Sezonowe owoce i ukryte w nich witaminy

Powrót

Owoce to bogate źródło błonnika oraz wielu różnych składników odżywczych. Zawierają prawie wszystkie witaminy (poza B12 oraz D). Witaminy te wpływają korzystnie na stan włosów, paznokci i skóry. Oprócz tego, pozytywnie wpływają na ciśnienie tętnicze, wspomagają pracę serca, mają właściwości przeciwnowotworowe, opóźniają proces starzenia. Wykazują również działanie antyoksydacyjne. Najzdrowsze owoce to te sezonowe, uprawiane bez żadnych sztucznych nawozów i środków ochrony roślin. Które z sezonowych owoców i w jakiej postaci warto jadać najczęściej, żeby były najzdrowsze?  

Sezonowe owoce – źródło witamin oraz składników odżywczych i mineralnych  

Wiele sezonowych owoców charakteryzuje się wysoką zawartością witaminy C. Ponadto, zawarty w nich błonnik wspomaga procesy trawienne. Z uwagi na niską kaloryczność wielu z nich, znaczna ich część jest rekomendowana przy dietach odchudzających. Które z nich można uznać za najbardziej wartościowe? Trudno wybrać jeden konkretny owoc – tak naprawdę każdy gatunek ma w swoim składzie coś wartościowego (zazwyczaj w różnych proporcjach). Z tego względu bardzo ważne jest to, żeby codzienna dieta była bogata w różne rodzaje sezonowych owoców. Jakie owoce wybrać?  

Najważniejsze jest to, aby owoce odznaczały się wysoką jakością i pochodziły ze sprawdzonego źródła. W naszym klimacie bardzo dobre są jabłka, gruszki oraz np. owoce pigwy. Ich słodki smak przełamuje nuta kwaśności, a nawet goryczy, ale właśnie to dodaje im unikatowego charakteru. Wyróżnia je również to, że korzystnie wpływają na odporność organizmu. Zawierają bowiem wiele wartościowych witamin (m.in. witaminy z grupy B) oraz składników mineralnych (siarkę, fosfor oraz wapń). Oprócz tego, są bogate w antyoksydanty i w błonnik pokarmowy.   
  

Latem i jesienią warto sięgnąć po sezonowe owoce, takie jak: jagoda leśna, jeżyna oraz malina. Na ich korzyść przemawia przede wszystkim to, że wspomagają układ odpornościowy (mają wysoką zawartość przeciwutleniaczy). Z uwagi na to, że pomagają regulować poziom cukru we krwi, mogą wchodzić w skład diety cukrzyków. Owoce leśne sprawdzają się także przy zatruciach pokarmowych i leczeniu biegunek. Oprócz witaminy C, mają one w swoim składzie również witaminę K (maliny posiadają jej najmniej) i witaminy z grupy B.  Z kolei zawarte w nich antocyjany korzystnie wpływają na wzrok, wspomagają leczenie chorób zapalnych i wykazują protekcyjne działanie na układ krążenia.  

W istocie, wszystkie rodzaje owoców, które rosną w naszym klimacie, mogą być dla nas cenne – nawet śliwki, brzoskwinie i morele. Z tego względu, warto korzystać z tego, że mamy je u siebie i nie trzeba ich sprowadzać z daleka. Co dzięki nim zyskujemy? Przede wszystkim tak bardzo potrzebny nam błonnik, pektyny, wiele cennych witamin (m.in.: A, E, B) oraz składniki mineralne (np. potas, sód, fosfor oraz wapń). Ponadto, substancje zawarte w tych owocach wykazują działanie antymutagenne, przeciwnowotworowe oraz przeciwcukrzycowe.   
  

Czerwone owoce sezonowe – co warto o nich wiedzieć?  

Czerwone owoce sezonowe to prawdziwa skarbnica składników odżywczych. Ich słodki smak (z delikatną nutką kwaśności), atrakcyjny wygląd i bogata paleta prozdrowotnych właściwości sprawiają, że interesują się nimi nie tylko konsumenci, lecz także badacze. Co wiemy na ich temat?  

  • Czerwona porzeczka  

 Owoc ten jest cennym źródłem składników mineralnych, flawonoidów oraz witaminy C. Porzeczki znalazły również zastosowanie w profilaktyce chorób reumatycznych, przy braku łaknienia, nadciśnieniu, miażdżycy naczyń, kamicy moczowej, chorobach serca, chorobach skórnych oraz obrzękach.  

  • Żurawina  

Jest niezastąpiona przy infekcjach dróg moczowych, ponieważ wykazuje silne działanie antybakteryjne, poprzez obniżenie pH moczu. Oprócz tego, jest ona skuteczna w zmniejszaniu ryzyka wrzodów żołądka oraz próchnicy. Poza tym, jej owoce efektywnie przeciwdziałają kamicy nerkowej. Warto także przypomnieć, że żurawina to cenne źródło witaminy C.  

  • Maliny  

Wykazują działanie przeciwwirusowe i przeciwzapalne. Jest to również wartościowe źródło witaminy C, witamin z grupy B oraz E. Maliny stanowią również źródło fitamin, czyli cennych roślinnych związków, które posiadają zbliżone do witamin właściwości. Co istotne, związki te pochodzą jedynie z roślin, a organizm człowieka nie potrafi ich syntetyzować. Fitaminy określa się jako fenolowe antyoksydanty. Ich główne zadanie to wspieranie funkcjonowania całego organizmu.   

Zgodnie z nowymi badaniami, zawarty w malinach keton malinowy prawdopodobnie przynosi pozytywne efekty w leczeniu otyłości oraz nadwagi. Może on bowiem hamować przyrost masy ciała.   

Najzdrowsze owoce – czyli o polskich sezonowych superfoods  

Superfoods to wykorzystywana w marketingu nazwa dla wszystkich owoców, warzyw, przypraw, czy też ryb, które mają w swoim składzie dużo korzystnych dla ludzkiego zdrowia witamin oraz różnych innych składników odżywczych. Obecnie jest to również nazwa, która jest stosowana do określania wszystkich nieprzetworzonych produktów (takich, które wykazują korzystne działanie na organizm człowieka). Można również powiedzieć, że to zdrowa alternatywa dla suplementacji (o udowodnionym działaniu leczniczym oraz prewencyjnym przy różnych schorzeniach). Które z sezonowych owoców można określić mianem superfoods? Z pewnością będzie to:  

  • Bez czarny  

To duży krzew, który wchodzi w skład rodziny piżmaczkowatych i pospolicie występuje na polskich polach. Działanie przeciwnowotworowe owoców czarnego bzu to konsekwencja jego wysokiej antyoksydacyjnej aktywności. Oprócz tego, wchodzące w skład owoców czarnego bzu antocyjany posiadają udowodnione działanie przeciwzapalne, co może być bardzo ważne np. w odniesieniu do nowotworu jelita grubego - zachodzi bowiem związek między mechanizmem nowotworzenia, a stanem zapalnym. Owoce czarnego bzu wykazują także działanie, obniżające poziom cukru we krwi. Zgodnie z najnowszymi badaniami, mają także właściwości przeciwbólowe oraz wspomagają pracę nerek i wątroby.  

  • Aronia czarnoowocowa  

Aronia melanocarpa to następna z roślin, którą cechuje warty uwagi potencjał leczniczy. Zaliczana jest do rodziny różowatych. Aronia jest doskonałym źródłem różnych witamin – m.in. A, witamin z grupy B, E oraz C. Poza tym, ma ona w swoim składzie różnego rodzaju biologicznie czynne substancje, a zalicza się do nich związki polifenoli, w tym: flawonoidy, antocyjany i fenokwasy, które wykazują działanie przeciwutleniające.  Z kolei za przyczyną zawartych w owocach aronii składnikach, posiadających właściwości chelatujące, możliwe jest wspomaganie usuwania z organizmu szkodliwych metali ciężkich. Co więcej, związki, zawarte w aronii, wzmacniają ściany naczyń krwionośnych, stymulują właściwe działanie układu krążenia i normują ciśnienie krwi.  

  •  Rokitnik  

Rokitnik cechuje najwyższa zawartość kwasu L-askorbinowego (witaminy C), zawiera bowiem aż do 1005 mg/100 g owoców. Jego owoce bardzo dobrze sprawdzą się jako dodatek, uzupełniający dzienną dawkę zapotrzebowania na witaminy, takie jak: C, E, K, B (tiamina (B1), ryboflawina (B2), kwas foliowy (B9), pirydoksyna (B6). Oprócz witamin, w owocach rokitnika występują także liczne makro- i mikroelementy (Mg, Mn, K, Fe, Ca, Na, Ni, Zn), lipidy (w tym kwasy tłuszczowe nienasycone) oraz związki fenolowe. Ponadto, posiada on także wiele różnych wartościowych właściwości – do tych najważniejszych zaliczamy: przeciwkancerogenne, antyoksydacyjne, przeciwbakteryjne, hepatochronne, przeciwwirusowe, przeciwmiażdżycowe, kardiochronne, przeciwzapalne i przeciwcukrzycowe.  

  

Czy powinniśmy unikać wszystkich najbardziej kalorycznych owoców?  

Owoce to bogate źródło cukrów prostych, szczególnie w postaci suszonej. Niektóre z nich   
są jednak bardzo kaloryczne (np. suszone śliwki, żurawina oraz winogrona). Czy należy zatem ich unikać?   

Przede wszystkim, powinniśmy kontrolować ilość owoców, którą zjadamy w ciągu dnia. W tym celu należy sprawdzić, ile kalorii ma przykładowo 100 gramów danego owocu i na tej podstawie dostosować jego dzienną ilość do naszych indywidualnych potrzeb.   

Czy najzdrowsze owoce to tylko te, spożywane na surowo?  

Owoce warto zjadać na surowo i w sezonie, gdy są one powszechnie dostępne. Co z innymi formami ich podania?  Owoce można przecież mrozić, gotować, przesmażać (robić konfitury) albo np. suszyć. Okazuje się, że w formie przetworzonej także są zdrowe i mają nam wiele do zaoferowania. Co konkretnie?  

W odniesieniu do możliwości zachowania w owocach wszystkich wartościowych substancji (przede wszystkim witamin), najbardziej optymalne jest mrożenie.  

Odrębną kategorię stanowią natomiast suszone owoce. Okazuje się, że przy tej metodzie ich przetwarzania straty składników mineralnych i bioaktywnych podlegają bardzo dużym wahaniom – mogą one wynosić od 5 do nawet 95%. Wówczas jednak składniki, które nie są wrażliwe na niskie temperatury, podlegają naturalnemu skoncentrowaniu i tym samym mogą stanowić bardzo wartościowy składnik codziennej diety. Co z tego wynika?  

Przede wszystkim to, że owoce mogą być zdrowe w każdej postaci. W poszczególnych formach podania „uwypuklone” będą inne ich cechy. Z najnowszych ustaleń WHO w zakresie żywienia wynika, że po owoce oraz warzywa należy sięgać 5 razy w ciągu dnia (minimum 400 g). Przy tym trzeba pamiętać także o tym, że owoce w proporcji do warzyw należy zjadać w stosunku 1/4 do 3/4. Spożycie owoców warto kontrolować – nie robiąc tego, można dostarczyć organizmowi zbyt wiele cukrów prostych, a co za tym idzie – nadprogramowych kalorii.   


Bibliografia:  

  • Białecki J., Skalski B., Olas B., Rokitnik zwyczajny jako źródło związków prozdrowotnych, “Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych” 2021, Nr 1.  
  • Doroszko M., Janda K., Jakubczyk K., Właściwości prozdrowotne wybranych owoców krajowych, „Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych” 2018, Nr 2.  
  • Gwóźdź E., Gębczyński P., Prozdrowotne właściwości owoców, warzyw i ich przetworów, „Post. Fitoter.” 2015, Nr 4.  
  • Konopacka D., Rutkowski K. P., Płocharski W. J., Owoce i warzywa jako składnik zdrowej diety człowieka, [w:] Składniki bioaktywne surowców i produktów roślinnych, red.  Słupski J., Tarko T., Drożdż I., Wyd. Oddział Małopolski Polskiego Towarzystwa Technologów Żywności, Kraków 2014.  
  • Kubanowska A., Owoce. Lecznicze właściwości, Wyd. Literat, Toruń 2020.  

  


Dodano: 22/03/2023
Autor
POLMED Zdrowie
POLMED Zdrowie
Najpopularniejsze artykuły w kategorii Dieta
19/12/2022
Badania, Choroby, Dieta
Wrzody żołądka i dwunastnicy – objawy, diagnostyka, leczenie

Wrzody żołądka i dwunastnicy to najczęstszą choroba przewodu pokarmowego. Wrzody są to ubytki w błonie śluzowej, zazwyczaj spowodowane błędami żywieniowymi, paleniem tytoniu, narażeniem na stres, zakażeniem Helicobacter pylori, przyjmowaniem niesteroidowych lub sterydowych leków przeciwzapalnych.
Według szacunków lekarzy, wrzody żołądka czy też dwunastnicy dotyczą 5-10 proc. populacji. 


10/02/2023
Choroby, Dieta
Kamienie w pęcherzyku żółciowym – jak powstają i czy są groźne?

Kamienie żółciowe to złogi powstające w pęcherzyku oraz przewodach żółciowych. Prowadzą one do kamicy pęcherzyka żółciowego, jednej z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego w Europie, objawiającej się silnym, napadowym bólem określanym mianem kolki żółciowej. Kamienie które powstają w drogach żółciowych i nie przedostają się do pęcherzyka żółciowego mogą powodować rzadszą postać kamicy żółciowej – kamicę przewodową. Jak postępować w przypadku kamieni w pęcherzyku żółciowym? Czy można ich uniknąć i czy zawsze konieczna jest operacja? 


28/12/2022
Choroby, Dieta, Profilaktyka
Salmonella – drogi zakażenia, objawy, leczenie

Salmonelle to jedne z najbardziej znanych chorobotwórczych bakterii, głównie za sprawą wywoływanych przez nie dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Zwłaszcza w okresie letnim często słyszymy o zatruciach pokarmowych wywołanych przez te szczepy. W Polsce świadomość społeczna w tym zakresie z roku na rok jest coraz większa.


Zapoznaj się z nasza ofertą
badanie
Diagnostyka celiakii
Sprawdź czy cierpisz na nietolerancję glutenu.

od 210 zł
badanie
Pakiet badań diagnostyka cukrzycy
Zadbaj o profilaktykę - cukrzyca często przebiega bezobjawowo!

od 99 zł
Pakiet badań
Diagnostyka alergii
Sprawdź co Ciebie uczula.

od 175 zł
Więcej usług
Potrzebujesz pomocy?
Skontaktuj się z naszymi konsultantami.
Zapytaj o ofertę
Newsletter
Kup wizytę
Portal Pacjenta Portal Pracodawcy Platforma Medycyny Pracy Panel Agentów Ubezpieczeniowych Partner medyczny
Mam konto
Zaloguj się
Nie mam konta
Zarejestruj się