, u dzieci przedwczesne dojrzewanie, a u nastolatek zaburzenia miesiączkowania oraz układu sercowo-naczyniowego – nadciśnienie tętnicze, wysoki poziom cholesterolu, miażdżycę, zwiększone ryzyko zawału i wylewu, chorobę niedokrwienną serca, niewydolność serca czy zakrzepicę żył głębokich. Ponadto otyłość wpływa na rozwój astmy oskrzelowej, bezdechu sennego, na stłuszczenie wątroby, kamicę pęcherzyka żółciowego, zespół jelita drażliwego, a także chorobę refluksową przełyku.

Osoby z otyłością cierpią często na zespół przeciążeniowy stawów – zwłaszcza biodrowych i kolanowych, płaskostopie, żylaki kończyn dolnych, bóle pleców, mają obrzęki limfatyczne, rozstępy i migreny. Jednocześnie nadmierna masa ciała przyczynia się do niskiej samooceny, odcinania się od świata, stanów depresyjnych i lęków.

Tak naprawdę bardzo trudno jest wymienić wszystkie choroby, które może powodować otyłość, dlatego należy robić wszystko, żeby ją leczyć i uniknąć powikłań.

Jak leczy się otyłość?

W jaki sposób leczy się otyłość? Najczęściej stosuje się leczenie zachowawcze, a w niektórych przypadkach w zależności od kondycji chorego i stopnia otyłości leczenie farmakologiczne oraz chirurgiczne. Wszystkie działania skupiają się na powolnym obniżaniu masy ciała i jej stabilizacji w przyszłości. Dietę, a także aktywność fizyczną dostosowuje się do pacjenta – jego stanu zdrowia, chorób współistniejących oraz indywidualnych preferencji.