Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Badanie cytologiczne należy do jednych z podstawowych badań, które pozwalają monitorować stan zdrowia kobiety. Polega ono na analizie komórek pobranych z szyjki macicy, które następnie są badane pod mikroskopem w celu stwierdzenia ewentualnych zmian. Cytologia odgrywa kluczową rolę we wczesnym wykrywaniu i monitorowaniu wielu chorób, np. raka szyjki macicy we wczesnym stadium, umożliwiając szybką interwencję lekarską oraz zwiększając szanse na skuteczne leczenie. Czy cytologia wykrywa choroby weneryczne? Dlaczego odgrywa ona kluczową rolę w profilaktyce raka szyjki macicy? Odpowiadamy!
Spis treści:
Jak wygląda badanie cytologiczne? Przede wszystkim przebiega ono z użyciem wziernika, który podtrzymuje ściany pochwy. Wymaz pobiera się w I fazie cyklu polietylenową szczoteczką typu cytobrush – jednoczesne pobranie materiału z kanału i tarczy szyjki macicy na głębokość 2 cm. Materiał rozprowadza się na szkiełku podstawowym i utrwala Cytofiksem.
Wymazy oceniane są w systemie Bethhesda. Prawidłowy wymaz cytologiczny powinien zawierać komórki nabłonka płaskiego, komórki strefy przekształceń i komórki endocervix, nie powinien zawierać komórek endometrialnych. Za prawidłowy wynik badania cytologicznego uznaje się taki, gdzie brak śródnabłonkowej neoplazji oraz komórek nowotworowych.
Cytologia płynna (LCB) i zwykła różnią się zarówno jakością uzyskanego preparatu, jak i sposobem pobrania materiału do analizy. Cytologia płynna oferuje znacznie lepszą jakość obrazu dzięki cienkiej warstwie komórek, co przekłada się na dokładniejszą ocenę. Ponadto płynna cytologia ma szersze zastosowanie, umożliwiając dodatkowe badania w kierunku bakterii Chlamydia trachomatis oraz wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV).
W przypadku cytologii zwykłej materiał pobierany jest za pomocą szczoteczki z dróg rodnych pacjentki i przenoszony na szkiełko mikroskopowe. Wówczas może dojść do nierównomiernego rozprowadzenia materiału, zachodzenia na siebie komórek lub nieprzeniesienia całego materiału. Natomiast w cytologii płynnej, materiał jest pobierany tą samą szczoteczką, ale umieszczany w pojemniku na podłożu płynnym, co minimalizuje ryzyko uszkodzenia i błędów podczas oceny mikroskopowej. Po dostarczeniu do laboratorium zawartość pojemnika jest oczyszczana i umieszczana na szkiełku mikroskopowym do oceny. Dzięki temu procesowi, płynna cytologia pozwala ograniczać możliwość powstania błędów i zapewnia bardziej wiarygodne wyniki.
Co pozwala wykryć cytologia? Badanie cytologiczne umożliwia wczesne wykrycie raka szyjki macicy. Dodatkowo cytologia może identyfikować:
Należy jednak zaznaczyć, że nieprawidłowy wynik cytologii nie zawsze obecności nowotworu. W takiej sytuacji ginekolog może zalecić dodatkowe badania, takie jak kolposkopia, która pozwala na obserwację pochwy, szyjki macicy i sromu, lub biopsję endometrium, polegającą na pobraniu fragmentu błony śluzowej macicy w celu dalszej analizy.
Jak często cytologia powinna być wykonywana? Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego badanie cytologiczne wykonywane powinno być corocznie u kobiet po ukończeniu 25 roku życia lub 3 lata po inicjacji seksualnej. Trzy kolejne coroczne prawidłowe wyniki badania cytologicznego i brak występowania czynników ryzyka upoważniają do prowadzenia badań raz na 3 lata.
Częstsze wykonywanie cytologii jest zalecane w przypadku:
Odpowiednie przygotowanie do badania cytologicznego jest podstawą dla uzyskania jak najdokładniejszego wyniku. Istnieje kilka zaleceń:
Wiele kobiet zastanawia się też, kiedy zrobić cytologię. Jaki jest odpowiedni termin badania? Zaleca się przeprowadzenie badania kilka dni po zakończeniu miesiączki.
Skala Bethesda to system klasyfikacji wyników w badaniu cytologicznym, stosowany głównie w diagnostyce raka szyjki macicy. Skala ta dostarcza dokładnych informacji na temat badanej próbki oraz jej ogólnej charakterystyki. Nieprawidłowe wyniki badania cytologicznego to:
Jaki jest zatem symbol oznaczający prawidłowe wyniki cytologii? FI wskazuje, iż rozmaz jest prawidłowy.
U kobiet ciężarnych z LSIL postępowaniem zalecanym jest tak jak w populacji ogólnej kolposkopia. Dopuszcza się odroczenie wykonania kolposkopii w 6 tygodni po porodzie. Jeśli nie podejrzewa się zmian CIN2/3 lub raka wówczas kolejne badania cytologiczne lub kolposkopowe w ciąży są niewskazane.
W przypadku HSIL diagnostyczno-terapeutyczne wycięcie zmiany potwierdza CIN2/3 w 84-97%, dlatego wykonanie wyżej wymienionej procedury jest postępowaniem zalecanym w wyżej wymienionej sytuacji. Dopuszczalną opcją postępowania jest kolposkopia z wyłyżeczkowaniem kanału szyjki. U pacjentek, u których histologicznie nie stwierdzi się CIN2/3 akceptowalną opcją postępowania jest kontrola kolposkopowa i cytologiczna w odstępie 6 miesięcy przez rok. W sytuacji, gdy w czasie rocznej obserwacji uzyskamy ponownie wynik HSIL, wycięcie zmiany jest postępowaniem koniecznym. Wycięcie zmiany jest również zalecane w przypadku HSIL i niesatysfakcjonującej kolposkopii.
HSIL u kobiet w ciąży jest wskazaniem do kolposkopii i biopsji zmian o charakterze podejrzanym o CIN2/3 lub raka, podczas tego zabiegu nie wykonuje się biopsji z kanału szyjki. U kobiet, u których nie stwierdzono CIN2/3 powtarza się cytologię i kolposkopię nie wcześniej, niż 6 tygodni po porodzie.
W przypadku nastolatek z HSIL wykonuje się badanie kolposkopowe. Jeśli histologicznie nie stwierdzi się CIN2/3 i wynik wyskrobin z kanału szyjki jest prawidłowy, preferowaną opcją postępowania jest kontrola cytologiczno-kolposkopowa przez 2 lata, w odstępie co 6 miesięcy. Jeśli w badaniach kontrolnych w kolposkopii lub w cytologii utrzymują się zmiany dużego stopnia po 12 miesiącach, wówczas następuje ponowne pobranie materiału do badania hist-pat. W przypadku utrzymywania się HSIL i braku CIN w materiale biopsyjnym po 24 miesiącach zaleca się diagnostyczno-terapeutyczne wycięcie zmiany.
Cytologia to podstawowe badanie pozwalające na wczesne wykrywanie zmian nowotworowych, a także stanów przednowotworowych. Warto też pamiętać, że cytologia płynna charakteryzuje się lepszą jakością preparatu i szerszymi możliwościami diagnostycznymi w porównaniu do cytologii zwykłej. Co więcej, nie można zapominać, że cytologię wykonuje się przynajmniej raz w roku. Dlaczego? Dzięki regularnym badaniom cytologicznym możliwe jest szybka interwencja oraz skuteczne leczenie ewentualnych schorzeń, co przyczynia się do poprawy rokowań wielu pacjentów.
Bibliografia:
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?
Zasłabnięcie to zaburzenie funkcji życiowych – krótkotrwałe osłabienie organizmu, które samo w sobie zazwyczaj nie jest groźne, ale może być efektem poważnych problemów zdrowotnych. Jakie są przyczyny zasłabnięć? Czym różni się zasłabnięcie od omdlenia? Jak postępować w obu przypadkach?
