Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Osoby, które cierpią na celiakię, nie tolerują glutenu, czyli białka zapasowego zawartego w niektórych zbożach. Gluten u chorych działa jak toksyna – prowadzi do zaniku kosmków w jelicie cienkim. Jak objawia się celiakia i jakie badania warto zrobić, żeby ją potwierdzić?
Celiakia to trwała glutenozależna enteropatia jelita cienkiego. Mówiąc inaczej, jest to choroba polegająca na nietolerancji glutenu, białka zawartego w pszenicy, jęczmieniu i życie. Co ważne, celiakia nigdy nie była tożsama z alergią. Wbrew powszechnym sądom objawia się nie tylko w dzieciństwie, lecz także u dorosłych i nie da się jej wyleczyć. Gluten u celiaków powoduje zanik kosmków jelitowych w jelicie cienkim. Kosmki te odpowiadają za wchłanianie składników odżywczych. Jeśli ich ilość zostanie zmniejszona, do organizmu trafi zbyt mało potrzebnych substancji, co przełoży się na wystąpienie objawów klinicznych. O jakich objawach mowa? Jakie są objawy celiakii?
Objawy celiakii u dorosłych będą takie same lub podobne jak u dzieci. W zależności od stopnia nasilenia symptomów wyróżnia się trzy typy celiakii. Pierwszy to pełnoobjawowa nazywana również jawną lub klasyczną. W jej przebiegu obserwuje się bóle i wzdęcia brzucha, utratę masy ciała, pogorszenie samopoczucia, anemię, biegunki zwłaszcza tłuszczowe i wodniste, a u dzieci dodatkowo zaburzenia rozwoju oraz niski wzrost. Najczęściej celiakię pełnoobjawową diagnozuje się właśnie u dzieci, kobiet w ciąży i osób starszych.
Drugi typ jest skąpoobjawowy. Występuje u większości chorych. Czym charakteryzuje się ta celiakia? Objawy są nietypowe. Należą do nich: niedokrwistość, podwyższony poziom cholesterolu, afty w jamie ustnej, uczucie zmęczenia, bóle głowy, stany depresyjne, problemy z płodnością, bóle kości i stawów oraz – w przypadku tak zwanej skórnej postaci celiakii – objawy skórne. Ten ostatni przypadek nazywa się chorobą Dühringa.
Trzeci i ostatni typ to celiakia utajona lub inaczej ukryta. U pacjentów stwierdza się prawidłowy obraz jelita połączony z obecnością charakterystycznych przeciwciał we krwi. Objawy typowe dla celiakii nie występują, ale w związku z istniejącymi przeciwciałami choroba może się rozwijać.
Jakie wykonuje się badania na celiakię? Żeby potwierdzić lub wykluczyć chorobę trzewną, potrzebne są badania z krwi oraz wycinki z jelita cienkiego – te ostatnie można pobrać, o ile nie została wprowadzona jeszcze dieta bezglutenowa.
Jeżeli chodzi o badania z krwi, zalecany jest cały pakiet zawierający przeciwciała przeciwko endomysium mięśni gładkich – EmA, gliadynie – AGA oraz przeciwko transglutaminazie tkankowej – anty-tGT. EmA pokazują obecność przeciwciał wytworzonych przez układ odpornościowy, uszkadzających mięśnie ściany jelita, AGA – wytworzonych w odpowiedzi na kontakt z gliadyną (białkiem glutenu), zaś anty-tGT – przeciwciał skierowanych przeciwko własnemu enzymowi metabolizującemu białka. Co ważne, obecność przeciwciał w zasadzie jednoznacznie potwierdza chorobę, ale ich brak jej nie wyklucza. Całkowite wykluczenie celiakii może nastąpić wyłącznie po wykonaniu biopsji jelita cienkiego. Wyjątek stanowią dzieci – u nich przy zachowaniu konkretnych warunków biopsja nie jest konieczna.
Jakie jeszcze badania wykonuje się, aby potwierdzić lub wykluczyć celiakię? Badanie genetyczne, tak zwane testy genetyczne na obecność alleli II klasy układu HLA kodujących antygenty HLA-DQ2 oraz HLA-DQ8.
A co jeśli mimo objawów nie rozpocznie się leczenia? Nieleczona celiakia może prowadzić do wystąpienia innych chorób autoimmunologicznych związanych m.in. z układem krwiotwórczym – trombocytoza, anemia; układem kostnym – reumatoidalne zapalenie stawów lub wczesna osteoporoza; nerwowym – padaczka, schizofrenia, depresja, neuropatia obwodowa; dokrewnym – choroba Hashimoto, cukrzyca; oddechowym – astma, sarkoidoza oraz z nerkami i wątrobą – stłuszczenie wątroby, kłębuszkowe zapalenie nerek. Najczęściej u osób z utajoną postacią celiakii obserwuje się osteoporozę, nowotwory jelita cienkiego, zaburzenia psychiczne, w tym depresyjne, a także problemy z płodnością zwłaszcza u kobiet.
Wrzody żołądka i dwunastnicy to najczęstszą choroba przewodu pokarmowego. Wrzody są to ubytki w błonie śluzowej, zazwyczaj spowodowane błędami żywieniowymi, paleniem tytoniu, narażeniem na stres, zakażeniem Helicobacter pylori, przyjmowaniem niesteroidowych lub sterydowych leków przeciwzapalnych.
Według szacunków lekarzy, wrzody żołądka czy też dwunastnicy dotyczą 5-10 proc. populacji.
Kamienie żółciowe to złogi powstające w pęcherzyku oraz przewodach żółciowych. Prowadzą one do kamicy pęcherzyka żółciowego, jednej z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego w Europie, objawiającej się silnym, napadowym bólem określanym mianem kolki żółciowej. Kamienie które powstają w drogach żółciowych i nie przedostają się do pęcherzyka żółciowego mogą powodować rzadszą postać kamicy żółciowej – kamicę przewodową. Jak postępować w przypadku kamieni w pęcherzyku żółciowym? Czy można ich uniknąć i czy zawsze konieczna jest operacja?
Salmonelle to jedne z najbardziej znanych chorobotwórczych bakterii, głównie za sprawą wywoływanych przez nie dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Zwłaszcza w okresie letnim często słyszymy o zatruciach pokarmowych wywołanych przez te szczepy. W Polsce świadomość społeczna w tym zakresie z roku na rok jest coraz większa.
