Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Szacuje się, że ponad połowa Polaków ma zbyt wysoki poziom cholesterolu, a zaledwie kilka procent z 18 milionów jest świadomych problemu i stosuje się do zaleceń lekarzy. Pozostali są narażeni na poważne skutki hipercholesterolemii. O jakich skutkach mowa? Co można zrobić, żeby im zapobiec? Jak obniżyć cholesterol?
Z tego artykułu dowiesz się:
Cholesterol to lipid zaliczany do grupy steroidów niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Częściowo jego synteza ma miejsce w wątrobie i jelitach, pozostała ilość jest dostarczana do organizmu wraz z pożywieniem. W organizmie człowieka cholesterol występuje w osoczu i tkankach zarówno w postaci wolnej, jak i zestryfikowanej. Zarówno cholesterol, jak i inne lipidy transportowane są po organizmie w połączeniu z białkami, jako tzw. lipoproteiny i w tej postaci docierają do komórek docelowych. Wyróżniamy dwa rodzaje lipoprotein:
Jaką rolę odgrywa cholesterol w naszym organizmie? Między innymi:
Skąd wiadomo, że ma się zbyt wysoki cholesterol? Najczęściej pacjenci dowiadują się o tym przypadkiem podczas wykonywania rutynowych, kontrolnych badań krwi. Lekarz zleca pełny lipidogram (tzw. profil lipidowy), w trakcie którego sprawdza się poziom:
Ze względu na skutki, jakie niesie ze sobą wysoki cholesterol, lipidogram powinien być wykonywany u każdego z nas regularnie. W przypadku osób zdrowych zaleca się kontrolę poziomu cholesterolu we krwi co najmniej raz na 5 lat po ukończeniu 20. roku życia, a u osób w wieku dojrzałym co dwa lata. Natomiast u pacjentów z grup ryzyka (m.in. cukrzyca, otyłość, rodzinna hipercholesterolemia w wywiadzie) lub ze stwierdzonymi chorobami układu sercowo-naczyniowego, co najmniej raz w roku.
Pierwszy raz lipidogram powinno wykonać się po 20. roku życia i powtarzać co 5 lat.
Jeżeli stężenie cholesterolu całkowitego – LDL i HDL sumarycznie – jest większe niż 190 mg/dl (5,0 mmol/l) albo stężenie LDL przekracza 115 mg/dl (3,0 mmol/l) mówimy o hipercholesterolemii.
Prawidłowy poziom cholesterolu całkowitego u zdrowej osoby powinien wynosić mniej niż 190 mg/dl (5 mmol/l), a frakcji LDL poniżej 115 mg/dl (3 mmol/l).
Co ciekawe są to wartości przyjmowane w Europie. Dla porównania w Stanach Zjednoczonych stężenie LDL, powyżej którego diagnozuje się chorobę wynosi 130 mg/dl (3,4 mmol/l). Pamiętajmy jednak, że są to normy dla osób zdrowych. Zgodnie z wytycznymi u pacjentów z grupy podwyższonego ryzyka wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych lub ze stwierdzonymi chorobami współistniejącymi (m.in. choroba wieńcowa lub cukrzyca) zalecane wartości cholesterolu całkowitego i LDL są niższe.
Wyróżnia się hipercholesterolemię pierwotną i wtórną. Pierwotny nadmiar cholesterolu w osoczu krwi wynika z defektu jednego lub wielu genów. Jednogenowa hipercholesterolemia nazywana bywa rodzinną, ponieważ dziedziczy się ją z pokolenia na pokolenie. W przypadku hipercholesterolemii wielogenowej nie zawsze dochodzi do ujawnienia choroby, a jeżeli to następuje, zazwyczaj przyczyną jest nieprawidłowa dieta.
Hipercholesterolemia wtórna bywa objawem innych chorób przewlekłych takich jak:
Podwyższony poziom cholesterolu może być również efektem przyjmowania leków m.in.:
Oprócz tego ryzyko podwyższonego poziomu cholesterolu niosą:
Czy podwyższony cholesterol daje jakieś widoczne objawy? Sam w sobie raczej nie. Wyłącznie rodzinna hipercholesterolemia może powodować występowanie:
W większości przypadków wyraźne symptomy wywołują dopiero choroby będące powikłaniem hipercholesterolemii. Z tego względu tak istotne jest regularne badanie poziomu cholesterolu we krwi.
Jakie skutki niesie za sobą nieleczona hipercholesterolemia? Długotrwałe utrzymywanie się podwyższonego stężenia cholesterolu we krwi prowadzić może do poważnych problemów zdrowotnych. Przede wszystkim wysoki cholesterol jest jednym z podstawowych czynników rozwoju miażdżycy i zwiększa ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. Z podwyższonym cholesterolem wiąże się także ryzyko występowania kamieni żółciowych, których to składnik może stanowić.
Miażdżyca to choroba prowadząca do zwężenia światła tętnic w wyniku tworzenia się blaszek miażdżycowych zbudowanych głównie z cholesterolu. Wiąże się ona z nieprawidłowym przepływem krwi wywołanym zwężeniem światła naczyń krwionośnych a co za tym idzie niedokrwieniem i niedotlenieniem poszczególnych narządów. W poważnych przypadkach może ono doprowadzić do takich powikłań jak choroba wieńcowa a nawet do udaru mózgu.
Niebezpieczne jest również pęknięcie samej blaszki miażdżycowej. Jeżeli będzie duże, dojdzie do powstania skrzepu zamykającego tętnice i nagłego niedotlenienia wybranego obszaru – np. zawału serca. Dlatego właśnie nie należy lekceważyć hipercholesterolemii.
Co można zrobić, żeby zapobiec nadmiernemu wzrostowi stężenia cholesterolu w osoczu lub obniżyć jego poziom? Przede wszystkim stosować się do zasad zdrowej diety, zadbać o codzienną aktywność fizyczną i w miarę możliwości wyeliminować czynniki ryzyka takie jak palenie papierosów.
Wysoki cholesterol – co jeść? Pacjentom mającym za cel obniżenie poziomu cholesterolu zaleca się ograniczenie spożycia:
Codzienne menu warto wzbogacić o tzw. zdrowe tłuszcze czyli jednonienasycone i wielonienasycone kwasy tłuszczowe obecne m.in. w orzechach, olejach roślinnych oraz w rybach.
W niektórych przypadkach u pacjentów z objawami wysokiego cholesterolu konieczne jest przyjmowanie leków – głównie statyn, ewentualnie żywic jonowymiennych lub ezetymibu. Wykazują one właściwości obniżające poziom cholesterolu.
Czym są komórki macierzyste? Do czego mogą być wykorzystywane? Jakie choroby się nimi leczy? Jak mogą być wykorzystywane w profilaktyce?
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?
Zasłabnięcie to zaburzenie funkcji życiowych – krótkotrwałe osłabienie organizmu, które samo w sobie zazwyczaj nie jest groźne, ale może być efektem poważnych problemów zdrowotnych. Jakie są przyczyny zasłabnięć? Czym różni się zasłabnięcie od omdlenia? Jak postępować w obu przypadkach?
