Infekcje intymne u kobiet – jak je rozpoznać oraz jakie leczenie wybrać?

Specjalistyczne leczenie może być uzupełnione o domowe sposoby, jednak wcześniej powinny one zostać skonsultowane z lekarzem. W poniższym artykule opowiemy m.in. o tym, jak rozpoznać stan zapalny pochwy oraz na czym polega leczenie infekcji intymnych.

Jakie są przyczyny infekcji intymnych?

Przyczyn infekcji intymnych można doszukiwać się we wszelkich zaburzeniach naturalnych mechanizmów obronnych w okolicach narządów rodnych. Niewłaściwe pH, uszkodzenie nabłonka czy też zachwianie równowagi flory bakteryjnej pochwy przyczyniają się do zwiększenia ryzyka rozwoju infekcji intymnych. Do zmiany warunków w pochwie może dojść wskutek:

• nieprawidłowej lub nadmiernej higieny miejsc intymnych,
• diety bogatej w węglowodany i tłuszcze,
• stosowania tamponów, które mogą uszkodzić nabłonek pochwy,
• menopauzy,
• używania wkładek wewnątrzmacicznych,
• niestosowania prezerwatyw lub częstej zmiany partnerów seksualnych,
• noszenia obcisłej, syntetycznej bielizny,
• używania środków pielęgnacyjnych, które niekorzystnie wpływają na pH okolic intymnych,
• palenia papierosów.

Infekcje intymne są przejawem zaburzenia równowagi mikrobiologicznej kobiecego organizmu, co prowadzi do wzrostu liczby chorobotwórczych drobnoustrojów. Wśród możliwych rodzajów infekcji intymnych można wymienić:

• grzybicze zapalenie pochwy – najbardziej znanym patogenem, wywołującym tego typu schorzenia są drożdżaki z gatunku Candida albicans,
• bakteryjne zapalenie pochwy – najczęściej wywołane jest przez bakterie beztlenowe: Prevotella, Mycoplasma, Mobiluncus, Gardnerella vaginalis,
• pasożytnicze zapalenie pochwy,
• wirusowe zapalenie pochwy.

Infekcje grzybicze

Za rozwój infekcji grzybiczych odpowiedzialne są najczęściej grzyby Candida albicans. Warto pamiętać, że niewielka ilość Candida albicans nie wykazuje szkodliwego działania na organizm, jednak przerost drożdżaków powoduje zakażenie pochwy. Dolegliwość ta może być związana z zaburzeniami hormonalnymi lub osłabieniem odporności organizmu, a nawet długotrwałą antybiotykoterapią. Co istotne, patogeny, wywołujące kandydozę pochwy, mogą przenosić się z osoby chorej na zdrową, np. poprzez kontakt seksualny.

Infekcje bakteryjne

Bakteryjne zapalenie pochwy (inaczej waginoza bakteryjna) jest przeważnie skutkiem zakłóconej homeostazy flory bakteryjnej miejsc intymnych, a więc zmniejszeniem ilości pałeczek kwasu mlekowego, których obecność jest kluczowa w utrzymaniu niskiego pH, niekorzystnego dla chorobotwórczych bakterii beztlenowych. Najczęściej do tego typu zaburzeń dochodzi wskutek stosowania antybiotyków czy też w wyniku zmiany pH pochwy. Infekcja o podłożu bakteryjnym charakteryzuje się upławami o nieprzyjemnym rybim zapachu i konsystencji szarego śluzu. Gatunkiem, odpowiedzialnym za wystąpienie objawów, może być Gardnerella vaginalis.

Infekcje pasożytnicze

Trichomonas vaginalis, czyli rzęsistek pochwowy, to pasożyt, który wywołuje rzęsistkowe zapalenie pochwy. Bytuje on w cewce moczowej kobiety lub w pochwie. Do zakażenia może dojść w trakcie stosunku seksualnego z zakażonym partnerem lub poprzez używanie tych samych przyborów i środków higienicznych. U części kobiet Trichomonas vaginalis nie daje żadnych objawów, przez co nie zawsze wiedzą one, że są chore. Jednak w większości przypadków zarażenie rzęsistkiem można poznać po pienistych żółtozielonych upławach oraz bólu podczas współżycia czy przy oddawaniu moczu.

Infekcje wirusowe

Do wirusowej infekcji pochwy dochodzi najczęściej na skutek zarażenia się wirusem HPV, czyli wirusem brodawczaka ludzkiego. Należy mieć na uwadze, że nosicielem wirusa jest się do końca życia, a objawy można zaleczyć, wprowadzając wirusa w tryb „uśpienia”. Warto wiedzieć, że istnieje sposób na to, aby uniknąć zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego. Skutecznym działaniem zapobiegawczym jest szczepionka przeciwko HPV, która wg. podawanych przez Narodowy Instytut Zdrowia publicznego wynosi ponad 90%.

Innym dość popularnym schorzeniem tego typu jest opryszczka narządów płciowych, która ma związek z wirusem HSV-2. Wirus ten jest szczególnie niebezpieczny dla kobiet w ciąży, przyczyniając się m.in. do przedwczesnego porodu.

Objawy infekcji intymnych – kiedy zgłosić się do lekarza?

Wśród różnorodnych czynników, wywołujących choroby intymne, można wyróżnić typowe dla nich objawy, takie jak:

• pieczenie, świąd oraz opuchlizna okolic intymnych,
• ból przy oddawaniu moczu,
• ból przy stosunku płciowym,
• uczucie parcia na pęcherz,
• suchość w pochwie.

Jakie są inne charakterystyczne objawy zapalenia pochwy, których nie wolno lekceważyć? Należą do nich przede wszystkim upławy o nieprzyjemnym zapachu. Przykładowo, przy infekcji o podłożu grzybiczym, mają one grudkowatą konsystencję, przypominającą twaróg. Pienista, obfita, zielonawoszara wydzielina z pochwy może z kolei świadczyć o zakażeniu rzęsistkiem pochwowym. Warto zatem pamiętać, że fizjologiczny śluz dróg rodnych powinien być bezwonny, przejrzysty lub biały. Nieprawidłowa wydzielina z pochwy powinna być natomiast jak najszybciej zdiagnozowana przez lekarza.

Jakie objawy nie zawsze świadczą o infekcji intymnej?

Nie wszystkie objawy, takie jak zaczerwienienie okolic intymnych czy trudności w oddawaniu moczu, muszą świadczyć o infekcji intymnej. Równie dobrze mogą one być efektem zapalenia cewki moczowej lub pęcherza moczowego. Pojawienie się wydzieliny z pochwy także nie powinno budzić obaw u kobiety, jeśli konsystencja śluzu jest prawidłowa – jego ilość może zmieniać się w zależności od cyklu miesiączkowego, bądź w momencie zajścia w ciąże czy też w trakcie przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych. Co istotne, zdarza się, że infekcje okolic intymnych mogą przebiegać bezobjawowo.

Nawracające infekcje intymne — diagnoza i leczenie

Diagnoza infekcji intymnej stanowi podstawę wprowadzenia właściwej i skutecznej metody leczenia. Na pierwszej wizycie ginekolog przeprowadza dokładny wywiad z pacjentką, dotyczący przede wszystkim pojawiających się objawów. Następnie specjalista wykonuje badanie ginekologiczne, podczas którego pobiera wymaz mikrobiologiczny i wykonuje posiew z antybiogramem, umożliwiający mikroskopową ocenę wydzieliny pod względem występujących w niej mikroorganizmów. Inne badania pozwalają natomiast określić odczyn pH i potwierdzić obecność komórek drożdży.

Wieloetapowa diagnoza umożliwia ustalenie przyczyny infekcji intymnej i rozpoczęcie odpowiedniej terapii. Co najważniejsze, badania molekularne w diagnostyce zakażeń są cenione ze względu na wysoką czułość – pozwalają wykryć czynnik chorobotwórczy we wczesnej fazie zakażenia.

Sposoby leczenia infekcji intymnych

Leczenie zapalenia pochwy różni się w zależności od czynnika etiologicznego, odpowiedzialnego za wywołanie infekcji intymnej. Na początku można skorzystać z preparatów, dostępnych bez recepty w aptece, jednak rekomendowane jest, aby od razu skontaktować się z ginekologiem. Specjalista dobierze odpowiednie leki, łagodzące objawy, a przede wszystkim – zwalczające przyczynę schorzenia. W niektórych przypadkach, leczeniu poddany zostaje również partner osoby zakażonej.

Leczenie infekcji grzybiczej

Kandydoza pochwy najczęściej jest zwalczana lekami przeciwgrzybiczymi, stosowanymi miejscowo oraz doustnie. W terapii grzybicy pochwy można skorzystać z dostępnych w aptece preparatów w formie:

• kremu dopochwowego, globulek, maści lub żelu do smarowania okolic intymnych o właściwościach grzybobójczych,
• leków doustnych, zalecanych zwłaszcza przy nawracającej i zaawansowanej postaci grzybicy,
• probiotyków ginekologicznych, zawierających bakterie kwasu mlekowego Lactobacillus.

Leczenie infekcji bakteryjnej

Leczenie bakteryjnego zapalenia pochwy polega na stosowaniu leków, zawierających substancje działające na bakterie Gram-ujemne. Najczęściej stosowane antybiotyki mogą być podawane zarówno doustnie, jak i dopochwowo. Terapii nie można przerywać na własną rękę, nawet jeśli po kilku dniach objawy ustępują.

Leczenie infekcji pasożytniczej

W leczeniu infekcji pasożytniczej okolicy pochwy, np. rzęsistkowicy, należy zaprzestać spożywania alkoholu, aby nie doprowadzić do reakcji disulfiramowej. Ponadto, należy pamiętać, że do zakażenia pasożytem dochodzi drogą płciową, a więc leczeniu zostają poddani też wszyscy partnerzy seksualni osoby zarażonej, nawet jeśli nie występują u nich żadne objawy.

Leczenie infekcji wirusowej

Terapia w przypadku infekcji o podłożu wirusowym ma charakter przyczynowo-objawowy. Zazwyczaj stosuje się doustne preparaty antywirusowe, które pomagają unieszkodliwić patogen, a także łagodzą intensywność objawów. Co więcej, tego typu leki skracają czas trwania infekcji o kilka dni.

Naturalne metody na infekcje intymne

Domowe sposoby na zwalczenie infekcji okolic intymnych mogą być stosowane wyłącznie jako wsparcie farmakologicznego leczenia. Nie są one w stanie zastąpić odpowiedniej diagnozy lekarskiej i farmakoterapii. Korzystanie z naturalnych metod leczenia infekcji intymnych należy także omówić wcześniej ze specjalistą.

Naturalne metody mogą zminimalizować uporczywe objawy w postaci świądu czy pieczenia pochwy. Do najbardziej znanych naturalnych metod na choroby okolic intymnych zalicza się globulki z witaminą C oraz ziołową nasiadówkę z wykorzystaniem szałwii, kory dębu lub pokrzywy zwyczajnej. Skutecznym sposobem przy infekcjach intymnych może okazać się również kąpiel z sodą oczyszczoną. Wszystko za sprawą ściągających i przeciwzapalnych właściwości wodorowęglanu sodu.

Jakie są powikłania infekcji intymnych?

Nieleczone lub bagatelizowane objawy, które mogą świadczyć o infekcjach intymnych, niosą ze sobą kilka poważnych konsekwencji. Zaliczamy do nich m.in.:

• powstanie zrostów wokół narządu rodnego, na skutek stanu zapalnego – może to wywoływać przewlekłe bóle oraz trudności z zajściem w ciążę,
• szerzenie się zapalenia w okolicy odbytu, cewki moczowej lub szyjki macicy,
• rozwój raka szyjki macicy wskutek infekcji wirusem HPV.

Warto pamiętać, że tego typu infekcje są w szczególności niebezpieczne dla kobiet ciężarnych. Dlaczego? Mogą one prowadzić do wielu negatywnych powikłań. Wśród nich należy wymienić:

• poród przedwczesny,
• zapalenie błon płodowych,
• zakażenie wewnątrzmaciczne, czego efektem może być uszkodzenie lub śmierć płodu.

Profilaktyka — jak zapobiegać infekcjom intymnym?

Ze względu na to, że infekcje okolic intymnych to częsta przypadłość wielu kobiet, warto zadbać o odpowiednią profilaktykę i zdrowie intymne. Przede wszystkim należy pamiętać o:

• stosowaniu nieperfumowanych środków do higieny intymnej,
• uregulowaniu rytmu snu,
• odpowiednim nawodnieniu organizmu,
• unikaniu sytuacji stresowych,
• odpowiedniej diecie,
• unikaniu prania bielizny w silnych detergentach,
• ograniczeniu ilości spożywanych słodyczy,
• podcieraniu się od przodu do tyłu po każdorazowym skorzystaniu z toalety,
• używaniu podpasek zamiast tamponów podczas miesiączki.