Zapotrzebowanie kaloryczne – jak obliczyć? Ile jeść, by schudnąć?

Powrót

Zapotrzebowanie kaloryczne to ilość kalorii, jaką należy dostarczyć organizmowi, aby utrzymać jego prawidłowe funkcjonowanie. W artykule omówimy, czym dokładnie jest zapotrzebowanie kaloryczne, od czego zależy, oraz jak je obliczyć, uwzględniając różne czynniki, takie jak podstawowa i całkowita przemiana materii oraz współczynnik aktywności fizycznej.

Spis treści:

Czym jest zapotrzebowanie kaloryczne i od czego zależy?

Zapotrzebowanie kaloryczne to ilość energii, jakiej organizm potrzebuje do codziennego funkcjonowania. Zależy ono od wielu czynników, takich jak wiek, płeć, masa ciała, wzrost, poziom aktywności fizycznej oraz stan zdrowia. Każdy z tych czynników wpływa na to, ile kilokalorii powinniśmy spożywać, aby utrzymać lub zmienić masę ciała.

Podstawowa przemiana materii (PPM)

Podstawowa przemiana materii (PPM) to ilość energii, jaką organizm zużywa na podstawowe funkcje życiowe, takie jak oddychanie, trawienie, krążenie krwi i utrzymanie stałej temperatury ciała. PPM jest zależna od wieku, płci, masy ciała i wzrostu. Istnieje kilka wzorów do obliczania PPM, najpopularniejszy to wzór Harrisa-Benedicta.

Całkowita przemiana materii (CPM)

Całkowita przemiana materii (CPM) to suma PPM oraz energii zużywanej na wszystkie codzienne aktywności, takie jak chodzenie, praca, ćwiczenia fizyczne. CPM można obliczyć, mnożąc PPM przez współczynnik aktywności fizycznej, który różni się w zależności od trybu życia danej osoby.

Współczynnik aktywności fizycznej (PAL)

Współczynnik aktywności fizycznej (PAL) określa, jak aktywny jest nasz tryb życia. Wartości PAL wahają się od 1,2 dla osób prowadzących siedzący tryb życia do 2,4 dla osób bardzo aktywnych fizycznie. Dokładne określenie PAL jest kluczowe do prawidłowego obliczenia CPM.

Jak obliczyć zapotrzebowanie kaloryczne?

Aby obliczyć zapotrzebowanie kaloryczne, należy:

  1. Obliczyć PPM za pomocą jednego z dostępnych wzorów.
  2. Określić współczynnik aktywności fizycznej (PAL).
  3. Pomnożyć PPM przez PAL, aby uzyskać CPM.

Przykładowo, dla osoby o PPM wynoszącym 1500 kcal i współczynniku PAL 1,6 (umiarkowana aktywność), CPM wyniesie 2400 kcal (1500 kcal x 1,6).

e-recepta

Deficyt kaloryczny – wskazania, zagrożenia

Deficyt kaloryczny to stan, w którym spożywamy mniej kalorii niż wynosi nasze całkowite zapotrzebowanie energetyczne (CPM). Jest to podstawowy mechanizm pozwalający na redukcję masy ciała, gdyż organizm zmuszony jest do korzystania z zapasów energetycznych, głównie z tkanki tłuszczowej, aby zaspokoić swoje potrzeby energetyczne.

Wskazania do stosowania deficytu kalorycznego

  • Redukcja masy ciała: głównym celem wprowadzenia deficytu kalorycznego jest utrata nadmiernej masy ciała. Osoby z nadwagą lub otyłością, którym zaleca się zmniejszenie masy ciała w celu poprawy zdrowia i samopoczucia, powinny dążyć do stworzenia umiarkowanego deficytu kalorycznego.
  • Poprawa zdrowia metabolicznego: deficyt kaloryczny może prowadzić do obniżenia poziomu cholesterolu, ciśnienia krwi i poprawy kontroli glikemii, co jest szczególnie istotne dla osób z zespołem metabolicznym, cukrzycą typu 2 i chorobami sercowo-naczyniowymi.
  • Przygotowanie do zawodów sportowych: sportowcy, zwłaszcza ci startujący w kategoriach wagowych, mogą wprowadzać deficyt kaloryczny w celu osiągnięcia odpowiedniej wagi startowej.

Zagrożenia związane z deficytem kalorycznym

  • Niedobory składników odżywczych: znaczne ograniczenie kaloryczności diety może prowadzić do niedoborów witamin i składników mineralnych.
  • Utrata masy mięśniowej: zbyt duży deficyt kaloryczny może prowadzić do katabolizmu mięśni, czyli rozpadu białek mięśniowych, co w efekcie może prowadzić do utraty masy mięśniowej i osłabienia siły fizycznej.
  • Spadek metabolizmu: drastyczne ograniczenie kalorii może spowodować adaptacyjne zmniejszenie podstawowej przemiany materii (PPM), co jest mechanizmem obronnym organizmu przed głodzeniem. W dłuższej perspektywie może to utrudniać dalszą utratę wagi i sprzyjać efektowi jo-jo.
  • Problemy hormonalne: u kobiet znaczny deficyt kaloryczny może prowadzić do zaburzeń hormonalnych, takich jak nieregularne miesiączki, a w skrajnych przypadkach do zatrzymania miesiączki. U mężczyzn może dojść do obniżenia poziomu testosteronu.
  • Zmniejszenie energii i problemy ze zdrowiem psychicznym: deficyt kaloryczny może powodować chroniczne zmęczenie, drażliwość i pogorszenie nastroju. W skrajnych przypadkach może prowadzić do rozwoju zaburzeń odżywiania, takich jak anoreksja czy bulimia.
  • Zaburzenia elektrolitowe: znaczne ograniczenie spożycia kalorii, zwłaszcza jeśli jest połączone z nadmiernym spożyciem wody, może prowadzić do zaburzeń równowagi elektrolitowej.

Jak bezpiecznie wprowadzać deficyt kaloryczny?

  • Stopniowe zmniejszanie kalorii – zaleca się wprowadzenie umiarkowanego deficytu kalorycznego, który wynosi około 300-400 kcal dziennie. Taki deficyt pozwala na bezpieczną utratę wagi na poziomie 0,5-1 kg tygodniowo.
  • Zbilansowana dieta – ważne jest, aby dieta była bogata w niezbędne składniki odżywcze, takie jak białko, zdrowe tłuszcze, węglowodany złożone, witaminy i składniki mineralne. Dobre zbilansowanie makroskładników pomoże zachować masę mięśniową i zapewni energię do codziennych aktywności.
  • Regularne monitorowanie postępów – śledzenie postępów w utracie wagi oraz regularne badania kontrolne mogą pomóc w uniknięciu negatywnych skutków zdrowotnych i dostosowaniu planu żywieniowego w razie potrzeby.
  • Konsultacja z dietetykiem – wprowadzenie deficytu kalorycznego pod nadzorem specjalisty ds. żywienia może zapewnić bezpieczne i skuteczne osiągnięcie celów związanych z utratą wagi.

Wpływ deficytu kalorycznego na mikrobiotę jelitową

  1. Zmiany w składzie mikrobioty

Ograniczenie kaloryczne może prowadzić do zmian w proporcjach różnych grup bakterii jelitowych. Badania sugerują, że deficyt kaloryczny może zmniejszać liczebność bakterii z rodziny Firmicutes (często związanych z otyłością), jednocześnie zwiększając udział bakterii z rodziny Bacteroidetes, co może sprzyjać redukcji masy ciała.

  1. Redukcja różnorodności mikrobioty

Długotrwały deficyt kaloryczny, zwłaszcza jeśli wiąże się z monotonną dietą ubogą w błonnik i inne prebiotyki, może prowadzić do zmniejszenia różnorodności mikrobioty jelitowej. Zmniejszona różnorodność mikrobiologiczna jest często związana z zaburzeniami zdrowotnymi, w tym problemami metabolicznymi i osłabieniem odporności.

  1. Wpływ na metabolizm energetyczny

Mikrobiota jelitowa bierze udział w fermentacji błonnika i produkcji krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA), które mają kluczowe znaczenie dla metabolizmu energetycznego organizmu. Deficyt kaloryczny może zmniejszać produkcję SCFA, co może wpływać na równowagę energetyczną i uczucie sytości.

  1. Poprawa wrażliwości na insulinę

Istnieją dowody sugerujące, że deficyt kaloryczny, poprzez modyfikacje mikrobioty jelitowej, może przyczyniać się do poprawy wrażliwości na insulinę. Zmiany te mogą mieć korzystny wpływ na kontrolę glikemii, co jest szczególnie istotne dla osób z insulinoopornością lub cukrzycą typu 2.

Nadwyżka kaloryczna – wskazania, skutki

Nadwyżka kaloryczna występuje, gdy spożywamy więcej kalorii, niż wynosi nasze CPM. Jest to niezbędne przy budowaniu masy mięśniowej. Jednakże zbyt duża nadwyżka może prowadzić do odkładania się tkanki tłuszczowej i problemów zdrowotnych związanych z nadwagą. Ważne jest, aby nadwyżka była kontrolowana i wynosiła około 10-15% CPM, co pozwala na zdrowy przyrost masy.

Znając swoje zapotrzebowanie kaloryczne, możemy lepiej kontrolować swoją dietę i osiągać zamierzone cele zdrowotne i sylwetkowe.


Informacja:
Artykuły opublikowane na stronie POLMED Zdrowie, nie pełnią funkcji konsultacji medycznej ani nie wyrażają opinii specjalistów i lekarzy. Prezentowane treści stanowią ogólne wskazówki i nie mogą być traktowane jako wyznacznik przy podejmowaniu decyzji dotyczących modyfikacji diety lub terapii, nawyków lub określaniu zmiany dawkowania leków oraz innych substancji leczniczych. Przed podjęciem działań, które mogą wpłynąć na Twoje życie, zdrowie lub samopoczucie, skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą.
Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne konsekwencje, wynikające z wykorzystania porad i informacji zawartych na stronie, bez wcześniejszej konsultacji z profesjonalistą.


Dodano: 09/09/2024
Autor
mgr Daria Kotek
Dietetyczka Instytutu Mikroekologii w Poznaniu
Absolwentka Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu na kierunku Dietetyka. Swoją wiedzę pogłębia nieustannie poprzez liczne szkolenia i kursy. Dzięki temu nie tylko wzbogaca, ale również ugruntowuje swoje wiadomości nt. nadwrażliwości pokarmowych oraz mikrobioty jelitowej.

Specjalizuje się w dietach eliminacyjnych, ma doświadczenie w pracy z pacjentami z nadwagą oraz otyłością. Uczestniczyła, zarówno jako słuchaczka, jaki i prelegentka, w warsztatach, szkoleniach i konferencjach dietetycznych.
mgr Daria Kotek
Najpopularniejsze artykuły w kategorii Dieta
19/12/2022
Badania, Choroby, Dieta
Wrzody żołądka i dwunastnicy – objawy, diagnostyka, leczenie

Wrzody żołądka i dwunastnicy to najczęstszą choroba przewodu pokarmowego. Wrzody są to ubytki w błonie śluzowej, zazwyczaj spowodowane błędami żywieniowymi, paleniem tytoniu, narażeniem na stres, zakażeniem Helicobacter pylori, przyjmowaniem niesteroidowych lub sterydowych leków przeciwzapalnych.
Według szacunków lekarzy, wrzody żołądka czy też dwunastnicy dotyczą 5-10 proc. populacji. 


10/02/2023
Choroby, Dieta
Kamienie w pęcherzyku żółciowym – jak powstają i czy są groźne?

Kamienie żółciowe to złogi powstające w pęcherzyku oraz przewodach żółciowych. Prowadzą one do kamicy pęcherzyka żółciowego, jednej z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego w Europie, objawiającej się silnym, napadowym bólem określanym mianem kolki żółciowej. Kamienie które powstają w drogach żółciowych i nie przedostają się do pęcherzyka żółciowego mogą powodować rzadszą postać kamicy żółciowej – kamicę przewodową. Jak postępować w przypadku kamieni w pęcherzyku żółciowym? Czy można ich uniknąć i czy zawsze konieczna jest operacja? 


28/12/2022
Choroby, Dieta, Profilaktyka
Salmonella – drogi zakażenia, objawy, leczenie

Salmonelle to jedne z najbardziej znanych chorobotwórczych bakterii, głównie za sprawą wywoływanych przez nie dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Zwłaszcza w okresie letnim często słyszymy o zatruciach pokarmowych wywołanych przez te szczepy. W Polsce świadomość społeczna w tym zakresie z roku na rok jest coraz większa.


Zapoznaj się z nasza ofertą:
badania ukladu pokarmowego polmed
Kup online!
Pakiet badań
Diagnostyka celiakii
Sprawdź czy cierpisz na nietolerancję glutenu. Wykonaj pakiet badań laboratoryjnych w POLMED!

od 210 zł
diagnostyka cukrzycy polmed
Kup online!
Pakiet badań
Diagnostyka cukrzycy
Wczesne wykrycie cukrzycy i rozpoczęcie leczenia pozwala uniknąć wielu powikłań zdrowotnych. Zadbaj o profilaktykę - cukrzyca często przebiega bezobjawowo!

od 99 zł
diagnostyka wątroby polmed
Kup online!
Pakiet badań
Diagnostyka wątroby
Choroby wątroby dają różne objawy, jednak najczęściej pojawiającym się jest ból wątroby, czyli ból brzucha z prawej strony, pod żebrami. Zbadaj swoją wątrobę w POLMED!

od 67 zł
Więcej usług
Potrzebujesz pomocy?
Skontaktuj się z naszymi konsultantami.
Zapytaj o ofertę
Newsletter
Kup wizytę
Portal Pacjenta Portal Pracodawcy Platforma Medycyny Pracy Panel Agentów Ubezpieczeniowych Partner medyczny
Mam konto
Zaloguj się
Nie mam konta
Zarejestruj się