Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Wrzody żołądka i dwunastnicy to najczęstszą choroba przewodu pokarmowego. Wrzody są to ubytki w błonie śluzowej, zazwyczaj spowodowane błędami żywieniowymi, paleniem tytoniu, narażeniem na stres, zakażeniem Helicobacter pylori, przyjmowaniem niesteroidowych lub sterydowych leków przeciwzapalnych.
Według szacunków lekarzy, wrzody żołądka czy też dwunastnicy dotyczą 5-10 proc. populacji. Typowym ich objawem jest ból w nadbrzuszu pojawiający się wraz z szeregiem innych objawów ze strony układu pokarmowego od godziny do trzech po jedzeniu.
Wrzody to inaczej ograniczony ubytek tkankowy, który sięga w głąb wyściełającej przewód pokarmowy błony śluzowej. Zazwyczaj wraz z nim występuje również stan zapalny i skrzepowa martwica. Wrzody żołądka mają charakterystyczną lokalizację w krzywiźnie mniejszej żołądka.
Wrzód dwunastnicy jest ubytkiem w błonie śluzowej dwunastnicy dochodzącym do warstwy mięśniowej ich ściany. Sytuuje się on zazwyczaj w opuszce dwunastnicy. Choroba wrzodowa może przebiegać w postaci pojedynczych wrzodów albo mnogich rozlanych ich niszy Pierwszym jej objawem jest ból, ale może ona przebiegać również bezobjawowo, nasilając się w okresie wiosenno-jesiennym.
Wrzody umiejscawiają się tylko w tej części przewodu pokarmowego, w której znajduje się pepsyna – enzym działający w żołądku i trawiący białka. Ubytki, powstające w ściankach które uszkadzają błonę śluzową żołądka, mogą mieć różną wielkość od ziarnka pieprzu, do nawet kilkunastu centymetrów.
Wrzody rozwijają się na skutek zaburzeń równowagi między odpornością błony śluzowej a ilością substancji o działaniu wrzodotwórczym. Do najważniejszych przyczyn jej powstania zalicza się:
Wrzody żołądka czy też dwunastnicy rozwinąć mogą się również w przebiegu wielu chorób, takich jak.: zespół Zollingera i Ellisona, choroba Leśniowskiego i Crohna, sarkoidoza, zespół rakowiaka.
Wrzodom żołądka sprzyja także niezdrowy tryb życia: palenie papierosów, nadmierne zażywanie leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych.
Długotrwały stres powoduje tzw. wrzody stresowe, które trochę różnią się od klasycznych wrzodów trawiennych, m.in. lokalizacją i średnicą. Wysoki poziom adrenaliny powoduje bowiem napięcie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy, utrudniając w ten sposób dopływ krwi oraz upośledzając regenerację nabłonka. Skutkiem tego jest zwiększenie się podatności śluzówki na działanie kwasu solnego.
Warto wiedzieć, że stres prowokuje organizm do wydzielania większej ilości kwasu solnego, którego nadmiar szkodzi śluzówce, co wpływa na osłabienie odporności nabłonka oraz zapalenie błony śluzowej, sprzyjające powstawaniu nadżerki i w konsekwencji chorobę wrzodową.
Chorobę wrzodową żołądka wywołuje w połowie przypadków zakażenie Helicobacter pylori. Bakterią tą jest zarażona ponad 50 proc. osób na świecie i aż około 80 proc. dorosłych Polaków. Do zarażenia dochodzi najczęściej drogą pokarmową przez wodę, żywność, sprzęt medyczny, a nawet pocałunek. Do zakażenia dochodzi zwykle we wczesnym dzieciństwie, np. poprzez wkładanie przez dziecko do ust zabrudzonych przedmiotów.
W większości przypadków obecność bakterii Helicobacter pylori nie jest odczuwana w postaci żadnych dolegliwości, ponieważ można być jej nosicielem i nigdy nie chorować na wrzody. Jednak u 10 proc. zarażonych osób rozwija się choroba wywołana wrzodami żołądka. Większa podatność na zachorowanie występuje u osób ze skłonnością dziedziczną i grupą krwi 0.
Charakterystycznym objawem wrzodów jest ból w nadbrzuszu, który pojawiający się od godziny do trzech godzin po posileniu się. Dolegliwości bólowe ustępują zwykle po zażyciu środków, zobojętniających kwas solny. Ból taki pojawić się może również na czczo, rano lub nocą. Zaczyna się on na ogół między posiłkami lub w nocy i trwa od kilku minut do kilku godzin I pojawia się i znika na kilka dni, lub nawet tygodni.
Objawami wrzodów żołądka i dwunastnicy mogą być również: wymioty, nudności, wzdęcia, zaparcia, biegunki, brak apetytu, pieczenie za mostkiem, spadek masy ciała, odbijanie. Niekiedy choroba wrzodowa będzie miała przebieg bezobjawowy.
Wrzody żołądka objawiają się zwykle bólem o charakterze kłucia, przewiercania między pępkiem a środkiem prawego łuku żebrowego i towarzyszyć mu mogą wymioty i brak apetytu, odbijanie i zgaga, a choroba ta najczęściej nasila się w okresach wiosennych i jesiennych.
Natomiast do objawów wrzodów dwunastnicy należą:
Podstawowym badaniem, które wykonuje się w celu rozpoznania wrzodów jest gastroskopia. Poza oglądaniem błony śluzowej żołądka i dwunastnicy, w razie stwierdzenia obecności owrzodzenia standardowo pobiera się drobne wycinki zmienionej chorobowo błony śluzowej do badań histopatologicznych. Rzadko wykonuje się badanie rentgenoskopowe.
W celu zdiagnozowania zakażenia bakterią Helicobacter pylori, wykonać można.:
Powikłania choroby wrzodowej żołądka czy dwunastnicy są rzadkie, ale mogą okazać się bardzo groźne dla życia. Należy do nich przede wszystkim krwotok, perforacja oraz zwężenie odźwiernika.
Krwotok z górnego odcinka przewodu pokarmowego może być wynikiem uszkodzenia naczynia krwionośnego wskutek drążącego charakteru wrzodu trawiennego. Wrzody trawienne są źródłem aż około 50 proc, przypadków krwawienia, jakie pojawia się u chorych. Jego ryzyko u pacjentów przyjmujących niesteroidowe leki przeciwzapalne wzrasta. Główne objawy krwotoku to fusowate wymioty i smoliste stolce. Jest to stan bezpośrednio zagrażający życiu.
Innym groźnym powikłaniem, pojawiającym się w wyniku choroby wrzodowej, jest perforacja, czyli pęknięcie ściany żołądka lub dwunastnicy. Występuje u 2 do 7 proc. chorych i jest ona najgroźniejszym z powikłań w chorobie wrzodowej żołądka. Objawia się nagłym niespodziewanym bólem w nadbrzuszu, po którym natychmiast rozwijają się objawy tzw. ostrego brzucha z rozlanym zapaleniem otrzewnej. Charakteryzuje się one: silnym bólem, sztywnością i obroną mięśni brzucha, temperaturą, a także charakterystyczną pozycją chorego z kolanami przykurczonymi do klatki piersiowej.
Rokowanie w przypadku tego powikłania bez zastosowania leczenia operacyjnego jest wysoce niepomyślne a leczeniem zabieg operacyjny, po którym rekonwalescencja jest bardzo długa.
Inne z powikłań choroby wrzodowej zwężenie odźwiernika pojawia się u 2 do 4 proc wszystkich chorych na nią i jest ono zazwyczaj spowodowane przewlekłymi zmianami zapalnymi oraz owrzodzeniami w okolicy odźwiernika lub opuszki dwunastnicy. Doprowadzają one do powstania zmian bliznowatych, zwężających światło odźwiernika, które powodują przewlekłe i długotrwałe zaleganie pokarmu w żołądku i dwunastnicy, Konsekwencją są pojawiające się często nudności oraz obfite wymioty. Nieleczone zwężenie odźwiernika wymaga ostatecznie leczenia operacyjnego.
Jeśli w porę nie zauważy się symptomów choroby wrzodowej, może dojść również do przewlekłego zapalenia błony śluzowej żołądka i powstania w niej nadżerki. Warto wiedzieć, iż wrzody żołądka zwiększają ryzyko powstania raka żołądka.
W przypadku choroby wrzodowej, oprócz zmiany stylu życia, należy zażywać leki zmniejszające wydzielanie soku żołądkowego – tzw. blokery pompy protonowej lub blokery receptora histaminowego. W razie zakażenia Helicobacter pylori przeprowadza się tzw. eradykację, czyli antybiotykoterapię w celu pozbycia się bakterii utrudniających naturalne procesy gojenia. Należy zdawać sobie sprawę, iż popularne preparaty na niestrawność i zgagę, które osłaniają błonę śluzową żołądka i przełyku, zobojętniają kwas żołądkowy lub hamują jego wytwarzanie, jedynie łagodzą dolegliwości ze strony układu pokarmowego, ale nie są elementem leczenia wrzodów żołądka.
Wskazaniem do leczenia operacyjnego jest brak efektów leczenia albo pojawienie się powikłań, takich jak perforacja, krwotok, zwężenie odźwiernika.
Choroba wrzodowa żołądka w obecnych czasach stała się mniejszym problemem w wyniku bardzo skutecznego leczenia farmakologicznego.
Zdarza się, ze powikłania choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy stanowią bezpośrednie zagrożenie życia i wymagają jak najszybszej interwencji chirurgicznej. Najczęściej operacji wymaga krwawienie z wrzodu albo jego perforacja, oraz choroby układu pokarmowego, którym towarzyszą owrzodzenia takie jak: choroba Leśniowskiego-Crohna lub zespół Zollingera-Ellisona. Metodami operacyjnymi stosowanymi w leczeniu wrzodów żołądka są: całkowite lub częściowe wycięcie żołądka, przecięcie nerwów błędnych, poszerzenie odźwiernika.
Leczenie wrzodów żołądka powinno być prowadzone wraz ze wdrożeniem odpowiedniego sposobu odżywiania. Niewskazane wówczas są potrawy smażone, kiszone, marynowane, wzdymające, tłuste i mocno przyprawione, alkohol, mocna herbata, kawa, słodycze, napoje gazowane, barwione, czy żółty ser. Chorzy powinni również unikać stresu, papierosów i leków działających drażniąco na śluzówkę żołądka.
Na wrzody żołądka cierpią często osoby młode i w średnim wieku, a także zapracowane i znerwicowane. Mogą być one spowodowane jedzeniem produktów wysoko przetworzonych, tłustych, ostrych i smażonych. Do choroby przyczynia się również nadużywanie kawy, alkoholu oraz ostrych przypraw,nieregularne jedzenie, przejadanie się, nadużywanie leków o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym.
Jedzenie nie powinno zwiększać wydzielania soku żołądkowego. Powinno być ono ciepłe, a potrawy należy spożywać gotowane lub gotowane na parze. Pacjent powinien zjadać małe jego porcje do 5 razy dziennie. Przy problemach z ułożeniem menu warto sięgnąć po pomoc dietetyka. Dietetyk może zlecić wykonanie dodatkowych badań, aby precyzyjnie ułożyć dietę.
Wrzody żołądka, które zostały wykryte na wczesnym etapie, można z powodzeniem wyleczyć. Zwalcza się je za pomocą tzw. inhibitorów pompy protonowej takich jak: omeprazol, czy lanzoprazol zmniejszające wydzielanie kwasu solnego. W razie zakażenia bakterią Helicobacter pylori, jednocześnie zażywa się zwykle dwa antybiotyki: klarytromycynę lub amoksycylinę oraz metronidazol. Dzięki zastosowaniu tych leków nie ma już prawie potrzeby usuwania operacyjnie wrzodów żołądka.
Konsultacja merytoryczna lek. Ireneusz Markowski
Dyrektor Medyczny POLMED
Bibliografia
Wady postawy to problem od lat będący wyzwaniem, który obecnie uznawany jest już za schorzenie cywilizacyjne. Wiele z nich wynika bowiem z prowadzonego przez nas stylu życia, i mniejszej aktywności zarówno dzieci jak i dorosłych. Jednym z poważniejszych schorzeń kręgosłupa jest skolioza, która pojawia się nawet u małych dzieci, a nieleczona może prowadzić do poważnych powikłań. Jak wyglądają jej pierwsze symptomy i jak wpływa na postawę wraz z wiekiem? Czy można ją wyleczyć? Jak wygląda terapia?
Reumatoidalne zapalenie stawów to przewlekła postępująca choroba tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym. Jej objawy nie są charakterystyczne, dlatego postawienie diagnozy bywa utrudnione. Trzeba jednak zrobić wszystko, żeby potwierdzić lub wykluczyć chorobę. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ nieleczone RZS prowadzi do poważnych problemów nie tylko ze stawami, lecz także z innymi narządami.
O kortyzolu mówi się, że jest „hormonem stresu” i to właśnie z takim określeniem jest często kojarzony. Jednak biorąc pod uwagę, jak wiele ważnych funkcji spełnia, warto dowiedzieć się więcej na jego temat. Gdzie i jak powstaje, za co odpowiada i do czego prowadzi jego niedobór lub nadmiar w organizmie? Odpowiadamy na wszystkie ważne pytania, dotyczące tego hormonu.
Kapilaroskopia to rodzaj nieinwazyjnego badania diagnostycznego pozwalającego ocenić stan naczyń kapilarnych i wykryć ewentualne nieprawidłowości związane z mikrokrążeniem. Co jest wskazaniem do kapilaroskopii? Jak należy się przygotować do badania i jak ono przebiega? Gdzie można je wykonać?
