Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Endometrioza to choroba ginekologiczna, na którą cierpi 1 na 10 kobiet w wieku rozrodczym. Jest przyczyną nieprzyjemnego, często bardzo silnego bólu w okolicach miednicy utrudniającego normalne funkcjonowanie. Jakie są przyczyny, objawy i sposoby leczenia endometriozy? Kiedy wprowadza się radykalne leczenie chirurgiczne? W jaki sposób ustala się diagnozę? I jak ta choroba wpływa na płodność pacjentki? Odpowiadamy!
Z tego artykułu dowiesz się:
Endometrioza nazywana inaczej gruczolistością macicy lub wędrującą śluzówką macicy zaliczana jest do chorób kobiecych narządów płciowych. W jej przebiegu komórki błony śluzowej trzonu macicy – endometrium – pojawiają się poza jamą macicy. Te komórki nazywa się wówczas komórkami ektopowymi. W związku z tym, że wykazują one aktywność wydzielniczą i reagują na zmiany hormonalne wynikające z cyklu miesiączkowego, powodują przewlekłą reakcję zapalną. Mówiąc prościej, co miesiąc endometrium macicy złuszcza się podczas miesiączki. Nieprawidłowo zlokalizowane komórki endometrium znajdujące się np. w jamie brzusznej, zostają tam na zawsze, wywołując reakcję zapalną.
Ciągły stan zapalny z czasem wpływa na powstawanie w obrębie tych komórek bolesnych guzków i zrostów, tworzenie się blizn oraz zmian anatomicznych w narządach miednicy mniejszej.
Najczęściej ogniska endometrium pojawiają się w jajowodach, pęcherzu moczowym, na jajnikach, końcowym odcinku jelita grubego, otrzewnej, a także w pobliżu moczowodów. Czasami mogą występować w odległych narządach takich jak płuca czy mózg.
Jakie są przyczyny powstawania endometriozy? Dotychczas nie ustalono dokładnie, dlaczego u niektóre kobiety chorują a inne nie. Najprawdopodobniej jest to wynik działania czynników genetycznych, środowiskowych i autoimmunologicznych. Wiadomo, że endometrioza występuje częściej u kobiet, których mamy lub babcie również cierpiały na tę chorobę.
Wśród najczęstszych czynników ryzyka pojawienia się endometriozy można wymienić:
Najczęstszy objaw endometriozy to ból zlokalizowany w miednicy mniejszej. Kobiety chorujące na endometriozę mają bolesne miesiączki, odczuwają ból w trakcie stosunków płciowych, oddawania moczu i stolca, skarżą się na bóle brzucha, krzyża oraz na przewlekły ból w miednicy – trwający co najmniej 6 miesięcy, niezależny od przebiegu cyklu miesiączkowego.
Oprócz tego symptomami endometriozy są: wzdęcia, biegunki, biegunki na przemian z zaparciami, częstomocz lub parcia naglące na mocz.
W wielu przypadkach jedynym i charakterystycznym objawem endometriozy jest zmniejszona płodność. Problem z płodnością będący wynikiem tej choroby występuje u 1 na 5 kobiet mających endometriozę. Szacuje się, że na całym świecie u 35–50% kobiet niepłodnych diagnozuje się to schorzenie.
Zdarza się również, że endometrioza nie daje żadnych objawów i rozpoznaje się ją przypadkiem, np. w trakcie zabiegów operacyjnych.
Najczęstsze objawy endometriozy:
| Stopień | Objawy |
|---|---|
| Stopień I (minimalny) | Mogą być obecne niewielkie ogniska endometriozy na narządach miednicy. Niektóre kobiety mogą doświadczać bólu menstruacyjnego o niewielkim nasileniu lub dyskomfortu. |
| Stopień II (łagodny) | W obrazie klinicznym można zaobserwować zrosty między jajnikami a szerokimi więzadłami, w jajowodach, jajnikach oraz w obszarze zagłębienia maciczno-odbytniczego. Część pacjentek może również doświadczać torbieli czekoladowych, które są charakterystycznymi zmianami w endometriozie. |
| Stopień III (umiarkowany) | Mogą występować liczne i większe ogniska endometriozy na różnych narządach miednicy, wraz z obecnością zrostów i blizn. To stadium objawia się przede wszystkim silnymi bólami menstruacyjnymi, przewlekłym bólem miednicy, a także bólem podczas oddawania moczu lub wypróżniania oraz trudnościami związanymi z zajściem w ciążę. |
| Stopień IV (zaawansowany) | Ogniska endometriozy mogą być również obecne w szyjce macicy, pochwie i mogą wychodzić poza obszar miednicy mniejszej. W tym stadium charakterystyczne jest brak ruchomości macicy w badaniu palpacyjnym i ginekologicznym, a sama macica może być przyrośnięta w tyłozgięciu do jelit lub mocno przemieszczona w kierunku tyłu. |
W jaki sposób diagnozuje się endometriozę?
UWAGA!
Sprawdź najnowszą metodę – Szybka diagnostyka endometriozy – Test EndoRNA już dostępny w POLMED.
Przede wszystkim lekarz ginekolog wykonuje palpacyjne badanie ginekologiczne oraz badania obrazowe – najczęściej USG.
W diagnostyce endometriozy podstawą jest wykonanie badania ginekologicznego. Pozwala ono lekarzowi ocenić stan i parametry macicy, a także:
Warto pamiętać, że w przypadku podejrzenia endometriozy, badanie to warto wykonać w trakcie menstruacji. Dlaczego? Zwiększa to szanse wykrycia ognisk endometriozy.
W obrazie USG stwierdza się obecność torbieli o grubych i zwłókniałych ścianach, wypełnionych gęstą treścią. Czasami wykonuje się dodatkowo rezonans magnetyczny (MRI) lub laparoskopię z pobraniem wycinków, które następnie poddaje się badaniu histologicznemu.
Leczenie endometriozy opiera się przede wszystkim na farmakoterapii, metodach chirurgicznych lub połączeniu obu metod.
Jeżeli chodzi o farmakoterapię, polega ona na stosowaniu leków hormonalnych:
Progestageny hamują wzrost ognisk endometrium, prowadząc do ich zaniku, a wszystkie pozostałe leki mają za zadanie przede wszystkim zmniejszyć dolegliwości bólowe.
Dodatkowo w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Trzeba jednak pamiętać, że żadne z powyższych preparatów nie prowadzą do wyleczenia i nie mają pozytywnego wpływu na płodność – a wręcz przeciwnie.
Leczenie chirurgiczne wprowadza się w przypadku niepłodności, silnego bólu w obrębie miednicy mniejszej, stwierdzenia endometriozy głęboko naciekającej lub torbieli endometrialnych jajników o średnicy powyżej 3 cm. Zachowawcze leczenie chirurgiczne polega na usunięciu ognisk choroby. Ma za zadanie nie tylko zmniejszyć dolegliwości bólowe, lecz także zredukować ryzyko nawrotu oraz poprawić płodność.
Radykalne leczenie chirurgiczne stosowane jest, gdy wszystkie inne metody nie przynoszą oczekiwanego efektu. Usuwanie macicy wraz z jajnikami, zwane czasami histerektomią z przydatkami, ma na celu wywołanie menopauzy chirurgicznej. Niemniej jednak ta procedura nie gwarantuje pełnego wyleczenia u wszystkich pacjentek, a 15% z operowanych kobiet nadal doświadcza bólów.
W przypadku pojawienia się ognisk endometriozy mogą one zakłócać prawidłowe funkcjonowanie jajników, utrudniać owulację lub blokować drogi jajowody, tym samym uniemożliwiając zapłodnienie. Ponadto obecność endometriozy może prowadzić do zaburzeń hormonalnych, które również zmniejszają szansę na zajście w ciążę. W niektórych przypadkach, kobiety cierpiące na endometriozę mogą mieć również problemy z implantacją zarodka oraz utrzymaniem ciąży.
Mimo różnorodności leczenia farmakologicznego i precyzji operacji nie ma pewności co do całkowitego wyleczenia endometriozy. Choć podejmowane leczenie ma na celu redukcję objawów, nie gwarantuje, że dolegliwości nie powrócą w takim samym stopniu. Ryzyko nawrotu jest zdecydowanie mniejsze po skutecznym zabiegu chirurgicznym w porównaniu do terapii farmakologicznej, ale żadna z tych metod nie zapewnia całkowitej eliminacji nawrotu.
Bibliografia:
siedzącej, ale nie tylko. Jakie schorzenia leczy się fizjoterapią? Kiedy warto zdecydować się na wizytę u specjalisty? Jakiego typu zabiegi wykonuje fizjoterapeuta? Czym różni się fizjoterapia od rehabilitacji?
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Zespół jelita drażliwego to przewlekła choroba przewodu pokarmowego. Jej najczęstsze objawy to bóle brzucha i zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego. Z ustaleń badaczy wynika, że przyczyny zespołu jelita drażliwego mogą mieć podłoże genetyczne. Jak rozpoznać tę coraz częstszą chorobę i czy można jej w sposób efektywny przeciwdziałać?
Szacunki podają, że około połowa Polaków odczuwa skutki przesilenia wiosennego. Syndrom zmęczenia wiosennego, bo tak nazywane jest to, co dzieje się z organizmem w trakcie przesilenia, objawia się m.in. obniżonym poziomem energii, ospałością, trudnością z koncentracją, a jednocześnie wiąże się ze spadkiem odporności. Jak można sobie z tym poradzić?
