Co to jest SIBO? Objawy, diagnostyka i jak leczyć SIBO?

Zespół rozrostu bakteryjnego nazywany w skrócie SIBO od angielskiego Small Intestinal Bacterial Overgrowth to schorzenie powodujące zaburzenia trawienia oraz wchłaniania składników odżywczych w jelicie cienkim. Jak objawia się SIBO? Które badania trzeba wykonać, żeby potwierdzić lub wykluczyć chorobę? W jaki sposób się ją leczy?

Mikroflora w jelitach ma bardzo duży wpływ na stan organizmu. Zarówno niedobór bakterii potrzebnych do prawidłowego przebiegu procesów trawienia i wchłaniania, jak i ich nadmiar może powodować negatywne skutki. Zaburzenia mikrobioty jelitowej dają nie tylko objawy takie jak bóle brzucha, biegunki czy wzdęcia, lecz także powodują bóle głowy, uczucie zmęczenia, a nawet zaburzenia widzenia.

Zespół rozrostu bakteryjnego SIBO – co to jest?

Jednym ze schorzeń związanych z nieprawidłowym stanem mikroflory jest SIBO, czyli zespół rozrostu bakteryjnego. Dotyczy jelita cienkiego, w którym w naturalnych warunkach występuje niewielka liczba bakterii. Przy SIBO w tym odcinku pojawia się ich zbyt dużo (wówczas mówimy o ilościowej zmianie mikroflory) albo stwierdza się obecność mikroorganizmów normalnie bytujących w jelicie grubym lub w ogóle niewystępujących w organizmie człowieka (wówczas mówimy o nietypowej mikroflorze). W efekcie nadmiaru bakterii pacjent odczuwa nieprzyjemne objawy. Ich nasilenie zależy m.in. od tego, który fragment jelita objął rozrost.

Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia SIBO? To głównie zaburzenia perystaltyki jelit wynikające z chorób takich jak zespół jelita drażliwego, cukrzyca, choroba Parkinsona czy twardzina układowa; nieprawidłowości anatomiczne w tym zwężenia i zrosty jelita; zaburzenia trawienia będące efektem zapalenia trzustki lub mukowiscydozy; marskość wątroby; przewlekłe choroby nerek; przyjmowanie leków hamujących wydzielanie soków żołądkowych oraz opioidów; niedobór odporności, a także podeszły wiek. Najczęściej zespół towarzyszy innym schorzeniom, ale może być zdiagnozowany również u osób niemających chorób przewlekłych.

Zespół SIBO objawy

Do objawów SIBO zalicza się: wzdęcia, gazy, przewlekłe biegunki wodniste lub tłuszczowe, bóle brzucha, zaparcia oraz uczucie pełności w jamie brzusznej. Oprócz tego wraz z rozwojem choroby można zauważyć utratę masy ciała, obrzęki, symptomy związane z niedoborem witamin A, D i B12 – w tym osteoporozę, kurzą ślepotę, niedokrwistość, bóle głowy, przewlekłe uczucie zmęczenia, a także zmiany nastroju. W części przypadków SIBO powoduje występowanie zmian skórnych – rumienia guzowatego oraz wysypek plamisto-grudkowych. Czasami chorzy skarżą się również na zwiększenie obwodu brzucha, ale nie jest to reguła.

Diagnostyka SIBO – jakie wykonać badania?

Ze względu na to, że objawy SIBO są nieswoiste – nie da się na ich podstawie postawić ostatecznej diagnozy, bo mogą wskazywać także na inne zaburzenia pracy układu pokarmowego np. IBS, czyli zespół jelita drażliwego – lekarze po przeprowadzeniu wywiadu zlecają badania dodatkowe. Jakie badania wykonuje się przy SIBO? Laboratoryjne w tym morfologię, poziom witaminy B12, albuminy i kwasu foliowego, testy oddechowe (wodorowo-metanowe), endoskopię jelita oraz RTG przewodu pokarmowego nazywane inaczej wlewem kontrastowym.

Test wodorowo-metanowy – skuteczna diagnostyka SIBO

Ze wszystkich wymienionych badań najprostszą, bo nieinwazyjną, a co za tym idzie najpopularniejszą metodą diagnostyczną są testy wodorowo-metanowe inaczej nazywane testami oddechowymi. Wodór wytwarzany jest w organizmie człowieka wyłącznie w wyniku aktywności baterii jelitowych odpowiadających za fermentowanie cukrów. Z jelit wchłaniany zostaje do krwi, z krwi trafia do płuc, a na koniec wydala się go w procesie oddychania. Jeżeli bakterii w jelitach jest zbyt dużo, zwiększa się ilość wydychanego wodoru.

Żeby wynik testów był wiarygodny, bardzo ważne jest właściwe przygotowanie się do badania. Wynik badania należy skonsultować z lekarzem i dietetykiem.

Jak leczyć SIBO?

Co stosuje się w leczeniu SIBO? W związku z tym, że podstawowym celem jest zmniejszenie liczby baterii w jelicie, zaleca się antybiotykoterapię preparatami o szerokim spektrum działania – z ryfaksyminą, tetracykliną, metronidazolem lub amoksycyliną z kwasem klawulanowym. Jeżeli zespół rozrostu bakteryjnego wynika z nieprawidłowości anatomicznych, wskazana będzie interwencja chirurgiczna, a jeśli to efekt przyjmowanych leków – w miarę możliwości zmiana preparatów.

W przypadku niedoborów witamin dodatkowo powinno się zastosować odpowiednio dobraną suplementację. Warto również rozważyć wdrożenie diety FODMAP wykluczającej laktozę i fruktozę.