Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
18 października obchodzony jest Światowy Dzień Menopauzy i Andropauzy. Został on ustanowiony przez Światową Organizację Zdrowia, aby przypomnieć społeczeństwu o istotnych zmianach zachodzących wraz z upływem czasu w organizmie człowieka. Ma też on na celu zwiększenie świadomości, jakie zdrowotne skutki niesie spadek hormonów płciowych u kobiet i mężczyzn w okresie przekwitania.
Menopauza i andropauza są naturalnymi procesami zachodzącymi w ciele kobiet i mężczyzn około 50. roku życia. O męskich problemach przekwitania mówi się rzadziej, ale spadek hormonów jest to nie tylko problem kobiet, ale również i panów.
Różnica w przebiegu procesu starzenia u obu płci jest jednak istotna. Po pierwsze u kobiet w okresie menopauzy dochodzi ostatecznie do całkowitego zakończenia zdolności reprodukcyjnej, natomiast u mężczyzn ta zdolność jedynie zmniejsza się, dlatego określanie andropauzy jako męskie klimakterium jest błędem.
Ponadto andropauza przebiega łagodniej niż menopauza u kobiet. Natomiast ich symptomy są dość podobne. Naturalna menopauza jest normalną częścią wchodzenia w jesień życia. Najpopularniejszą definicją menopauzy jest rok bez krwawienia miesiączkowego. Natomiast andropauza jest okresem przejściowym w życiu mężczyzny pomiędzy dojrzałością a starością i obejmuje szereg zmian fizycznych, które powodują również zmiany o charakterze seksualnym i psychologicznym.
Czas wystąpienia pierwszych objawów przekwitania u kobiety warunkują głównie predyspozycje genetyczne. Nie ma sposobu, aby przewidzieć wiek, w którym pojawią się objawy klimakterium, ani jak długo będą się one utrzymywały.
Szacuje się, że w Polsce okres przekwitania rozpoczyna się najczęściej pomiędzy 45. a 49. rokiem życia i trwa około 10 lat. Sama menopauza, czyli „szczyt” klimakterium, przypada zwykle na 50. rok życia.
Warto wiedzieć, iż menopauzę dzielimy na trzy etapy:
Po osiągnięciu około 40. roku życia, w ciele kobiety zaczynają zachodzić zmiany dotyczące płodności, która wraz ze zmianami hormonalnymi wygasa. Ostateczną menopauzę poprzedzają dwa okresy: premenopauza i perimenopauza.
Premenopauza zaczyna się od 8 do 10 lat przed menopauzą a pierwsze jej objawy są dość łagodne. Dotyczą one głównie zaburzeń miesiączkowania, cykle bowiem stają się nieregularne, a samo krwawienie ma różna długość i intensywność. Mogą też nasilić się objawy napięcia przedmiesiączkowego, takie jak silne bóle piersi, bóle w podbrzuszu czy stawów.
Po rozpoczęciu okresu perimenopauzy u kobieta dają się odczuć nieprzyjemne skutki zmian hormonalnych, takie jak uderzenia gorąca, potliwość, bezsenność, zwroty głowy. Dzieję się tak z powodu spadku stężenia estrogenu i progesteronu w organizmie. Po menopauzie czyli pełnym roku po ostatniej miesiączce, przychodzi postmenopauza, w której dochodzi do całkowitego wygaśnięcia czynności jajników.
Natomiast przedwczesna menopauza może wystąpić u niektórych kobiet jeszcze przed 40 rokiem życia z przyczyny naturalnego ustąpienia czynności jajników, po usunięciu jajników lub na skutek leczenia raka. Menopauzę uważa się wczesną, jeśli pojawi się między 40 a 45 rokiem życia.
Objawy związane z menopauzą można zasadniczo podzielić na dwie grupy:
Pojawiają się też nietypowe objawy menopauzy, takie jak szumy w uszach, obrzęk nóg, czy zespół suchego oka. Przy menopauzie mogą pojawić się objawy bólu stawów, kręgosłupa i przede wszystkim głowy.
Ponadto u niektórych kobiet w menopauzie nie występuje zainteresowane seksem, innym z kolei seks sprawia większą przyjemność niż we wcześniejszym okresie.
Spokojny sen w okresie przekwitania może być trudny dla pań. Większość kobiet odczuwa bowiem jego zakłócenia z powodu nocnych potów, złego samopoczucia psychicznego czy kołatania serca. Z kolei długotrwały brak snu może prowadzić do braku energii zmęczenia i problemów z pamięcią.
Kiedy praca jajników zaczyna wygasać, skutkuje to spadkiem estrogenów. Następuje wówczas również wzrost gonadotropin przysadkowych, takich jak: FSH i LH.
Ich następstwem są zaburzenia naczynioruchowe, do których należą m.in. zlewne poty. Najbardziej dokuczliwe może być pocenie się w nocy. Za jego występowanie podobnie jak za pojawianie się uderzeń gorąca odpowiadają zmiany w stężeniu adrenaliny, dopaminy oraz prostaglandyn. Spadek poziomu estrogenów może być też przyczyną pojawiania się infekcji intymnych.
Pierwsze objawy menopauzy to zazwyczaj uderzenia gorąca, które odczuwane są w postaci nagłych fal ciepła przepływających od głowy do tułowia. Pojawiają się one głównie z powodu zmieniającego się poziomu estrogenów. Na uderzenia te składają się nagłe uczucie gorąca i potencjalnie zaczerwienienie twarzy i szyi, czerwone plamy na klatce piersiowej i ramionach, a także pocenie się zakończone dreszczami.
Uderzenia gorąca mogą trwać od 30 sekund do pół godziny i występować nawet kilkanaście razy na dobę. Z kolei kołatanie serca często kojarzone jest z przemęczeniem, jednak w przypadku menopauzy tego typu problemy są dosyć charakterystyczne.
U kobiet w menopauzie procesy fizjologiczne związane ze starzeniem się organizmu mogą przyczyniać się do problemów w funkcjonowaniu seksualnym. Zmiany w obrębie narządów płciowych, takie jak suchość pochwy mogą utrudniać utrzymywanie stosunków seksualnych, a nawet je uniemożliwiać. Polegają one głównie na:
U kobiet w okresie menopauzy mogą słabnąć mięśnie pęcherza. Prowadzi to do wycieku moczu w czasie kichania, kaszlu, śmiechu albo biegania. Stan ten określa się jako nietrzymanie moczu.
U wielu kobiet w tym okresie występują również wahania nastroju, zespoły depresyjne, rozdrażnienie, trudności z zasypianiem, zaburzenia pamięci, obniżenie nastroju, lęk i niepokój oraz zawroty głowy.
W szczytowym okresie klimakterium spotyka się również symptomy schorzeń układu krążenia oraz układu kostnego. Przy zaburzonym poziomie hormonów, kobiety są narażone na takie groźne schorzenia jak: choroba wieńcowa, zawał serca czy udar mózgu oraz choroby autoimmunologiczne. Z kolei szybkie obniżenie stężenia wapnia w tkance kostnej zwiększa u nich ryzyko osteoporozy.
W okresie menopauzy wygasają funkcje jajników i dochodzi wówczas do zmniejszenia stężenia estrogenów, a zwiększenia stężenia hormonów przysadkowych: zarówno luteinizującego (LH), jak i folikulotropowego (FSH). Test na menopauzę wykrywa podwyższony poziom FSH w moczu.
Dodatni wynik testu świadczy o podwyższonym poziomie hormonu FSH i zbliżającym się klimakterium.
Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) polega na podawaniu kobiecie naturalnych lub syntetycznych żeńskich hormonów płciowych. Są to zwykle estrogeny albo kombinacja estrogenów i gestagenów stosowane w celu wyrównania ich poziomu w organizmie.
Hormonalna terapia zastępcza pomaga w leczeniu dolegliwości zespołu klimakterycznego oraz zmniejsza ryzyko zachorowania na osteoporozę i choroby układu krążenia. Stosuje się ją od kilku miesięcy, do kilku lat.
O zachodzących w organizmie mężczyzny zmianach andropauzalnych świadczyć może szereg objawów na poziomie fizycznym, seksualnym i psychologicznym. Na podstawie ich oceny zostały stworzone specjalne testy do zdiagnozowania andropauzy.
Należy do nich tzw. kwestionariusz Morleya (umieszczony na końcu artykułu), który zawiera pytania związane ze zdrowiem fizycznym oraz dotyczące innych sfer życia, intymnej czy zawodowej.
Andropauza objawy ma dość jednoznaczne. Czasem, by postawić wstępną diagnozę pogorszonego samopoczucia u mężczyzny, wystarczą badania podstawowe, takie jak morfologia, badanie cukru we krwi, badanie tarczycy, poziomu lipidów oraz PSA.
Obowiązkowym badaniem jest też badanie prostaty, wykonywane przez lekarza urologa. Bardzo istotne w diagnostyce andropauzy jest badanie poziomu testosteronu.
Andropauza, określana też jako męskie klimakterium, pojawia się u mężczyzn w różnym wieku, jednak najczęściej między 45. a 55. rokiem życia, a niekiedy później. Przebieg andropauzy nie jest tak intensywny, jak przebieg menopauzy u kobiet, jednak wpływa on na ogólne osłabienie organizmu i pogarsza codzienne funkcjonowanie.
Mężczyźni w tym okresie mają skłonność do nabierania tkanki tłuszczowej oraz utraty masy mięśniowej i kostnej, do czego przyczynia się również zwolniony metabolizm i wzrost insulinooporności oraz niejednokrotnie stany przedcukrzycowe.
Pojawiają się u nich również zaburzenia snu, a także brak apetytu, zmęczenie i osłabienie organizmu. Mogą zdarzyć się również uderzenia gorąca, nadmierna potliwość i kołatania serca. Często dochodzi też do przerostu prostaty i problemów z oddawaniem moczu.
W okresie andropauzy dochodzi do spadku poziomu kilku ważnych hormonów:
Należy do nich:
Spadek poziomu męskich hormonów oraz przerost prostaty mogą powodować u mężczyzn w okresie andropauzy problemy z erekcją.
Typowe jest też obniżenie nastroju i rozdrażnienie, lęk i niepokój, a także problemy z koncentracją oraz pamięcią krótkotrwałą, a także zaburzenia depresyjne. Do innych objawów somatycznych należą pojawiające się skoki ciśnienia tętniczego i obniżenie masy kostnej oraz mięśniowej, która zaczyna być zastępowana za pomocą tkanki tłuszczowej.
Mężczyźni w okresie andropauzy są również narażeni na insulinooporność, cukrzycę i miażdżycę naczyń, dlatego bardzo szkodliwe jest dla nich spożywanie dużej ilości cukru i palenie papierosów.
Testosteron — hormon, który kojarzy się z męskością, jest produkowany głównie przez jądra. W okresie od 25. do 60. roku mężczyźni tracą go nawet 70 proc., czego objawami są:
Podobnie jak w przypadku kobiet u mężczyzn, jednym ze sposobów łagodzenia objawów andropauzy, może być terapia hormonalna. Polega ona przede wszystkim na podawaniu pod kontrolą lekarza testosteronu i daje dobre efekty, pozwalając wyrównać jego poziom. Podwyższenie poziomu testosteronu pozwala na:
Pomoc w problemach związanych ze starzeniem jest istotna szczególnie ze względu na liczbę osób, których ono w Polsce dotyczy. Jest to bowiem prawie 6 milionów kobiet i 5 milionów mężczyzn po 50 roku życia. Według WHO do 2030 r. na świecie będzie 1,2 miliarda starzejących się kobiet i 1 miliard starzejących się mężczyzn.
Dlatego też w 2000, roku Światowa Organizację Zdrowia i Międzynarodowe Towarzystwo Menopauzy ustanowiły dzień 18 października Światowym Dniem Menopauzy i Andropauzy. Ma on na celu zwrócenie uwagi na problemy oraz możliwości radzenia sobie z objawami i następstwami zmian związanych z przekwitaniem, jakie dają osiągnięcia współczesnej medycyny.
Mogą one złagodzić dolegliwości towarzyszące starzeniu się organizmu, a nawet niektóre z nich wyeliminować. Równie istotne dla zachowania dobrego zdrowia i samopoczucia są regularne badania i prawidłowa dieta oraz zdrowy styl życia. Ważne jest też, aby zarówno mężczyźni i kobiety uprawiali aktywność fizyczną.
Odpowiedź „TAK” na pytania 1 – 7 lub na trzy inne, pozwala podejrzewać andropauzę.
Podstawowe zabiegi endodoncji, które są praktykowane w stomatologii zachowawczej to: przeciwdziałanie próchnicy, odbudowa tkanek okołowierzchołkowych przy użyciu specjalnych materiałów oraz leczenie kanałowe. Mianem tego ostatniego określa się zabieg stomatologiczny, dzięki któremu można uratować ząb, gdy już doszło do nieodwracalnego zapalenia jego miazgi. Najczęściej prowadzi do niego uszkodzenie mechaniczne albo głęboki ubytek. Wskazań do jego wdrożenia jest wiele więcej (np. urazy mechaniczne, głębokie ubytki próchnicowe, planowane leczenie protetyczne). Przeciwskazaniem są w tym wypadku np. zaburzenia endokrynologiczne, a oprócz tego schorzenia: nerek, serca oraz wątroby. Na czym polega leczenie kanałowe i jakie obowiązują w jego przypadku wskazania?
Kapilaroskopia to rodzaj nieinwazyjnego badania diagnostycznego pozwalającego ocenić stan naczyń kapilarnych i wykryć ewentualne nieprawidłowości związane z mikrokrążeniem. Co jest wskazaniem do kapilaroskopii? Jak należy się przygotować do badania i jak ono przebiega? Gdzie można je wykonać?
Wirus RSV (ang. Respiratory Syncytial Virus) zalicza się do rodziny paramyksowirusów. Jest jednym z najczęstszych wirusów odpowiedzialnych za infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych, w tym za rozwój ostrego zapalenia oskrzelików i zapalenia płuc. Najczęściej diagnozuje się go u niemowląt oraz małych dzieci. Dla części z nich stanowi poważne zagrożenie. W jaki sposób wykrywa się wirusa RSV i jak się go leczy? Jakie są objawy wirusa RSV? Odpowiadamy!
Zmiana lekarza podstawowej opieki zdrowotnej nie jest trudna, chociaż wielu pacjentów się jej obawia. Większość myśli, że to skomplikowana procedura, która wymaga kontaktu zarówno z dotychczasową przychodnią, jak i z nową. Tymczasem w dobie pandemii koronawirusa wszystko można załatwić przez internet. Jak i kiedy da się zmienić lekarza POZ?
