Endometrioza to choroba ginekologiczna, na którą cierpi 1 na 10 kobiet w wieku rozrodczym. Jest przyczyną nieprzyjemnego, często bardzo silnego bólu w okolicach miednicy utrudniającego normalne funkcjonowanie. Jakie są przyczyny, objawy i sposoby leczenia endometriozy? W jaki sposób ustala się diagnozę? I jak choroba wpływa na płodność?
O endometriozie mówi się, że jest tajemniczą, problematyczną i trudną chorobą. To jedna z najczęstszych przyczyn hospitalizacji na oddziałach ginekologicznych oraz druga – zaraz po mięśniakach – przyczyna usunięcia macicy (histerektomii).
Endometrioza nazywana inaczej gruczolistością macicy lub wędrującą śluzówką macicy zaliczana jest do chorób kobiecych narządów płciowych. W jej przebiegu komórki błony śluzowej trzonu macicy – endometrium – pojawiają się poza jamą macicy. Te komórki nazywa się wówczas komórkami ektopowymi. W związku z tym, że wykazują one aktywność wydzielniczą i reagują na zmiany hormonalne wynikające z cyklu miesiączkowego, powodują przewlekłą reakcję zapalną. Mówiąc prościej, co miesiąc endometrium macicy złuszcza się podczas miesiączki. Nieprawidłowo zlokalizowane komórki endometrium znajdujące się np. w jamie brzusznej, zostają tam na zawsze, wywołując reakcję zapalną.
Ciągły stan zapalny z czasem wpływa na powstawanie w obrębie tych komórek bolesnych guzków i zrostów, tworzenie się blizn oraz zmian anatomicznych w narządach miednicy mniejszej.
Najczęściej ogniska endometrium pojawiają się w jajowodach, pęcherzu moczowym, na jajnikach, końcowym odcinku jelita grubego, otrzewnej, a także w pobliżu moczowodów. Czasami mogą występować w odległych narządach takich jak płuca czy mózg.
Jakie są przyczyny endometriozy? Dotychczas nie ustalono dokładnie, dlaczego u niektóre kobiety chorują a inne nie. Najprawdopodobniej jest to wynik działania czynników genetycznych, środowiskowych i autoimmunologicznych. Wiadomo, że endometrioza występuje częściej u kobiet, których mamy lub babcie również cierpiały na tę chorobę.
Najczęstszy objaw endometriozy to ból zlokalizowany w miednicy mniejszej. Kobiety chorujące na endometriozę mają bolesne miesiączki, odczuwają ból w trakcie stosunków płciowych, oddawania moczu i stolca, skarżą się na bóle brzucha, krzyża oraz na przewlekły ból w miednicy – trwający co najmniej 6 miesięcy, niezależny od przebiegu cyklu miesiączkowego.
Oprócz tego symptomami endometriozy są: wzdęcia, biegunki, biegunki na przemian z zaparciami, częstomocz lub parcia naglące na mocz.
W wielu przypadkach jedynym objawem endometriozy jest zmniejszona płodność. Problem z płodnością będący wynikiem tej choroby występuje u 1 na 5 kobiet mających endometriozę. Szacuje się, że na całym świecie u 35–50% kobiet niepłodnych diagnozuje się to schorzenie.
Zdarza się również, że endometrioza nie daje żadnych objawów i rozpoznaje się ją przypadkiem, np. w trakcie zabiegów operacyjnych.
W jaki sposób diagnozuje się endometriozę? Na podstawie objawów, palpacyjnego badania ginekologicznego i badań obrazowych – najczęściej USG.
USG ginekologiczne przez powłoki brzuszne w POLMED
USG ginekologiczne przezpochwowe (transwaginalne) w POLMED
W obrazie USG stwierdza się obecność torbieli o grubych i zwłókniałych ścianach, wypełnionych gęstą treścią. Czasami wykonuje się dodatkowo rezonans magnetyczny (MRI) lub laparoskopię z pobraniem wycinków, które następnie poddaje się badaniu histologicznemu.
Leczenie endometriozy opiera się przede wszystkim na farmakoterapii, metodach chirurgicznych lub połączeniu obu metod. Jeżeli chodzi o farmakoterapię, podaje się hormonalne preparaty antykoncepcyjne (DTA), analogi hormonu uwalniającego gonadotropiny (Gn-RH), progestageny, czasami danazol albo inhibitory aromatazy w połączeniu z DTA. Progestageny hamują wzrost ognisk endometrium, prowadząc do ich zaniku, a wszystkie pozostałe leki mają za zadanie przede wszystkim zmniejszyć dolegliwości bólowe. Dodatkowo w leczeniu bólu stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Trzeba jednak pamiętać, że żadne z powyższych preparatów nie prowadzą do wyleczenia i nie mają pozytywnego wpływu na płodność – a wręcz przeciwnie.
Leczenie chirurgiczne wprowadza się w przypadku niepłodności, silnego bólu w obrębie miednicy mniejszej, stwierdzenia endometriozy głęboko naciekającej lub torbieli endometrialnych jajników o średnicy powyżej 3 cm. Zachowawcza interwencja chirurgiczna polega na usunięciu ognisk choroby. Ma za zadanie nie tylko zmniejszyć dolegliwości bólowe, lecz także zredukować ryzyko nawrotu oraz poprawić płodność.
siedzącej, ale nie tylko. Jakie schorzenia leczy się fizjoterapią? Kiedy warto zdecydować się na wizytę u specjalisty? Jakiego typu zabiegi wykonuje fizjoterapeuta? Czym różni się fizjoterapia od rehabilitacji?
