Co roku na świecie raka szyjki macicy diagnozuje się u około pół miliona pacjentek, z czego około 3000 stanowią Polki. To czwarty najczęściej wykrywany nowotwór złośliwy i jednocześnie czwarta przyczyna zgonów spowodowanych nowotworami wśród kobiet. Najczęściej ten rodzaj raka występuje u osób po 60. roku życia, ale to nie reguła. W przypadku nowotworu szyjki macicy bardzo ważne jest wczesne rozpoznanie, ponieważ na początkowym etapie rozwoju da się go w pełni wyleczyć. A czy można się przed nim skutecznie uchronić?
Rak szyjki macicy najczęściej, bo w około 2/3 przypadków, jest efektem długotrwałej infekcji wirusem HPV (ang. Human Papilloma Virus), czyli brodawczakiem ludzkim. Wirus ten występuje w dwóch rodzajach – nieonkogennym, który powoduje tworzenie się brodawek narządów płciowych oraz onkogennym wpływającym na powstawanie komórek nowotworowych. Łącznie wyróżnia się 150 typów brodawczaka. Najgroźniejsze, ponieważ najbardziej onkogenne są typy 16 i 18.
Jak można się zarazić wirusem HPV? Wirusy brodawczaka przenoszone są drogą płciową. Do zakażenia dochodzi w trakcie kontaktu seksualnego genitalno-genitalnego, genitalno-oralnego oraz przez dłonie mające styczność z narządami płciowymi. Oprócz tego HPV może być transmitowany na noworodka przy porodzie lub na dziecko podczas wspólnego mycia się w wannie – jeśli rodzice są zakażeni.
Co ważne, mówi się, że kontakt z wirusem HPV miała co najmniej połowa, a nawet 80% osób, które są lub były aktywne seksualnie. W większości przypadków infekcja wywołana brodawczakiem goi się samoistnie przez kilka do kilkunastu miesięcy, ale u 10% chorych wirus pozostaje na długo w organizmie, powodując zmiany przedrakowe albo nowotworowe.
Warto wspomnieć, że wirus może przyczyniać się również do powstawania nowotworów pochwy, sromu, odbytu, prącia, gardła oraz krtani.
Skoro zakażenie brodawczakiem jest tak powszechne czy można zrobić coś, żeby się przed nim uchronić lub zmniejszyć ryzyko? W zasadzie jedynym sposobem na całkowitą ochronę będzie powstrzymanie się od aktywności seksualnej. Zredukować ryzyko da się przez ograniczenie liczby partnerów seksualnych oraz szczepienie.
Szczepionka przeciwko HPV zabezpiecza przed 9 najczęściej występującymi typami wirusa, w tym tymi najbardziej onkogennymi (16 i 18). Chroni także przed nieonkogennym HPV powodującym brodawki narządów płciowych – kłykciny kończyste – pojawiające się nie tylko w okolicach narządów płciowych, lecz także odbytu i w jamie ustnej.
Szczepienie HPV zaleca się podawać dziewczynkom w wieku 11–12 lat oraz kobietom do 26. roku życia najlepiej przed rozpoczęciem inicjacji seksualnej, czyli przed bezpośrednim narażeniem na zakażenie. Ten ostatni warunek gwarantuje większą skuteczność szczepionki. Szczepionki można stosować również u chłopców i młodych mężczyzn w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia nowotworu odbytu i prącia wywoływanego przez HPV.
Wszystkie szczepionki nie są szczepionkami żywymi tylko tak zwanymi zabitymi. Tym samym należą do dobrze tolerowanych preparatów i mogą być stosowane także u osób z zaburzeniami odporności. Przyjęcie wszystkich zalecanych dawek – bez względu na rodzaj szczepienia mówimy o trzech dawkach – zmniejsza ryzyko zachorowania na raka szyki macicy o co najmniej 70, a nawet o 90%.
Uwaga, w związku z tym, że nawet szczepienie nie chroni całkowicie przed nowotworem szyjki macicy, kobiety powinny regularnie – minimum raz na trzy lata, a najlepiej raz do roku – wykonywać cytologię.
Wrzody żołądka i dwunastnicy to najczęstszą choroba przewodu pokarmowego. Wrzody są to ubytki w błonie śluzowej, zazwyczaj spowodowane błędami żywieniowymi, paleniem tytoniu, narażeniem na stres, zakażeniem Helicobacter pylori, przyjmowaniem niesteroidowych lub sterydowych leków przeciwzapalnych.
Według szacunków lekarzy, wrzody żołądka czy też dwunastnicy dotyczą 5-10 proc. populacji.
Reumatoidalne zapalenie stawów to przewlekła postępująca choroba tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym. Jej objawy nie są charakterystyczne, dlatego postawienie diagnozy bywa utrudnione. Trzeba jednak zrobić wszystko, żeby potwierdzić lub wykluczyć chorobę. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ nieleczone RZS prowadzi do poważnych problemów nie tylko ze stawami, lecz także z innymi narządami.
Ustalanie, czy też raczej obliczanie dni płodnych sprawia, że kobieta może w sposób świadomy planować swoje macierzyństwo. Jak można obliczyć dzień owulacji oraz dni płodne? Istnieje kilka metod, np. kalkulator dni płodnych, test owulacyjny albo codzienne mierzenie temperatury ciała. Tym, co je od siebie odróżnia, jest przede wszystkim dokładność uzyskiwanych informacji.