Pakiet badań –
diagnostyka chorób wątroby

Przyczyny chorób wątroby 

Czynnikami, sprzyjającymi zachorowaniu na choroby wątroby są: 

• nieprawidłowa dieta (bogata w tłuszcze), 

• otyłość, 
• nadużywanie alkoholu, 
• długotrwałe stosowanie dużej ilości leków, 
• zabiegi z naruszeniem ciągłości skóry (np. tatuaże, zabiegi kosmetyczne, zabiegi stomatologiczne), 
• ryzykowne zachowania seksualne, 

• niedostateczna higiena rąk, 
• wyjazdy do krajów o wysokim odsetku zachorowań na WZW typu A i B, 
• predyspozycje genetyczne (w przypadku chorób o podłożu autoimmunologicznym). 

Chora wątroba – objawy 

Wbrew popularnym przekonaniom, chora wątroba sama w sobie nie daje dolegliwości bólowych. Dzieje się tak, ponieważ organ ten nie jest unerwiony czuciowo, w związku z czym nie może boleć. Pojawiające się dolegliwości bólowe, oznaczające zaburzenia pracy wątroby, pochodzą natomiast z prawego podżebrza. Przy chorobach wątroby dochodzi bowiem do jej powiększenia, co z kolei powoduje ucisk na torebkę wątrobową oraz tkanki otaczające gruczoł.  Pojawiający się ból oznaczać może m.in. zapalenie wątroby lub pęcherzyka żółciowego, a także problemy w obrębie dróg żółciowych, takie jak zalegające w nich kamienie. 

Wśród objawów, sygnalizujących chorą wątrobę, znajdują się również dolegliwości i zmiany skórne. Swędząca skóra oraz wysypka zwykle świadczą o tym, że doszło do zastoju żółci w drogach żółciowych. Niestety, składniki żółci mogą przenikać do krwi, co powoduje wymienione już reakcje skórne. Sytuacja ta, po upływie ok. kilku tygodni, doprowadzić może do wystąpienia żółtaczki. Przyczyną żółtaczki może być m.in. wirusowe zapalenie wątroby. Co więcej, żółtaczka może być również jednym z objawów nowotworu wątroby. 

Do możliwych dolegliwości skórnych, które związane są z chorobami wątroby, należą także siniaki i skłonność do zasinień. Dzieje się tak, ponieważ wątroba to jeden z organów, które przyczyniają się do regulacji procesów krzepnięcia krwi. Zaburzenie pracy lub uszkodzenie komórek wątrobowych powodować może zatem małopłytkowość oraz obniżoną zdolność zatrzymywania krwawienia przez płytki krwi. Efektem powyższych są natomiast właśnie siniaki, których powstawanie wywołać może nawet delikatny dotyk. 

Inne sygnały, świadczące o występowaniu chorób wątroby to m.in.: nudności, wymioty, przewlekłe zmęczenie, brak apetytu, spadek masy ciała, zażółcenie powłok skórnych oraz zmniejszona odporność. 

Próby wątrobowe (ALT, AST, ALP, BIL, GGTP) 

Badania wątroby, dostępne w ofercie POLMED to m.in. próby wątrobowe ALT, AST, ALP, BIL oraz GGTP. Innymi słowy, jest to biochemiczne badanie krwi, które umożliwia  ocenę metabolicznych funkcji wątroby. Co więcej, próby wątrobowe pozwalają sprawdzić czy w naszym organizmie doszło do uszkodzenia komórek wątrobowych. Jest to zatem bardzo ważny element profilaktyki chorób tego gruczołu. Komórki wątrobowe odpowiedzialne są bowiem za wiele procesów, zachodzących w naszym organizmie. Odpowiadają m.in. za krzepnięcie krwi, trawienie oraz usuwanie z organizmu szkodliwych substancji. Czym są wskaźniki ALT, AST, ALP, BIL oraz GGTP i dlaczego tak istotne jest ich monitorowanie? 

• ALT, a właściwie aminotransferaza alaninowa obecna jest w komórkach wątroby. Zbyt wysoki poziom substancji wskazywać może na zapalenie wątroby, uszkodzenie wątroby, nowotwór wątroby, a także niedotlenienie lub niewydolność serca. 
• AST – aminotransferaza asparaginianowa – enzym, który występuje w mięśniach szkieletowych, mięśniu sercowym, trzustce, nerkach, erytrocytach oraz tkankach mózgu. Podwyższone stężenie AST sygnalizować może wirusowe zapalenie wątroby lub toksyczne uszkodzenie tego gruczołu (w tym przypadku istotny jest stosunek stężeń ALT:AST). Dodatkowo może oznaczać także zatrucie substancjami, wykazującymi toksyczne właściwości. Niepokojące jest również zbyt niskie stężenie AST – jego przyczyną może być przewlekła choroba nerek, długotrwałe dializy, niedożywienie, nadmierne spożywanie alkoholu niedobór witaminy B6 lub azotemia (zbyt wysokie stężenie azotu).  
• ALP – fosfataza zasadowa – enzym, którego największe stężenie znajduje się w wątrobie, kościach i drogach żółciowych. Występuje również w nerkach, błonie śluzowej jelita oraz w łożysku kobiet w ciąży.  W kontekście wątroby, wysokie stężenie tego enzymu świadczyć może mi.in. O wirusowym zapaleniu wątroby, innych zapaleniach wątroby, marskości wątroby, cholestazie, stłuszczeniu wątroby, marskości dróg żółciowych, stwardniającym zapaleniu dróg żółciowych lub raku pierwotnym wątroby.BIL – bilirubina całkowita – barwnik żółciowy, obecny w surowicy krwi. Podwyższony poziom wskazuje zwykle na uszkodzone komórki wątrobowe oraz nadmierną hemolizę. 
• GGTP – gamma-glutamylotranspeptydaza – badanie aktywności tego enzymu możemoże wykazać uszkodzenie wątroby i dróg żółciowych. Za wysoki wskaźnik często wiąże się z nadmiernym i długotrwałym spożywaniem alkoholu. 

Kiedy należy wykonać próby wątrobowe? 

Ocena funkcji wątroby badaniami laboratoryjnymi to bardzo ważny krok w kierunku zdiagnozowania chorób wątroby. Służące do tego celu testy, jakimi są próby wątrobowe, powinniśmy wykonywać zatem regularnie, raz w roku, przy okazji badań okresowych. Co więcej, próby wątrobowe zlecone być powinny osobom, których samopoczucie w ostatnim czasie uległo pogorszeniu. Do niepokojących objawów należą: przewlekłe zmęczenie, zmniejszony apetyt, osłabienie oraz dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takie jak: ból brzucha, nudności oraz biegunka. 

Ponadto, próby wątrobowe regularnie wykonywać powinny w szczególności te osoby, u których istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia chorób wątroby. Do grupy tej należą m.in. pacjenci, którzy przewlekle przyjmują leki oraz ci, u których doszło do zapalenia wątroby. W grupie ryzyka są również osoby genetycznie obciążone chorobami wątroby oraz nadmiernie spożywające alkohol.  

Próby wątrobowe – jak przygotować się do badania? 

Próby wątrobowe to testy, wykorzystywane do przeprowadzenia pogłębionej analizy diagnostycznej w kierunku ewentualnych schorzeń organu. Dane niezbędne do tego, aby stworzyć profil wątrobowy, uzyskuje się z próbki krwi, pobieranej z żyły w zgięciu łokciowym.  

Aby wynik badania wątroby był wiarygodny, pacjent musi być na czczo w dniu jego przeprowadzania. Oznacza to, że nie może jeść przez przynajmniej 12 godzin przed pobraniem krwi. Na tydzień przed testami warto ograniczyć także spożywanie ciężkich i tłustych potraw. Dodatkowo, pacjent powinien wykluczyć picie kawy, herbaty oraz soków. Co więcej, przed badaniem zabronione jest żucie gumy i palenie wyrobów tytoniowych. Substancje te mogą bowiem wpłynąć na wynik testów.