Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Depresja to choroba psychiczna, która występuje u wielu osób, w tym dzieci i młodzieży. Na depresję choruje około 350 milionów ludzi na świecie, w tym około 4 milionów w Polsce. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) do 2030 roku depresja będzie najczęściej występującym schorzeniem na świecie. To bardzo poważna choroba, która musi być leczona. Nie tylko utrudnia ona codzienne funkcjonowanie, ale i prowadzi do myśli samobójczych. Jak rozpoznać depresję? Gdzie szukać profesjonalnej pomocy? Odpowiadamy!
Spis treści:
Depresja to śmiertelna choroba psychiczna, która dotyka coraz więcej ludzi – diagnozowana jest najczęściej u osób pomiędzy 20. a 40. rokiem życia, dwa razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Statystyki z poprzednich lat pokazywały, że w Polsce na depresję cierpi około 1,5 miliona ludzi. Niestety najnowsze szacunki są dużo gorsze – mówi się o 4 milionach osób z depresją w naszym kraju, co stanowi ponad 10% społeczeństwa.
depresja jest chorobą śmiertelną, ponieważ 40 do 80% chorujących na myśli samobójcze, aż 20 do 60% podejmuje próby samobójcze, a aż 15% pacjentów skutecznie odbiera sobie życie. Stąd tak ważna staje się wczesna diagnostyka.
Jakie są pierwsze objawy depresji? Według informacji podawanych przez WHO można je podzielić na fizyczne i psychologiczne.
| Fizyczne objawy depresji: | Zaburzenia psychiczne: |
|---|---|
| zaburzenia apetytu — w tym utrata wagi albo przybieranie na wadze | niepokój albo pobudzenie |
| bóle głowy | częsty płacz |
| bóle brzucha | zaburzenia koncentracji |
| nadmierna senność lub bezsenność | brak zainteresowania codziennymi czynnościami |
| napięcie | uczucie przygnębienia przez większość dnia i niemal codziennie |
| zaburzenia cyklu miesiączkowego | trudności w podejmowaniu decyzji |
| utrata zainteresowań | |
| objawy psychotyczne — ciągłe poczucie winy, niska samoocena | |
| poczucie beznadziejności | |
| myśli o śmieci oraz samobójstwie | |
Jeżeli co najmniej pięć z wyżej wymienionych objawów występuje przez minimum 14 dni, należy się zwrócić o pomoc do psychologa lub psychiatry.
Warto pamiętać, że diagnozowane są różne rodzaje depresji. Depresją może być zarówno dystymia, czyli obniżony nastrój, pesymizm, trudności z podejmowaniem decyzji, jak i niską samooceną, utrzymujące się minimum dwa lata, a także zaburzenie afektywne dwubiegunowe (depresja dwubiegunowa) polegające na naprzemiennym występowaniu depresji i manii. W pierwszym przypadku stosuje się leki przeciwdepresyjne oraz psychoterapię, w drugim silne leki przeciwpsychotyczne.
Wyróżnia się także inne rodzaje depresji:
Zacznijmy od tej drugiej – depresja sezonowa to obniżenie nastroju, brak energii, rozdrażnienie, senność i wzmożony apetyt pojawiające się w okresie jesienno-zimowym. Najczęściej ze względu na jej łagodny przebieg leczy się ją fototerapią. Inaczej wygląda to w przypadku depresji poporodowej. Depresja poporodowa często mylona jest z baby bluesem.
Baby blues nazywany inaczej smutkiem poporodowym to reakcja fizjologiczna występująca nawet u 80% wszystkich rodzących. Pojawia się tuż po porodzie, trwa około 10 dni, objawia się nadwrażliwością emocjonalną, obniżeniem nastroju, drażliwością i płaczliwością. Stan ten nie wymaga leczenia.
Depresja poporodowa występuje zazwyczaj od kilku do kilkunastu tygodni po urodzeniu dziecka. Jej objawy są dużo bardziej nasilone w porównaniu do baby bluesa – przypominają epizody klinicznej depresji – dlatego wymagają psychoterapii i leczenia farmakologicznego.
Depresja to kompleksowe zaburzenie psychiczne, które może mieć wiele różnorodnych przyczyn. Jedną z najważniejszych jest dyskomfort, związany z trudnymi doświadczeniami życiowymi, takimi jak:
Czynniki genetyczne także mogą odgrywać rolę, gdyż istnieje tendencja do występowania depresji u osób, u których w rodzinie zdiagnozowano wcześniej depresję. Niebagatelny wpływ mają także zmiany neurochemiczne w mózgu, szczególnie związane z niedoborem neuroprzekaźników, takich jak serotonina i noradrenalina. Dodatkowo ryzyko depresji zwiększa się poprzez:
Ważne jest zatem, aby zrozumieć, że depresja jest wynikiem wielu skomplikowanych czynników, które należy wziąć pod uwagę podczas diagnozy i leczenia.
Objawy nieleczonej depresji mogą się pogłębiać, stąd w przypadku podejrzenia tej choroby warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem psychiatrą. To właśnie on stawia diagnozę i decyduje o sposobie leczenia, w tym o wdrożeniu farmakoterapii. Co ważne, do psychiatry nie trzeba mieć skierowania, nie obowiązuje również rejonizacja, jeżeli szuka się usługi w ramach NFZ. W przypadku wizyt prywatnych można skorzystać zarówno z porad w placówkach stacjonarnych, jak i e-konsultacji telefonicznych nawet wtedy, gdy dotarcie do gabinetu stacjonarnego byłoby utrudnione.
Dodatkowo warto pamiętać, że w naszym kraju uruchomione są także bezpłatny antydepresyjny telefon zaufania i wsparcia. Na infoliniach dyżurują psycholodzy, psychiatrzy lub wolontariusze, którzy pomagają osobom w kryzysie.
23 lutego, obchodzimy Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją – święto ustanowione przez Ministerstwo Zdrowia w 2001 roku. Tego dnia szczególny nacisk kładziemy na upowszechnienie wiedzy na temat zaburzeń depresyjnych.
Z podejrzeniem depresji można udać się i do lekarza pierwszego kontaktu lub psychiatry. Wówczas specjalista korzysta z pomocnego narzędzia — krótkiego testu przesiewowego, składającego się z dwóch pytań:
Jeśli na jedno z tych pytań odpowiedź będzie pozytywna, lekarz powinien przeprowadzić bardziej szczegółowe badanie w kierunku depresji. Ostateczną diagnozę i ustalenie planu leczenia wymaga dokładne badanie psychiatryczne oraz wywiad, obejmujący rozmowę z pacjentem oraz, o ile to możliwe, z jego bliskimi lub opiekunami.
Wybór odpowiedniego leku jest niezwykle istotny i powinien być dostosowany do indywidualnych objawów depresji, a także uwzględniać profil działań niepożądanych, ewentualne choroby współistniejące oraz inne przyjmowane leki przez pacjenta. W tym procesie szczególną rolę odgrywa współpraca pomiędzy lekarzem a pacjentem, aby dokonać najlepszej możliwej decyzji terapeutycznej. W celu osiągnięcia pełnego efektu terapeutycznego leki powinny być przyjmowane codziennie, zgodnie z zaleceniami lekarza. Należy pamiętać, że poprawa stanu psychicznego może być odczuwana dopiero po 2-4 tygodniach farmakoterapii, dlatego cierpliwość i regularna współpraca z lekarzem są kluczowe dla skuteczności terapii.
W leczeniu depresji zaleca się także terapię poznawczo-behawioralną, skierowaną na rozwiązywanie problemów. Często pacjenci, zwłaszcza na początku leczenia depresji, nie chcą lub nie mogą podjąć psychoterapii. Mimo to terapia psychologiczna stanowi istotny element procesu zdrowienia, dlatego lekarze zachęcają do jej uwzględnienia. Niektórzy pacjenci, już po osiągnięciu poprawy stanu zdrowia psychicznego dzięki farmakoterapii, mogą utracić motywację do kontynuacji psychoterapii. Niemniej jednak, w rzadkich, ale ściśle uzasadnionych przypadkach, leczenie depresji może rozpocząć się od psychoedukacji, czyli edukacji i rozmów z pacjentem na temat depresji, oraz/lub psychoterapii z zajęciami terapeutycznymi, zanim włączy się leczenie farmakologiczne.
Nieleczona depresja ma rozległe konsekwencje zarówno dla zdrowia, jak i życia społecznego. Wśród tych skutków można wymienić:
Istnieje kilka skutecznych strategii, które mogą pomóc w zapobieganiu depresji:
Warto pamiętać, że depresja jest schorzeniem, z którym można skutecznie walczyć, a odpowiednio prowadzona terapia może przynieść zadowalające rezultaty, poprawiając jakość życia pacjentów i przywracając równowagę psychiczną.
Bibliografia:
Nowy wariant wirusa SARS-CoV-2 nazywany Omikronem uznaje się za najbardziej zakaźną spośród dotychczas znanych mutacji. Jednocześnie dane płynące z różnych krajów pokazują, że powoduje on nieco łagodniejszy i krótszy przebieg choroby. Czy wobec tego należy zrezygnować ze stosowania się do obostrzeń? Wręcz przeciwnie. Nadal warto robić wszystko, żeby uniknąć zarażenia.
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Ciśnienie oczne, określane też jako ciśnienie wewnątrzgałkowe albo śródgałkow, jest to ciśnienie wywierane przez płyn śródoczny na rogówkę i twardówkę
Przepuklina kręgosłupa szyjnego to jedna z chorób, na którą cierpi spory odsetek naszego społeczeństwa. Co gorsze, problem ten dotyka coraz więcej młodych osób, co związane jest m.in. z siedzącym trybem życia czy wielogodzinną pracą przy komputerze w nieodpowiedniej pozycji. Jakie jeszcze mogą być przyczyny bólów szyjnego odcinka kręgosłupa? Jakie nietypowe objawy mogą być związane z przepukliną w tym obszarze kręgosłupa? Jak wygląda leczenie i rehabilitacja przepukliny kręgosłupa szyjnego? Czy można jej zapobiec?
