Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Osteoporoza nazywana dawniej zrzeszotnieniem kości to stan chorobowy, w którym dochodzi do postępującego ubytku masy kostnej skutkującego zwiększoną podatnością na złamania. Najczęściej obserwuje się osteoporozę pomenopauzalną, ale przyczyny wystąpienia choroby mogą być również związane z zaawansowanym wiekiem i mukowiscydozą. Jakie są objawy oraz sposoby leczenia osteoporozy?
Z tego artykułu dowiesz się:
Osteoporoza uznawana jest za chorobę metaboliczną kości charakteryzującą się postępującym ubytkiem masy kostnej i jednoczesnym osłabieniem struktury przestrzennej – rozrzedzeniem tkanki kostnej. Prowadzi do złamań kości, które mogą występować nawet po niewielkim urazie, najczęściej w obrębie kręgosłupa, kości przedramienia i szyjki kości udowej, ale mogą pojawiać się także w innych lokalizacjach.
Osteoporoza – choroba szkieletu charakteryzująca się stopniowym rozrzedzeniem struktury tkanki kostnej, powodującym osłabienie kości i zwiększone ryzyko złamań.
Osteoporoza dużo częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn, ale dotyczy obu płci. Ryzyko zachorowania na osteoporozę rośnie wraz z wiekiem. Jeżeli gęstość kości jest zmniejszona w stosunku do norm obowiązujących dla danej płci i określonego wieku, ale nie osiągnęła jeszcze wartości patologicznych, mówimy o osteopenii.
Tkanka kostna jest bardzo aktywna metabolicznie, tzn. stale zachodzą w niej procesy przebudowy (remodelingu). Pozwala to na dostosowanie struktury i gęstości kości do codziennych obciążeń i naprawę ewentualnych mikrouszkodzeń. Pod wpływem różnego rodzaju czynników (w tym zwłaszcza wieku i zmian hormonalnych) dochodzi do zachwiania równowagi między procesami resorpcji i odbudowy. Obserwuje się wtedy nasiloną osteomalację, czyli utratę gęstości mineralnej kości i nadmierne ścieńczenie struktur beleczek kostnych.
Osteoporozę dzieli się na:
Najczęstszym rodzajem osteoporozy pierwotnej jest osteoporoza inwolucyjna typu I lub II. Typ pierwszy to osteoporoza pomenopauzalna ściśle związana z niedoborem estrogenów w wyniku przekwitania. Typ drugi to osteoporoza wieku podeszłego diagnozowana ze względu na niedobory wapnia, zmniejszenie poziomu witaminy D3 oraz nadmierne wydzielanie parathormonu. Osteoporoza wtórna z kolei związana jest zwykle z przyjmowaniem określonych grup leków lub występowaniem chorób współistniejących. U pacjentów w młodym wieku diagnozuje się natomiast osteoporozę idiopatyczną – na ten typ bardzo rzadko chorują osoby dorosłe.
Utrata gęstości mineralnej kości jest naturalnym procesem związanym z wiekiem, który rozpoczyna się już około 40. roku życia u kobiet i 45. roku życia u mężczyzn. Jej przebieg może być jednak przyspieszony pod wpływem dodatkowych czynników wewnętrznych oraz zewnętrznych.
Do czynników ryzyka wystąpienia osteoporozy zalicza się:
Za przyczyny osteoporozy wtórnej uznaje się:
Kiedy można podejrzewać, że to osteoporoza? Objawy początkowo mogą być niezauważalne. Dopiero, gdy choroba przyjmuje postać klinicznie jawną, tzn. zauważa się złamania kości (zwłaszcza złamanie szyjki kości udowej czy nadgarstka) nawet przy potencjalnie niewielkich urazach, np. potknięciu się na progu albo w skrajnych przypadkach mocniejszym stanięciu na nogę.
W przebiegu osteoporozy, w wyniku zmniejszenia gęstości mineralnej kości dochodzi także do złamań kompresyjnych kręgów, z których spora część przebiega skrycie. Co prawda często powodują one przewlekły ból kręgosłupa, ale w przypadku osób starszych niejednokrotnie jest on bagatelizowany lub wiązany ze zmianami zwyrodnieniowymi. Ryzyko złamań może pojawić się nawet przy pozornie błahych ruchach, takich jak schylanie się czy mocniejszy kaszel. Tego typu złamaniom kręgów towarzyszy:
Czy ból jest charakterystyczny dla osteoporozy? Objawy bólowe pojawiają się zwłaszcza pod wpływem obciążenia kości długich albo ruchów kręgosłupa, jednakże ich nasilenie nie zawsze musi być znaczące. Wyraźny ból pojawia się zwłaszcza w przypadku złamań, m.in. kości udowej czy nadgarstka.
Osteoporozę rozpoznaje się na podstawie wywiadu lekarskiego i badania przedmiotowego, a także obliczeń przy pomocy kalkulatora FRAX. Ocenia on dziesięcioletnie ryzyko wystąpienia złamań osteoporotycznych, z uwzględnieniem wieku, płci, BMI pacjenta, a także chorób współistniejących. Duże znaczenie mają również wyniki badań obrazowych, w tym densytometria kości techniką DEXA. Pomocne mogą być także badania laboratoryjne, uwzględniające nie tylko parametry gospodarki wapniowo-fosforanowej w organizmie, ale również charakterystyczne markery obrotu kostnego (CTX i P1NP).
W jaki sposób leczy się osteoporozę? Leczenie polega na zachowaniu masy kostnej powyżej tak zwanego progu złamań. Chodzi o to, żeby pobudzać osteoblasty do tworzenia tkanki kostnej i jednocześnie hamować osteoklasty odpowiedzialne za ubytek kości. Leczenie osteoporozy to stałe przyjmowanie leków:
Pomocna może być także hormonalna terapia zastępcza. Kluczowe jest indywidualne dobranie leku pod danego pacjenta, tak by terapia była jak najbezpieczniejsza. Dobry efekt w leczeniu osteoporozy daje również fizjoterapia wzmacniająca siłę mięśniową, utrzymująca ruchomość w stawach i jednocześnie zapobiegająca dalszemu odczuwaniu bólu. Często bowiem samo zwiększenie gęstości mineralnej kości nie jest równoznaczne z odpowiednim zwiększeniem jej odporności mechanicznej.
Leczenie osteoporozy to nie tylko farmakoterapia, ale przede wszystkim świadoma profilaktyka, obejmująca przede wszystkim zmianę stylu życia i działania zmniejszające ryzyko złamania kości.
Podstawą jest także profilaktyka, czyli działania zmniejszające ryzyko złamań kości, w tym między innymi dieta. Dieta w osteoporozie powinna opierać się na dostarczaniu niezbędnych składników odżywczych i mineralnych. Istotne będzie spożywanie produktów bogatych w wapń oraz witaminę D, zwłaszcza tych pochodzenia roślinnego.
Z kolei u pacjentów, u których została zdiagnozowana osteoporoza wtórna, leczenie zależy od przyczyny pierwotnej. Oprócz działań zmniejszających ryzyko złamań należy także podjąć skuteczne leczenie choroby podstawowej.
Osteoporoza pierwotna i zmiany zachodzące w jej przebiegu są wynikiem naturalnego starzenia się organizmu, w związku z czym całkowite jej wyleczenie nie jest możliwe. Odpowiednie działania mogą jednak znacząco spowolnić, a nawet zahamować rozwój choroby. Z kolei w przypadku utraty masy kostnej w przebiegu osteoporozy wtórnej, wiele zależy do przyczyn osteoporozy wtórnej. W niektórych przypadkach możliwe jest przywrócenie prawidłowej gęstości mineralnej kości.
Osteoporoza to podstępna, a przy tym bardzo powszechna choroba wśród osób w wieku podeszłym. Szacuje się, że choruje na nią 1/3 kobiet po menopauzie, a ryzyko wystąpienia złamań kości wynosi w ich przypadku nawet 40%. Powikłania osteoporozy, często stanowią pośrednią przyczynę zgonu osób starszych w krajach wysoko rozwiniętych. Zalicza się do nich między innymi::
Z tego względu ogromne znaczenie ma odpowiednia profilaktyka osteoporozy, obejmująca badania pozwalające na wczesne wykrycie zmian w strukturze kości.
Jakie badania na osteoporozę powinno się przeprowadzać i kiedy je zrobić? Jeśli chodzi o czas, warto badać się w przypadku kobiet po okresie przekwitania, a w przypadku mężczyzn po 65. roku życia. W zależności od sytuacji lekarze zalecają:
Bibliografia:
Reumatoidalne zapalenie stawów to przewlekła postępująca choroba tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym. Jej objawy nie są charakterystyczne, dlatego postawienie diagnozy bywa utrudnione. Trzeba jednak zrobić wszystko, żeby potwierdzić lub wykluczyć chorobę. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ nieleczone RZS prowadzi do poważnych problemów nie tylko ze stawami, lecz także z innymi narządami.
Wrzody żołądka i dwunastnicy to najczęstszą choroba przewodu pokarmowego. Wrzody są to ubytki w błonie śluzowej, zazwyczaj spowodowane błędami żywieniowymi, paleniem tytoniu, narażeniem na stres, zakażeniem Helicobacter pylori, przyjmowaniem niesteroidowych lub sterydowych leków przeciwzapalnych.
Według szacunków lekarzy, wrzody żołądka czy też dwunastnicy dotyczą 5-10 proc. populacji.
O kortyzolu mówi się, że jest „hormonem stresu” i to właśnie z takim określeniem jest często kojarzony. Jednak biorąc pod uwagę, jak wiele ważnych funkcji spełnia, warto dowiedzieć się więcej na jego temat. Gdzie i jak powstaje, za co odpowiada i do czego prowadzi jego niedobór lub nadmiar w organizmie? Odpowiadamy na wszystkie ważne pytania, dotyczące tego hormonu.
