Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Zaburzenia rytmu pracy serca stanowią istotny problem kliniczny, a diagnostyka i leczenie wymagają kompleksowego podejścia. Jednym z najczęstszych rodzajów arytmii jest tachykardia, charakteryzująca się przyspieszoną czynnością serca. Tachykardia nie zawsze jest objawem chorobowym – może być zjawiskiem fizjologicznym. Objawy mogą być różne – od łagodnego uczucia kołatania serca po poważne stany zagrażające życiu. Wczesne rozpoznanie przyczyny i wdrożenie odpowiedniego leczenia są kluczowe dla poprawy komfortu życia pacjentów i zapobiegania powikłaniom.
Z tego artykułu dowiesz się:
Tachykardią nazywamy przyspieszenie rytmu serca, wynikające ze zwiększonej częstości wytwarzania pobudzeń w węźle zatokowym lub w innych strukturach układu bodźcotwórczego serca. Struktury poniżej pęczka Hisa (jego odnogi) również mogą brać udział w powstawaniu tego typu arytmii.
Prawidłowa częstotliwość pracy serca to 60 do 100 uderzeń na minutę i określa się ją mianem normokardii.
Czym jest tachykardia? Oficjalna definicja tachykardii w Polsce (według wytycznych Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego) określa ją jako stan, w którym częstotliwość rytmu serca przyspiesza, przekraczając 100 uderzeń na minutę.
W zależności od miejsca powstawania i mechanizmu arytmii tachykardię dzieli się na różne rodzaje:
Tachykardia fizjologiczna jest normalną reakcją organizmu na różne bodźce, takie jak wysiłek fizyczny czy stres emocjonalny. W tych sytuacjach serce bije szybciej i jest to adekwatne do potrzeb metabolicznych organizmu. Ustępuje po ustaniu działania bodźca.
Tachykardia patologiczna występuje bez wyraźnej przyczyny fizjologicznej lub jest nieadekwatna do działającego bodźca. Może być objawem chorób serca, zaburzeń hormonalnych, efektu działania leków lub substancji psychoaktywnych.
Przyczyny tachykardii (stanu, gdy serce bije z częstotliwością powyżej 100 uderzeń na minutę) mogą być różnorodne. Obejmują zarówno stany fizjologiczne, jak i patologiczne.
Podczas aktywności fizycznej zapotrzebowanie organizmu na tlen i substancje odżywcze wzrasta, co prowadzi do przyspieszenia rytmu serca w celu zwiększenia przepływu krwi. Silne emocje, takie jak lęk, niepokój czy podniecenie, mogą powodować zwiększenie aktywności układu współczulnego, co powoduje, że serce zaczyna „trzepotać”.
Wśród czynników patologicznych wyróżnia się między innymi choroby serca, czy też zaburzenia hormonalne. Przyjrzyjmy się im dokładniej:
Wiele leków i substancji może powodować przyspieszenie akcji serca:
Szybka akcja serca może występować w przebiegu różnych chorób przewlekłych, takich jak niewydolność serca, przewlekła choroba płuc, choroby autoimmunologiczne, choroby metaboliczne (np. cukrzyca, nadczynność tarczycy) oraz w stanach związanych z zaburzeniami układu autonomicznego.
Tachykardia może mieć różnorodne objawy i zależą one od rodzaju arytmii, częstotliwości rytmu serca, czasu trwania napadu oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
Typowym objawem częstoskurczu jest przyspieszone bicie serca (kołatanie serca). W przypadku tachykardii pacjenci często opisują to jako uczucie szybkiego, mocnego lub nieregularnego bicia serca. Duszność uważa się za kolejny taki symptom – uczucie braku powietrza może towarzyszyć szybkiemu rytmowi serca, zwłaszcza podczas wysiłku lub w ciężkich napadach.
Do innych objawów tachykardii należą:
W przypadku wystąpienia objawów, zwłaszcza jeśli są one nagłe, nasilone lub towarzyszą im inne niepokojące symptomy (takie jak duszność, ból w klatce piersiowej, zawroty głowy, omdlenia), należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.
Proces diagnostyczny tachykardii obejmuje zebranie szczegółowego wywiadu, badanie fizykalne oraz wykonanie szeregu badań.
Elektrokardiogram (EKG) jest podstawowym badaniem w diagnostyce zaburzeń rytmu serca. Pozwala na ocenę elektrycznej czynności serca i identyfikację rodzaju tachykardii. Standardowy 12-odprowadzeniowy EKG rejestruje aktywność serca w danym momencie.
W przypadku napadowych arytmii zapis EKG wykonany podczas trwania napadu jest kluczowy dla rozpoznania. Pomiar tętna, zwłaszcza w trakcie występowania objawów, może dostarczyć ważnych informacji o częstości i regularności rytmu serca.
W diagnostyce zaburzeń rytmu serca stosuje się również bardziej zaawansowane metody, takie jak:
W diagnostyce różnicowej tachykardii należy uwzględnić różne przyczyny przyspieszonej czynności serca, zarówno kardiologiczne, jak i pozasercowe. Należy odróżnić tachykardię fizjologiczną od patologicznej oraz zidentyfikować konkretny rodzaj arytmii (zatokowa, nadkomorowa, komorowa) i jej przyczynę.
Konieczne jest wykluczenie m.in. choroby niedokrwiennej serca, niewydolności serca, kardiomiopatii, wad serca, zaburzeń hormonalnych (np. nadczynności tarczycy), gorączki, odwodnienia, niedokrwistości, zatorowości płucnej, a także wpływu leków i substancji psychoaktywnych.
Strategia leczenia tachykardii zależy od rodzaju arytmii, jej przyczyny, częstotliwości, czasu trwania napadów, nasilenia objawów oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
W przypadku napadu tachykardii, w pierwszej kolejności zaleca się próby przerwania napadu metodami niefarmakologicznymi, takimi jak manewry zwiększające napięcie nerwu błędnego (np. próba Valsalvy, masaż zatoki szyjnej – po wykluczeniu przeciwwskazań). Jeśli napad nie ustępuje lub objawy są nasilone, konieczna może być interwencja medyczna.
Pacjenci niestabilni hemodynamicznie (z niskim ciśnieniem tętniczym, zaburzeniami świadomości, bólem w klatce piersiowej) wymagają natychmiastowej kardiowersji elektrycznej (przywrócenia prawidłowego rytmu serca za pomocą impulsu elektrycznego). U pacjentów stabilnych hemodynamicznie można zastosować leki antyarytmiczne podawane dożylnie.
Stosuje się różne klasy leków antyarytmicznych w celu zapobiegania nawrotom, kontroli częstości rytmu serca podczas napadu oraz utrzymania prawidłowego rytmu zatokowego. Wybór leku zależy od rodzaju tachykardii i współistniejących chorób. Często stosowane są beta-blokery, antagoniści wapnia, amiodaron, sotalol, propafenon, flekainid, chinidyna. Należy pamiętać o potencjalnych działaniach niepożądanych leków antyarytmicznych i konieczności monitorowania pacjentów.
Ablacja cewnikowa jest metodą inwazyjnego leczenia arytmii, polegająca na wprowadzeniu cewników do jam serca i zniszczeniu (ablacji) fragmentu tkanki odpowiedzialnego za powstawanie lub podtrzymywanie arytmii za pomocą prądu o częstotliwości radiowej (radioablacja) lub krioablacji (wymrażanie). Ablacja cewnikowa jest skuteczna dla wielu rodzajów tachykardii nadkomorowych i komorowych.
Kolejnym sposobem leczenia może być implantacja kardiowertera-defibrylatora (ICD). To urządzenie wszczepiane pod skórę, monitorujące rytm serca. W razie wykrycia zagrażającej życiu arytmii komorowej (takiej jak migotanie komór lub szybki częstoskurcz komorowy) automatycznie wyzwala impuls elektryczny (defibrylację lub kardiowersję) w celu przywrócenia prawidłowego rytmu serca. ICD jest stosowany w prewencji nagłej śmierci sercowej u pacjentów z wysokim ryzykiem wystąpienia groźnych arytmii komorowych.
W rzadkich przypadkach, np. w wadach wrodzonych serca z towarzyszącymi arytmiami, może być konieczne wdrożenie działań kardiochirurgicznych.
Modyfikacje stylu życia mogą odgrywać istotną rolę w leczeniu i profilaktyce tachykardii.
Ogólne zalecenia dotyczące stylu życia obejmują:
Tachykardia jest groźna – nieleczona lub źle kontrolowana tachykardia może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:
Zaburzenia rytmu serca mogą występować w każdym wieku, również u dzieci i młodzieży. U starszych dzieci z napadami częstoskurczu typowym objawem jest uczucie szybkiego bicia serca (palpitacje). Zarówno u młodszych, jak i starszych dzieci, tachykardia może prowadzić do zasłabnięcia, utraty przytomności, a sporadycznie nawet do zatrzymania krążenia. Inne objawy mogą obejmować duszność, ból w klatce piersiowej, zawroty głowy.
Wiele tachykardii u dzieci i młodzieży ma charakter napadowy, co oznacza, że pojawiają się nagle i mogą równie nagle ustąpić. Pacjenci z takimi epizodami często zgłaszają nagły początek i nagłe zakończenie kołatania serca.
Konsultacja merytoryczna: lek. Ireneusz Markowski
Dyrektor Medyczny POLMED
Informacja:
Artykuły opublikowane na stronie POLMED Zdrowie, nie pełnią funkcji konsultacji medycznej ani nie wyrażają opinii specjalistów i lekarzy. Prezentowane treści stanowią ogólne wskazówki i nie mogą być traktowane jako wyznacznik przy podejmowaniu decyzji dotyczących modyfikacji diety lub terapii, nawyków lub określaniu zmiany dawkowania leków oraz innych substancji leczniczych. Przed podjęciem działań, które mogą wpłynąć na Twoje życie, zdrowie lub samopoczucie, skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą.
Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne konsekwencje, wynikające z wykorzystania porad i informacji zawartych na stronie, bez wcześniejszej konsultacji z profesjonalistą.
Choć często kojarzony jako „męski hormon płciowy”, testosteron występuje także u kobiet. U obu płci pełni ważne zadania w utrzymaniu zdrowia i równowagi hormonalnej. W niektórych przypadkach u pacjentów (zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet) dochodzi do pewnych nieprawidłowości – pojawiają się objawy, które skłaniają lekarzy do tego, by zbadać poziom testosteronu – rola w organizmie tego hormonu jest ogromna, a związane z nim zaburzenia mogą znacząco wpływać na nasze zdrowie.
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Krztusiec to ostra, bakteryjna choroba zakaźna układu oddechowego, która charakteryzuje się między innymi napadami silnego kaszlu. Choć chorobie można zapobiegać dzięki szczepieniom, w ostatnich latach dochodzi do wyraźnego wzrostu zachorowalności, zwłaszcza wśród osób dorosłych. Wyjaśniamy. jak można zarazić się krztuścem i kto powinien poddać się szczepieniom ochronnym.
Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?
