Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
W ostatnich latach obserwujemy intensywny powrót do naturalnych metod wspierania organizmu, profilaktyki chorób i leczenia. Szczególnie przydatne są te substancje które w nieinwazyjny sposób wspierają naturalne procesy naprawcze naszego organizmu i wykazują ochronne działanie względem niekorzystnych czynników środowiskowych.
Okazuje się, że niektóre rośliny i grzyby są w niektórych kulturach wykorzystywane od tysięcy lat, a badania naukowe potwierdzają te dobroczynne właściwości. Przykładem takich roślin i grzybów są adaptogeny. To substancje pochodzenia naturalnego, wytwarzane są z roślin i grzybów, które wykazują korzystny wpływ na komórki organizmu człowieka zwiększając jego odporność na czynniki stresowe.
Adaptogeny wspierają organizm w radzeniu sobie ze stresem i przywracaniu równowagi, są wykorzystywane w medycynie ludowej, zwłaszcza w tradycyjnej medycynie chińskiej i ajurwedzie. Działają na poziomie komórkowym, regulując reakcję organizmu na czynniki stresogenne, ma to wpływ zarówno zdrowie fizyczne, jak i psychiczne.
Obecnie stres uważa się za niezwykle istotny czynnik wywołujący i nasilający wiele schorzeń, szczególnie cywilizacyjnych. Mechanizmy działania adaptogenów polegają na wspieraniu homeostazy, czyli zdolności organizmu do samoregulacji i dostosowywania się do zmieniających się warunków, nazywanej też adaptacją. Wpływają one na układ nerwowy, hormonalny i odpornościowy, dzięki czemu mogą redukować poziom kortyzolu – hormonu stresu – oraz wspierać ogólną odporność organizmu.
Adaptogeny nie działają jak klasyczne leki o szybkim i konkretnym działaniu, lecz raczej wzmacniają organizm w dłuższej perspektywie, stopniowo poprawiając jego zdolność do adaptacji. Badania potwierdziły, że adaptogeny poprawiają funkcjonowanie układu odpornościowego, pomagając w profilaktyce i leczeniu infekcji, wspierają detoksykację i regenerację komórek oraz wykazują działanie przeciwwirusowe. Działają poprzez wzmacnianie odporności, hamowanie stanu zapalnego i stymulację procesów naprawczych.
Badania nad właściwościami adaptogenów i mechanizmami ich działania w profilaktyce chorób, jak i leczeniu różnych schorzeń nadal trwają. Jednak są już przedkliniczne i kliniczne dowody na prozdrowotne działanie adaptogenów, dotyczą one m.in. gatunków:witanii ospałej „Ashwagandy” Withania somnifera, różenieca górskiego Rhodiola rosea, cytryńca chińskiego Schisandra chinensis, i rodzjów: lukrecja Glycyrrhiza spp., żeń-szeń Panax spp.. Żeby precyzyjniej poznać właściwości, zastosowanie i ewentualne przeciwwskazania warto omówić poszczególne gatunki.
Ashwagandha to gatunek Withania somnifera, znana również jako witania ospała, jest jednym z najczęściej stosowanych adaptogenów w medycynie ajurwedyjskiej. Jej właściwości obejmują redukcję stresu, poprawę jakości snu oraz wsparcie funkcji poznawczych. Dzięki zawartości witanolidów działa przeciwzapalnie, antyoksydacyjnie i wzmacnia odporność.
Ashwagandha jest również stosowana w celu zwiększenia energii, wydolności fizycznej i poprawy regeneracji organizmu, a także wspiera równowagę hormonalną (obniża poziom kortyzolu), co czyni ją cennym wsparciem dla osób zmagających się z przewlekłym stresem i zmęczeniem, w tym również u sportowców wyczynowych. Co ciekawe ma też zastosowanie we wsparciu leczenia infekcji bakteryjnych, ponieważ hamuje rozwój niektórych bakterii Gram-ujemnych (Klepsiella spp., Salmonella spp. itd.) i Gram-dodatnich (np. Staphylococcus aureus).
Różeniec górski to adaptogen znany z właściwości antyoksydacyjnych i przeciwzapalnych. Jego głównym działaniem jest wspomaganie organizmu w radzeniu sobie ze stresem oraz poprawa koncentracji i wydolności fizycznej. Różeniec wspiera także funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego oraz zmniejsza uczucie zmęczenia. Regularne stosowanie może zwiększać poziom serotoniny i dopaminy, co przekłada się na poprawę nastroju oraz lepszą odporność na stres psychiczny i fizyczny.
Według literatury naukowej jego przeciwzapalne właściwości mogą być wykorzystywane w przypadku wielu chorób, w tym schorzeń układu sercowo-naczyniowego, chorób neurodegeneracyjnych, cukrzycy, chronicznym stresie i zmęczeniu, posocznicy oraz nowotworach.
Żeń-szeń (Panax ginseng) to jeden z najbardziej znanych adaptogenów, niezwykle bogaty w składniki odżywcze (polisacharydy, polipeptydy, aminokwasy, kwasy tłuszczowe, składniki mineralne) i aktywne (saponiny triterpenowe, ginsenozydy, triterpenoidy, peptydoglukany) stosowany w celu poprawy odporności, zwiększenia energii oraz poprawy funkcji poznawczych. Wspiera organizm w walce ze stresem i zmęczeniem, a także wspomaga funkcjonowanie układu nerwowego i sercowo-naczyniowego.
Badania wskazują, że może zwiększać aktywność limfocytów T i NK (ang. Natural Killer), wzmacniając mechanizmy obronne organizmu. Jednak stosowanie żeń-szenia nie jest zalecane osobom z nadciśnieniem, cukrzycą, kobietom w ciąży, osobom z nadpobudliwością oraz stosującym leki przeciwzakrzepowe lub pobudzające, ze względu na jego silne działanie pobudzające.
Maca (Lepidium meyenii) to adaptogen pochodzący z Andów, bogaty w składniki odżywcze i bioaktywne, takie jak witaminy, składniki mineralne, aminokwasy, polifenole (flawonolignany), makaeny, makamidy, glukozynolany i alkaloidy. Znana jest przede wszystkim ze swojego wpływu na równowagę hormonalną oraz poprawę libido i płodności. Wspiera także wydolność fizyczną i psychiczną, zwiększa poziom energii oraz wspomaga regenerację organizmu.
Maca jest ceniona za swoje właściwości antyoksydacyjne i neuroprotekcyjne, co czyni ją skutecznym wsparciem w walce ze stresem i zmęczeniem. Dodatkowo, przypisuje się jej też działanie przeciwbakteryjne, przeciwnowotworowe, hepatoprotekcyjne, immunomodulacyjne oraz korzystny wpływ na zdrowie skóry i funkcjonowanie układu trawiennego.
Warto widzieć, że część rośliny ich genetyka, przetwarzanie, ekstrakcja oraz protokoły eksperymentalne to główne czynniki wpływające na skład chemiczny, właściwości fizykochemiczne i efekty zdrowotne produktów na bazie maca.
Wśród innych popularnych adaptogenów warto wymienić cytryniec chiński (Schisandra chinensis) i tulsi (Ocimum sanctum). Cytryniec chiński znany jest z działania wzmacniającego odporność oraz poprawy wydolności organizmu. Owoce S. chinensis wykorzystywane są obecnie w fitoterapii, a były znane z tradycyjnej medycyny chińskiej. Wyciąg z owoców cytryńca działa hepatoprotekcyjne, przeciwnowotworowo i przeciwzapalnie. Może być pomocny w leczeniu wrzodów i detoksykacji organizmu.
Z kolei tulsi, zwana również świętą bazylią, wykazuje silne działanie adaptogenne, przeciwzapalne i przeciwinfekcyjne. W literaturze dotyczącej tulsi wymienia się też właściwości przeciwbiegunkowe, przeciwbólowe, przeciwalergiczne, przeciwnadciśnieniowe, kardioprotekcyjne, poprawiające pamięć, obniżające poziom cholesterolu, hepatoprotekcyjne i przeciwcukrzycowe. Stosowana jest w celu redukcji poziomu kortyzolu, poprawy koncentracji i wsparcia układu oddechowego. Oba te adaptogeny odgrywają istotną rolę w naturalnym wzmacnianiu organizmu i zwiększaniu odporności na stresory środowiskowe.
Adaptogeny w suplementacji występują w różnych postaciach:
Na rynku można też znaleźć inne formy adaptogenów lub produkty zawierające ich dodatek, są to np. herbaty i napary, działają łagodniej i mogą też zawierać inne substancje. Warto zatem czytać skład produktu, który zamierzamy stosować.
Dawkowanie jest ściśle zależne od gatunku adaptogenu i jego formy:
Przy stosowaniu adaptogenów warto zaczynać od niższej dawki i stopniowo ją zwiększać. Warto zawsze sprawdzić też jakie dawkowanie poleca producent. Nie zaleca się łączenia wielu adaptogenów jednocześnie, bez konsultacji z lekarzem lub dietetykiem.
Niektóre adaptogeny mogą wchodzić w interakcje z lekami. Ashwagandha może wzmacniać działanie leków na tarczycę oraz obniżać ciśnienie krwi. Różeniec górski może nasilać działanie leków przeciwdepresyjnych i pobudzających. Żeń-szeń może wpływać na poziom cukru we krwi i osłabiać działanie leków przeciwzakrzepowych. Nie należy też łączyć żeń-szenia z lekami pobudzającymi.
Jeśli przyjmujesz jakiekolwiek leki, przed rozpoczęciem suplementacji warto skonsultować się z lekarzem.
Zwykle adaptogeny są stosowane w przypadku:
Mimo licznych korzyści adaptogeny nie są dla każdego. Powinny unikać ich:
Adaptogeny to naturalne wsparcie dla organizmu, które pomaga lepiej radzić sobie ze stresem i zmiennymi warunkami życia. Ich regularne i odpowiednie stosowanie może prowadzić do poprawy samopoczucia, wydajności i zdrowia psychicznego. Należy stosować wybrany adaptogen w odpowiednich dawkach, a także unikać łączenia z lekami i innymi suplementami oraz zapoznać się z przeciwskazaniami. Warto obserwować reakcję organizmu i w razie potrzeby skonsultować suplementację z lekarzem prowadzącym lub dietetykiem.
Informacja:
Artykuły opublikowane na stronie POLMED Zdrowie, nie pełnią funkcji konsultacji medycznej ani nie wyrażają opinii specjalistów i lekarzy. Prezentowane treści stanowią ogólne wskazówki i nie mogą być traktowane jako wyznacznik przy podejmowaniu decyzji dotyczących modyfikacji diety lub terapii, nawyków lub określaniu zmiany dawkowania leków oraz innych substancji leczniczych. Przed podjęciem działań, które mogą wpłynąć na Twoje życie, zdrowie lub samopoczucie, skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą.
Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne konsekwencje, wynikające z wykorzystania porad i informacji zawartych na stronie, bez wcześniejszej konsultacji z profesjonalistą.
Rdzeniowy zanik mięśni jest chorobą prowadzącą do nieprawidłowości w układzie nerwowym, co w dalszej kolejności powoduje zanik mięśni. W pierwszych stadiach SMA przejawia się niespecyficznymi dolegliwościami – objawy rozwijają się stopniowo i początkowo mogą nie budzić niepokoju.
Kamienie żółciowe to złogi powstające w pęcherzyku oraz przewodach żółciowych. Prowadzą one do kamicy pęcherzyka żółciowego, jednej z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego w Europie, objawiającej się silnym, napadowym bólem określanym mianem kolki żółciowej. Kamienie które powstają w drogach żółciowych i nie przedostają się do pęcherzyka żółciowego mogą powodować rzadszą postać kamicy żółciowej – kamicę przewodową. Jak postępować w przypadku kamieni w pęcherzyku żółciowym? Czy można ich uniknąć i czy zawsze konieczna jest operacja?
Salmonelle to jedne z najbardziej znanych chorobotwórczych bakterii, głównie za sprawą wywoływanych przez nie dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Zwłaszcza w okresie letnim często słyszymy o zatruciach pokarmowych wywołanych przez te szczepy. W Polsce świadomość społeczna w tym zakresie z roku na rok jest coraz większa.
Skład flory bakteryjnej jelit ma bardzo duże znaczenie dla ogólnego stanu organizmu. Mikrobiota — ekosystem tworzony przez bakterie w przewodzie pokarmowym ma bardzo duże znaczenie dla zdrowia człowieka. M.in. wpływa na wchłanianie witamin i minerałów, usprawnia proces trawienia, wzmacnia układ immunologiczny i polepsza nastrój. Żeby poprawić stan mikrobioty, warto sięgać po probiotyki i prebiotyki w odpowiedniej ilości. Czym różni się probiotyk od prebiotyku? Jakie są najbardziej znane szczepy probiotyczne? Odpowiadamy!
