Depresja – jak rozpoznać pierwsze symptomy tej groźnej dla zdrowia choroby i gdzie udać się po pomoc?

Powrót

Depresja to choroba psychiczna, która występuje u wielu osób, w tym dzieci i młodzieży. Na depresję choruje około 350 milionów ludzi na świecie, w tym około 4 milionów w Polsce. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) do 2030 roku depresja będzie najczęściej występującym schorzeniem na świecie. To bardzo poważna choroba, która musi być leczona. Nie tylko utrudnia ona codzienne funkcjonowanie, ale i prowadzi do myśli samobójczych. Jak rozpoznać depresję? Gdzie szukać profesjonalnej pomocy? Odpowiadamy!

Spis treści:

  1. Ryzyko wystąpienia depresji — u kogo jest większe?
  2. Depresja — myśli samobójcze
  3. Zaburzenia snu i inne objawy depresji
  4. Rodzaje depresji
  5. Przyczyny depresji
  6. Depresja – gdzie po pomoc?
  7. Rozpoznanie depresji — jak przebiega?
  8. Leczenie depresji
  9. Powikłania depresji
  10. Jak zapobiegać depresji?

Ryzyko wystąpienia depresji — u kogo jest większe?

Depresja to śmiertelna choroba psychiczna, która dotyka coraz więcej ludzi – diagnozowana jest najczęściej u osób pomiędzy 20. a 40. rokiem życia, dwa razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Statystyki z poprzednich lat pokazywały, że w Polsce na depresję cierpi około 1,5 miliona ludzi. Niestety najnowsze szacunki są dużo gorsze – mówi się o 4 milionach osób z depresją w naszym kraju, co stanowi ponad 10% społeczeństwa.

Depresja — myśli samobójcze

depresja jest chorobą śmiertelną, ponieważ 40 do 80% chorujących na myśli samobójcze, aż 20 do 60% podejmuje próby samobójcze, a aż 15% pacjentów skutecznie odbiera sobie życie. Stąd tak ważna staje się wczesna diagnostyka.

Zaburzenia snu i inne objawy depresji

Jakie są pierwsze objawy depresji? Według informacji podawanych przez WHO można je podzielić na fizyczne i psychologiczne.

Fizyczne objawy depresji:Zaburzenia psychiczne:
zaburzenia apetytu — w tym utrata wagi albo przybieranie na wadze
niepokój albo pobudzenie
bóle głowyczęsty płacz
bóle brzuchazaburzenia koncentracji
nadmierna senność lub bezsennośćbrak zainteresowania codziennymi czynnościami
napięcieuczucie przygnębienia przez większość dnia i niemal codziennie
zaburzenia cyklu miesiączkowegotrudności w podejmowaniu decyzji
utrata zainteresowań
objawy psychotyczne — ciągłe poczucie winy, niska samoocena
poczucie beznadziejności
myśli o śmieci oraz samobójstwie

Jeżeli co najmniej pięć z wyżej wymienionych objawów występuje przez minimum 14 dni, należy się zwrócić o pomoc do psychologa lub psychiatry.

Rodzaje depresji

Warto pamiętać, że diagnozowane są różne rodzaje depresji. Depresją może być zarówno dystymia, czyli obniżony nastrój, pesymizm, trudności z podejmowaniem decyzji, jak i niską samooceną, utrzymujące się minimum dwa lata, a także zaburzenie afektywne dwubiegunowe (depresja dwubiegunowa) polegające na naprzemiennym występowaniu depresji i manii. W pierwszym przypadku stosuje się leki przeciwdepresyjne oraz psychoterapię, w drugim silne leki przeciwpsychotyczne.

Wyróżnia się także inne rodzaje depresji:

  • depresję poporodową;
  • depresję sezonową.

Zacznijmy od tej drugiej – depresja sezonowa to obniżenie nastroju, brak energii, rozdrażnienie, senność i wzmożony apetyt pojawiające się w okresie jesienno-zimowym. Najczęściej ze względu na jej łagodny przebieg leczy się ją fototerapią. Inaczej wygląda to w przypadku depresji poporodowej. Depresja poporodowa często mylona jest z baby bluesem.

Baby blues nazywany inaczej smutkiem poporodowym to reakcja fizjologiczna występująca nawet u 80% wszystkich rodzących. Pojawia się tuż po porodzie, trwa około 10 dni, objawia się nadwrażliwością emocjonalną, obniżeniem nastroju, drażliwością i płaczliwością. Stan ten nie wymaga leczenia.

Depresja poporodowa występuje zazwyczaj od kilku do kilkunastu tygodni po urodzeniu dziecka. Jej objawy są dużo bardziej nasilone w porównaniu do baby bluesa – przypominają epizody klinicznej depresji – dlatego wymagają psychoterapii i leczenia farmakologicznego.

Przyczyny depresji

Depresja to kompleksowe zaburzenie psychiczne, które może mieć wiele różnorodnych przyczyn. Jedną z najważniejszych jest dyskomfort, związany z trudnymi doświadczeniami życiowymi, takimi jak:

  • utrata bliskiej osoby;
  • niepowodzenia w życiu osobistym;
  • konflikty interpersonalne.

Czynniki genetyczne także mogą odgrywać rolę, gdyż istnieje tendencja do występowania depresji u osób, u których w rodzinie zdiagnozowano wcześniej depresję. Niebagatelny wpływ mają także zmiany neurochemiczne w mózgu, szczególnie związane z niedoborem neuroprzekaźników, takich jak serotonina i noradrenalina. Dodatkowo ryzyko depresji zwiększa się poprzez:

Ważne jest zatem, aby zrozumieć, że depresja jest wynikiem wielu skomplikowanych czynników, które należy wziąć pod uwagę podczas diagnozy i leczenia.

Depresja – gdzie po pomoc?

Objawy nieleczonej depresji mogą się pogłębiać, stąd w przypadku podejrzenia tej choroby warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem psychiatrą. To właśnie on stawia diagnozę i decyduje o sposobie leczenia, w tym o wdrożeniu farmakoterapii. Co ważne, do psychiatry nie trzeba mieć skierowania, nie obowiązuje również rejonizacja, jeżeli szuka się usługi w ramach NFZ. W przypadku wizyt prywatnych można skorzystać zarówno z porad w placówkach stacjonarnych, jak i e-konsultacji telefonicznych nawet wtedy, gdy dotarcie do gabinetu stacjonarnego byłoby utrudnione.

Dodatkowo warto pamiętać, że w naszym kraju uruchomione są także bezpłatny antydepresyjny telefon zaufania i wsparcia. Na infoliniach dyżurują psycholodzy, psychiatrzy lub wolontariusze, którzy pomagają osobom w kryzysie.

23 lutego, obchodzimy Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją – święto ustanowione przez Ministerstwo Zdrowia w 2001 roku. Tego dnia szczególny nacisk kładziemy na upowszechnienie wiedzy na temat zaburzeń depresyjnych.

Rozpoznanie depresji — jak przebiega?

Z podejrzeniem depresji można udać się i do lekarza pierwszego kontaktu lub psychiatry. Wówczas specjalista korzysta z pomocnego narzędzia — krótkiego testu przesiewowego, składającego się z dwóch pytań:

  • Czy w ciągu ostatniego miesiąca czuł/a się Pan/Pani smutny/a, przygnębiony/a, miał/a poczucie braku nadziei?
  • Czy w ciągu ostatniego miesiąca odczuwał/a Pan/Pani zmniejszenie zainteresowań lub osłabienie odczuwania przyjemności?

Jeśli na jedno z tych pytań odpowiedź będzie pozytywna, lekarz powinien przeprowadzić bardziej szczegółowe badanie w kierunku depresji. Ostateczną diagnozę i ustalenie planu leczenia wymaga dokładne badanie psychiatryczne oraz wywiad, obejmujący rozmowę z pacjentem oraz, o ile to możliwe, z jego bliskimi lub opiekunami.

Leczenie depresji

Leczenie farmakologiczne

Wybór odpowiedniego leku jest niezwykle istotny i powinien być dostosowany do indywidualnych objawów depresji, a także uwzględniać profil działań niepożądanych, ewentualne choroby współistniejące oraz inne przyjmowane leki przez pacjenta. W tym procesie szczególną rolę odgrywa współpraca pomiędzy lekarzem a pacjentem, aby dokonać najlepszej możliwej decyzji terapeutycznej. W celu osiągnięcia pełnego efektu terapeutycznego leki powinny być przyjmowane codziennie, zgodnie z zaleceniami lekarza. Należy pamiętać, że poprawa stanu psychicznego może być odczuwana dopiero po 2-4 tygodniach farmakoterapii, dlatego cierpliwość i regularna współpraca z lekarzem są kluczowe dla skuteczności terapii.

Psychoterapia

W leczeniu depresji zaleca się także terapię poznawczo-behawioralną, skierowaną na rozwiązywanie problemów. Często pacjenci, zwłaszcza na początku leczenia depresji, nie chcą lub nie mogą podjąć psychoterapii. Mimo to terapia psychologiczna stanowi istotny element procesu zdrowienia, dlatego lekarze zachęcają do jej uwzględnienia. Niektórzy pacjenci, już po osiągnięciu poprawy stanu zdrowia psychicznego dzięki farmakoterapii, mogą utracić motywację do kontynuacji psychoterapii. Niemniej jednak, w rzadkich, ale ściśle uzasadnionych przypadkach, leczenie depresji może rozpocząć się od psychoedukacji, czyli edukacji i rozmów z pacjentem na temat depresji, oraz/lub psychoterapii z zajęciami terapeutycznymi, zanim włączy się leczenie farmakologiczne.

Powikłania depresji

Nieleczona depresja ma rozległe konsekwencje zarówno dla zdrowia, jak i życia społecznego. Wśród tych skutków można wymienić:

  • częste nawracanie intensywnych epizodów depresyjnych;
  • pojawienie się zaburzeń lękowych, takich jak chroniczny zespół lęku uogólnionego;
  • zmian osobowościowych, takich jak nasilenie rysów hipochondrycznych, histerycznych i anankastycznych;
  • rozwój innych chorób i zaburzeń psychicznych, włączając urojenia i myśli prześladowcze;
  • występowanie długotrwałych dolegliwości psychosomatycznych, takich jak chroniczne bóle głowy, brzucha czy klatki piersiowej bez wyraźnej przyczyny,
  • negatywny wpływ na efektywność leczenia oraz rokowania w przypadku chorób nowotworowych;
  • zwiększone ryzyko prób samobójczych.

Jak zapobiegać depresji?

Istnieje kilka skutecznych strategii, które mogą pomóc w zapobieganiu depresji:

  • Regularna aktywność fizyczna może korzystnie wpływać na nastrój i wydzielanie endorfin, które działają jako naturalny środek antydepresyjny;
  • Utrzymywanie zdrowej diety bogatej w składniki odżywcze, takie jak witaminy z grupy B i kwas foliowy, może wspomagać funkcjonowanie mózgu i łagodzić symptomy depresji;
  • Budowanie wsparcia społecznego, takiego jak bliskie relacje z rodziną i przyjaciółmi;
  • Ważne jest również dbanie o sen i odpoczynek oraz redukcję stresu poprzez techniki relaksacyjne, takie jak medytacja czy joga.

Warto pamiętać, że depresja jest schorzeniem, z którym można skutecznie walczyć, a odpowiednio prowadzona terapia może przynieść zadowalające rezultaty, poprawiając jakość życia pacjentów i przywracając równowagę psychiczną.


Bibliografia:

  1. Borowiecka-Karpiuk J., Depresja: przyczyny, objawy i leczenie. Jak pomóc osobie z depresją?, Medycyna praktyczna dla pacjentów, https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/69882,depresja [dostęp online: 31.07.2023]
  2. Poleszczyk A., Leczenie depresji – jak utrzymać poprawę?, https://podyplomie.pl/psychiatria/32063,leczenie-depresji-jak-utrzymac-poprawe [dostęp online: 31.07.2023]
  3. Chand SP, Arif H., Depression, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430847/ [dostęp online: 31.07.2023]
  4. Gin S Malhi, J John Mann, Depression, The Lancet, 2018, https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0140673618319482 [dostęp online: 31.07.2023]

Dodano: 23/02/2022
Autor
POLMED Zdrowie
POLMED Zdrowie
Najpopularniejsze artykuły w kategorii Choroby
15/02/2021
Profilaktyka, Choroby
Mroczki przed oczami – czym są i o czym świadczą?

Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?


31/05/2023
Choroby
Nadciśnienie oczne – przyczyny, objawy, leczenie

Ciśnienie ​ oczne​, określane też jako ciśnienie wewnątrzgałkowe albo śródgałkow, jest to ciśnienie wywierane przez płyn śródoczny na rogówkę i twardówkę


11/04/2023
Choroby
Przepuklina kręgosłupa szyjnego – sprawdź jej przyczyny i jakie może dawać objawy

Przepuklina kręgosłupa szyjnego to jedna z chorób, na którą cierpi spory odsetek naszego społeczeństwa. Co gorsze, problem ten dotyka coraz więcej młodych osób, co związane jest m.in. z siedzącym trybem życia czy wielogodzinną pracą przy komputerze w nieodpowiedniej pozycji. Jakie jeszcze mogą być przyczyny bólów szyjnego odcinka kręgosłupa? Jakie nietypowe objawy mogą być związane z przepukliną w tym obszarze kręgosłupa? Jak wygląda leczenie i rehabilitacja przepukliny kręgosłupa szyjnego? Czy można jej zapobiec? 


Zapoznaj się z nasza ofertą
badanie
Testy wymazowe na koronawirusa
Testy genetyczne RT-PCR potwierdzają aktywne zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2 .
Jeśli potrzebujesz więcej niż jeden test ZADZWOŃ 58 355 77 44
Badania dla firm: koronawirustest@polmed.pl

od 290 zł
badanie
Testy na przeciwciała koronawirusa
Testy serologiczne to testy wykrywające w organizmie człowieka obecność i rodzaj przeciwciał wytworzonych przez układ immunologiczny człowieka zakażonego koronawirusem SARS-CoV-2. Pokazują też nabytą odporność po przechorowaniu COVID-19 lub po szczepieniu. Jeśli potrzebujesz więcej niż jeden test: ZADZWOŃ 58 355 77 44.
Badania dla firm: koronawirustest@polmed.pl

od 110 zł
badanie
Pakiet badań dla ozdrowieńców - powikłania COVID-19
Wiesz lub podejrzewasz, że przebyłeś zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2? Gorzej tolerujesz wysiłek lub odczuwasz inne nietypowe dolegliwości? Masz gorszą kondycję psychiczną? Sprawdź, czy nie jest to skutek powikłań po przebytej chorobie. Skorzystaj z pakietu badań dla ozdrowieńców COVID-19.

od 299 zł
Więcej usług
Potrzebujesz pomocy?
Skontaktuj się z naszymi konsultantami.
Zapytaj o ofertę
Newsletter
Kup wizytę
Portal Pacjenta Portal Pracodawcy Platforma Medycyny Pracy Panel Agentów Ubezpieczeniowych Partner medyczny
Mam konto
Zaloguj się
Nie mam konta
Zarejestruj się