Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Otyłość stwierdza się wtedy, gdy wskaźnik BMI wynosi powyżej 30 lub gdy tkanka tłuszczowa stanowi więcej niż 25 % całkowitej masy ciała u mężczyzn oraz 30 % u kobiet. Szacuje się, że obecnie co czwarty Polak jest otyły. Według szacunków Narodowego Funduszu Zdrowia problem nadwagi i otyłości stale narasta. Prawdopodobnie za 6 lat aż 30 % wszystkich mieszkańców naszego kraju będzie cierpiało na otyłość. Czy otyłość jest chorobą? Jakie są jej konsekwencje i czy da się leczyć otyłość?
Z tego artykułu dowiesz się:
Otyłość uznawana jest za chorobę przewlekłą, w przebiegu której nadmierna ilość tkanki tłuszczowej wpływa niekorzystnie na funkcjonowanie chorego pod kątem fizycznym i psychicznym i może stanowić zagrożenie dla zdrowia. To jednocześnie choroba cywilizacyjna. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 2018 roku na otyłość cierpiało około 400 milionów dorosłych ludzi, a 1,6 miliarda miało nadwagę. Problem dotyczy nie tylko dorosłych – chorują coraz młodsi. WHO podaje, że problem nadwagi i otyłości obejmuje ponad 10 % dzieci i młodzieży na świecie. W Polsce w ostatnich 20 latach trzykrotnie wzrosła liczba dzieci o nadmiernej masie ciała. Aktualnie zajmujemy piąte miejsce na świecie, jeżeli chodzi o zwiększenie częstości występowania nadwagi i otyłości u najmłodszych. Na Międzynarodowej Liście Chorób i Problemów Zdrowotnych (tzw. klasyfikacja ICD10) otyłość znajduje się pod kodem E66.
Otyłość – choroba przewlekła o złożonej etiologii, związana z nadmiernym gromadzeniem tkanki tłuszczowej i BMI powyżej 30, stanowiące zagrożenie dla zdrowia pacjenta.
U osób dorosłych o otyłości mówimy gdy indeks masy ciała (BMI) przekracza wartość 30. W zależności od wartości BMI może wyróżnić:
Nie oznacza to, że wszystkie wartości BMI poniżej 30 są prawidłowe. Przy BMI w zakresie 25‒29,9 mówimy o nadwadze. Nieleczona nadwaga, bez zmiany nawyków żywieniowych i wdrożeniu aktywności fizycznej szybko przekształca się w otyłość, prowadząc do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
W rozpoznaniu otyłości określana jest także zawartość tkanki tłuszczowej. Jeżeli przekracza ona u kobiet 30% masy ciała, a u mężczyzn 25% masy ciała, jest to kryterium pozwalające na rozpoznanie otyłości. Pomocny jest także pomiar obwodu talii. Wykonuje się go w celu oceny ryzyka metabolicznego i chorób sercowo-naczyniowych, a także stwierdzenia występowania poszczególnych typów otyłości.
Otyłość w zależności od rozmieszczenia tkanki tłuszczowej dzieli się na:
Drugi podział uwzględnia przyczyny otyłości. W tym przypadku wyróżniane są:
Wśród przyczyn otyłości poza wyżej wspomnianymi wymienia się:
Otyłość jest niebezpieczna ze względu na to, jakie powikłania powoduje. Tak naprawdę nadmiar tkanki tłuszczowej wpływa niekorzystnie na funkcjonowanie wszystkich układów w organizmie człowieka. Najczęściej obserwowane są skutki otyłości ze strony układu hormonalnego i rozrodczego:
oraz układu sercowo-naczyniowego:
Ponadto otyłość wpływa na:
Osoby z otyłością cierpią często na zespół przeciążeniowy stawów – zwłaszcza biodrowych i kolanowych, płaskostopie, żylaki kończyn dolnych, bóle pleców, mają obrzęki limfatyczne, rozstępy i migreny. Jednocześnie nadmierna masa ciała przyczynia się do niskiej samooceny, odcinania się od świata, stanów depresyjnych i lęków.
Tak naprawdę bardzo trudno jest wymienić wszystkie konsekwencje otyłości, dlatego należy robić wszystko, żeby ją leczyć i uniknąć powikłań.
W jaki sposób leczy się otyłość? Najczęściej stosuje się leczenie zachowawcze, a w niektórych przypadkach w zależności od kondycji chorego i stopnia otyłości leczenie farmakologiczne oraz chirurgiczne. Proces leczenia otyłości ma na celu powolne obniżanie masy ciała i jej stabilizację w przyszłości. Dietę, a także aktywność fizyczną dostosowuje się do pacjenta – jego stanu zdrowia, chorób współistniejących oraz indywidualnych preferencji. W skutecznym leczeniu otyłości kluczowe jest, by zmiana nawyków żywieniowych i stylu życia miała charakter trwały, a nie tylko okresowy. W przeciwnym razie otyłość może w krótkim czasie powrócić.
Podstawą leczenia otyłości jest trwała zmiana nawyków żywieniowych i prowadzonego trybu życia wraz ze zwiększeniem aktywności fizycznej, co przekłada się na stopniowe, stabilne obniżenie masy ciała.
Dieta w leczeniu otyłości powinna opierać się na ujemnym bilansie kalorycznym, pozwalającym na redukcję ilości tkanki tłuszczowej w organizmie. Zalecane jest zmniejszenie spożywania tłuszczów zwierzęcych i węglowodanów prostych oraz żywności wysokoprzetworzonej. Wskazane jest natomiast wdrożenie do diety dyżych ilości warzyw i produktów pełnoziarnistych, a także chudego źródła białka (mięso, ryby, nabiał odtłuszczony). Dieta powinna być urozmaicona, tak by dostarczać niezbędne witamin oraz minerały. Utrata masy ciała powinna następować stopniowo, co minimalizuje ryzyko efektu jo-jo.
Jeżeli chodzi natomiast o aktywność fizyczną, jej intensywność i rodzaj powinien być dobrany indywidualnie do możliwości pacjenta, z uwzględnieniem jego stanu zdrowia i chorób współistniejących. Ważne jest natomiast, by była ona wykonywana regularnie, minimum 3 razy w tygodniu przez 30-60 minut. W przypadku osób z otyłością dobra aktywność fizyczna to między innymi:
Jeżeli chodzi o farmakologiczne leczenie otyłości, w Polsce dostępne są dwa typy leków wykorzystywane w tym celu. Działanie pierwszej grupy opiera się na ograniczeniu apetytu i wydłużeniu czasu odczuwania sytości poposiłkowej. Drugi z kolei zmniejsza ilość wchłanianych w jelicie tłuszczów, ograniczając tym samym kaloryczność spożywanych posiłków. Leki na otyłość dostępne są wyłącznie na receptę, a dawkowanie i czas trwania terapii powinny być ustalone indywidualnie przez lekarza.
W skrajnych przypadkach, u pacjentów z otyłością olbrzymią (otyłość III stopnia z BMI 40+), a także powikłaną otyłością II stopnia, konieczne może być przeprowadzenie zabiegu z zakresu chirurgii bariatrycznej. Obecnie w celu redukcji masy ciała wykonuje się w Polsce trzy zabiegi:
Pozwalają one ograniczyć objętość żołądka (dzięki temu pacjent zjada mniejsze porcje posiłków), a także wyłączyć funkcjonowanie części żołądka odpowiedzialnej za syntezę hormonu głodu – greliny. Co ważne, każda z tych operacji podlega refundacji z Narodowego Funduszu Zdrowia.
Możliwe jest także założenie pacjentowi tzw. balonu żołądkowego. Jest to zabieg wykonywany u pacjentów ze skrajną otyłością, u których przed operacją bariatryczną konieczna jest znaczna redukcja masy ciała (nawet o kilkadziesiąt kilogramów) w stosunkowo krótkim czasie.
Leczenie otyłości warto wspomagać psychoterapią i terapią behawioralną, które nie tylko pozwalają zmienić relację pacjenta z jedzeniem, ale również odbudować jego poczucie pewności siebie, podnieść samoocenę i zwiększyć motywację do walki z nadmiarem tkanki tłuszczowej w organizmie.
Bibliografia:
Refluks przełyku to zespół dolegliwości, które wywołuje zarzucanie treści żołądkowej do przełyku. Objawia się zgagą, pieczeniem za mostkiem, kwaśnym lub pustym odbijaniem oraz bólem w górnej części brzucha. Szacuje się, że od 5 do 10 procent mieszkańców krajów wysoko rozwiniętych cierpi na refluks. Diagnozuje się go zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Jakie są najczęstsze przyczyny tej choroby i jak się ją leczy?
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Zespół jelita drażliwego to przewlekła choroba przewodu pokarmowego. Jej najczęstsze objawy to bóle brzucha i zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego. Z ustaleń badaczy wynika, że przyczyny zespołu jelita drażliwego mogą mieć podłoże genetyczne. Jak rozpoznać tę coraz częstszą chorobę i czy można jej w sposób efektywny przeciwdziałać?
Mononukleoza zakaźna jest chorobą wywoływaną przez wirus Epsteina-Barr (EBV). Jej objawy są bardzo podobne do symptomów anginy bakteryjnej, stąd często te dwie infekcje bywają mylone. Jak można się zarazić mononukleozą? W jaki sposób odróżnić ją od anginy bakteryjnej? Jakie leczenie stosuje się w przypadku potwierdzenia mononukleozy, a czego nie należy przyjmować?
