Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Ustalanie, czy też raczej obliczanie dni płodnych sprawia, że kobieta może w sposób świadomy planować swoje macierzyństwo. Jak można obliczyć dzień owulacji oraz dni płodne? Istnieje kilka metod, np. kalkulator dni płodnych, test owulacyjny albo codzienne mierzenie temperatury ciała. Tym, co je od siebie odróżnia, jest przede wszystkim dokładność uzyskiwanych informacji.
Cykl menstruacyjny to przejaw hormonalnych zmian, które się odbywają w kobiecym ciele. Wszystkie zachodzą w uporządkowany oraz cykliczny sposób. W skład cyklu menstruacyjnego wchodzą cztery różne fazy, czyli: menstruacja, faza folikularna, owulacja oraz faza lutealna.
Każdy z menstruacyjnych cykli zaczyna się od krwawienia. Powstaje ono w następstwie złuszczania się narosłej w ostatniej fazie minionego cyklu błony śluzowej macicy. Wydzielina, która podczas menstruacji wydostaje się z dróg rodnych kobiety to krew, która jest zmieszana z fragmentami endometrium. Podczas miesiączki bardzo rzadko dochodzi do zapłodnienia. Udać się to może tylko wtedy, gdy kobieta ma wyjątkowo krótkie cykle. Wówczas dni płodne występują już podczas ostatnich dni miesiączki.
W trakcie trwania przedowulacyjnej (folikularnej) fazy złuszczona podczas miesiączki błona śluzowa po raz kolejny zaczyna powoli narastać. W tym samym czasie stopniowo dojrzewają również pęcherzyki jajnikowe. W końcowym okresie tej fazy przysadka mózgowa wydziela hormon luteinizujący, a on wraz z hormonem folikulotropowym w następnej fazie doprowadzi do tego, że jeden z dojrzewających pęcherzyków pęknie.
Podczas owulacji pęka pęcherzyk Graafa i to właśnie wtedy dochodzi do uwolnienia komórki jajowej. Ona zaraz potem trafia do jajowodu i stamtąd zaczyna zmierzać w kierunku macicy. Gdy na swojej drodze nie spotka plemnika, który się z nią połączy, wówczas obumrze.
Ta faza cyklu menstruacyjnego trwa najdłużej. W trakcie jej trwania kobiece ciało rozpoczyna etap przygotowań na przyjęcie zarodka. Zaraz po owulacji, w efekcie działania hormonów takich jak FSH oraz LH to, co jeszcze pozostało po pęcherzyku Graafa, podlega przemianie w ciałko żółte. Później ono zaczyna produkować znaczne ilości progesteronu. W konsekwencji działania hormonu błona śluzowa robi się coraz grubsza i w taki właśnie sposób czyni przygotowania na przyjęcie zarodka. W sytuacji, gdy żaden z plemników nie połączy się z komórką jajową, ciałko żółte zaniknie i wówczas dojdzie do krwawienia – tym samym cały opisany cykl po raz kolejny rozpocznie się od początku.
Kobiety są płodne podczas owulacji, czyli w chwili, gdy pęka pęcherzyk Graafa i gdy do jajowodu zostaje uwolniona już w pełni dojrzała komórka jajowa. Jeśli się jednak uwzględni cały okres płodny, to wówczas można uznać, że jest on dłuższy. W jego skład wchodzi jeszcze od 4 do 5 dni, które mają miejsce po owulacji. Z czego to wynika? Przede wszystkim z tego, że taka już uwolniona komórka jajowa może przeżyć jeszcze około 24 godziny.
Znacznie bardziej wytrzymałe są plemniki. One, gdy mają zapewnione sprzyjające warunki, mogą w ciele kobiety przeżyć nawet i 7 dni. Tym samym, jeśli do zbliżenia dojdzie przed owulacją, plemniki bez problemu mogą dotrwać do momentu, aż dojdzie do uwolnienia jajeczka. Największe szanse na zapłodnienie występują w dniu owulacji i w tym, który ją poprzedza.
W celu udzielenia odpowiedzi na tak postawione pytanie najpierw trzeba ustalić szacunkowy termin owulacji. Obecnie do tego celu mogą zostać wykorzystane testy owulacyjne. Komórka jajowa zostaje uwolniona z jajnika około połowy cyklu. W przypadku kobiet, których cykl trwa równo 28 dni, jajeczkowanie będzie miało miejsce w jego połowie, czyli około 14 dnia cyklu. Oczywiście nie zawsze wygląda to tak samo, bo długość cyklu miesiączkowego może być różna. Wahania w tym zakresie są znaczne – od dwudziestu kilku do trzydziestu kilku dni.
Zależnie od tego, jak długi w danym przypadku jest cykl, jajeczkowanie będzie miało miejsce wcześniej albo później. Najczęściej przyjmuje się, że do uwolnienia komórki jajowej powinno dojść na 14 dni przed pojawieniem się następnego krwawienia. Przy nieregularnych cyklach ustalenie, kiedy zachodzi owulacja, bywa niezwykle trudne. Oprócz tego należy pamiętać także i o tym, że cykl może podlegać rozregulowaniu – do tego może się przyczynić stres, ostatnio przebyta choroba praca zmianowa albo daleka podróż, ze zmiana strefy czasowej.
Samodzielne obserwacje organizmu także mogą umożliwić rozpoznanie dni płodnych. Kluczową pod tym względem rolę odgrywają objawy, takie jak: podwyższona temperatura ciała, większa niż zazwyczaj ochota na zbliżenie oraz ból, który obejmuje dolną część brzucha (najczęściej ma on charakter jednostronny).
Z obserwacji śluzu również może wiele „wyczytać”. Wszystko przez to, że podczas dni płodnych zmienia się jego konsystencja. Przede wszystkim staje się wtedy bardziej rozciągliwy i rzadki. Podczas dotyku wykazuje wówczas podobieństwo do białka jaja kurzego.
Często się również zdarza, że kobiety, gdy są płodne, wydają się bardziej atrakcyjne. Ich cera się poprawia i włosy także nabierają blasku. Te korzystne w wyglądzie zmiany to efekt zwiększającego się wtedy w organizmie poziomu estrogenu.
Metody, które służą do wyznaczania dni płodnych, są bardzo różne. Poniżej opis tych najczęściej stosowanych.
Szczegółową obserwację cyklu menstruacyjnego zapewnia monitoring owulacji. Jest on przeprowadzany poprzez przezpochwowe badanie USG. Takie badanie wykonuje lekarz ginekolog i nie jest ono bolesne. Przeprowadza się je w konkretnych, wyznaczonych wcześniej dniach, a wybiera się je na podstawie długości cyklu miesięcznego. Najczęściej podczas jednego cyklu przeprowadza się od 3 do 4 tego rodzaju badań. Dzięki nim udaje się zweryfikować, czy przebieg cyklu miesięcznego jest prawidłowy. Równie istotne jest wówczas monitorowanie wzrostu pęcherzyków, a także ich ilości oraz tego, czy pękają.
Oprócz tego śledzi się także kondycję endometrium, czyli stan, w jakim się znajduje błona śluzowa macicy. Dzięki tego rodzaju konsekwentnej obserwacji możliwe jest precyzyjne ustalenie dni płodnych oraz dnia, w którym dochodzi do owulacji. Najczęściej jest tak, że pierwsze badanie odbywa się w piątym dniu cyklu. Wtedy też lekarz inicjuje dogłębną obserwację: tego, jak grube jest endometrium, jak przebiega wzrost pęcherzyków i jakiej jakości jest śluz szyjkowy.
Dopiero po terminie owulacji może on stwierdzić, czy ona rzeczywiście miała miejsce. Jest to możliwe m.in. na podstawie śladów, jakie pozostały po pękniętym pęcherzyku. Tak samo znacząca pod tym względem jest obecność ciałka żółtego w jajniku. Warto pamiętać także i o tym, że dzięki temu badaniu można również dotrzeć do niektórych z przyczyn, które utrudniają powiększenie rodziny.
Dni płodne i niepłodne bywają również ustalane na podstawie zapisów z kalendarza dni płodnych. To metoda, która bazuje na uśrednionej długości cykli menstruacyjnych. Wówczas uwzględnia się te z ostatnich kilku miesięcy. Później na tego rodzaju podstawie zostaje wyznaczony termin następnej miesiączki. Gdy się ją stosuje, trzeba od uśrednionej długości cyklu owulacyjnego odjąć 12, a następnie 4. Pomimo tego, że ta metoda nie jest zbyt skomplikowana, równocześnie jest obarczona dużym ryzykiem popełnienia błędu. Wszystko przez to, że cykl menstruacyjny podlega wahaniom, a oprócz tego u niektórych kobiet przez cały czas jest nieregularny.
Kolejna z dostępnych w tym wypadku opcji to użycie kalkulatora dni płodnych. Zazwyczaj występuje on pod postacią dostępnej online aplikacji. W jednej z zamieszczonych tam rubryk trzeba wpisać datę pierwszego dnia ostatniej miesiączki, a w tej drugiej dodać, ile wynosiła długość cyklu miesiączkowego. Kolejny krok to już tylko naciśnięcie opcji oblicz. W taki właśnie sposób technologia zastępuje dokonywane wcześniej na papierze obliczenia.
To kiedy będzie miała miejsce owulacja, można także oszacować na podstawie obserwacji śluzu szyjkowego. Podczas dni płodnych śluz jest lepki, przejrzysty i elastyczny. Przypomina białko jaja kurzego. Wówczas jego PH niejako wręcz pomaga plemnikom, bo ułatwia im i przemieszczanie się, i przetrwanie. Śluz płodny, już po owulacji, zaczyna się zmieniać. Jest go coraz mniej i już nie jest tak rozciągliwy. Zamiast tego robi się gęsty i biały – i w takiej postaci pozostaje do kolejnej menstruacji.
Z kolei zaraz po zakończonej miesiączce ma miejsce tzw. etap suchy i on trwa aż do chwili, kiedy po raz kolejny pojawi się płodny śluz. Obserwowanie owulacji nie wskazuje na to, kiedy dokładnie będzie miała miejsce owulacja. W ten sposób można się co najwyżej naocznie przekonać, że będzie ona miała miejsce w najbliższym czasie. Warto pamiętać także i o tym, że niektóre z zażywanych leków mogą wpłynąć na właściwości obserwowanego śluzu i w ten sposób niejako zafałszować termin zbliżającej się w danym miesiącu owulacji.
Temperatura ciała także może wskazywać na to, w jakiej fazie cyklu znajduje się kobieta. Istota tej metody to regularne mierzenie i zapisywanie temperatury ciała. Po owulacji w jajniku wciąż jeszcze jest ciałko żółte, które wydziela progesteron, a on z kolei podnosi temperaturę od 0,2 do 0,6 stopnia Celsjusza.
Temperatura podnosi się przez około dobę po tym, jak już dojdzie do uwolnienia komórki jajowej z jajnika. Z tego właśnie powodu jej mierzenie umożliwia przekonanie się o tym, kiedy będzie miała miejsce owulacja. Takie pomiary trzeba przeprowadzać codziennie i to zaraz po przebudzeniu. Tego rodzaju wskaźnik jest obarczony wysokim ryzykiem błędu, a wynika to z tego, że nie tylko hormony wpływają w ten sposób na ludzki organizm.
Żeby ocenić przebieg owulacji, można się również posłużyć badaniem progesteronu. Żeby je wykonać, wystarczy oddać do laboratorium próbkę swojej krwi. Tego rodzaju badanie służy do potwierdzania tego, czy w danym cyklu faktycznie miała miejsce owulacja. Jeśli u kobiety cykl miesiączkowy trwa 28 dni, to wtedy takie badanie powinno zostać przeprowadzone w jego 21 dniu. W sytuacji, gdy jest on nieregularny, badanie należy zrobić między 7, a 8 dniem, od dodatniego wyniku testu owulacyjnego.
Warto regularnie wykonywać badania krwi, czy ogólne czy hormonalne. Dzięki regularności można zapanować nad zaburzeniami hormonalnymi jeśli takie występują.
Obecnie coraz większą popularnością zaczynają się cieszyć testy owulacyjne. One służą do tego, żeby wykryć dynamiczny wzrost produkowanego w przysadce mózgowej hormonu LH. To właśnie on pobudza kobiecy organizm do owulacji. Jeśli cykle miesiączkowe są regularne i trwają np. od 28 do 30 dni, to wtedy testy trzeba zacząć wykonywać od mniej więcej 10 dnia cyklu miesięcznego. Sposób ich przeprowadzania jest taki sam, jak to ma miejsce w przypadku testu ciążowego. Tym samym badany jest poranny mocz. Wynik dodatni wskazuje na to, że owulacja powinna się pojawić po 24 bądź też 36 godzinach.
Jeśli się dokładnie zna czas występowania owulacji, czyli, gdy się ma regularne cykle miesiączkowe, z pewnością można szybciej zajść w ciążę. Nie znaczy to oczywiście, że nieregularne cykle wiążą się z niepłodnością. To właśnie wtedy z pomocą przychodzą różnego rodzaju metody, które są wykorzystywane do ustalenia, kiedy będzie miała miejsce faza płodna cyklu miesiączkowego. Poza wspomnianymi wyżej różnego rodzaju testami i badaniami krwi oraz oczu, warto także zacząć bacznie obserwować swój organizm. Tkliwość piersi i plamienie owulacyjne to także są sygnały, które pomagają rozpoznać owulację.
Konsultacja merytoryczna lek. Ireneusz Markowski
Dyrektor Medyczny POLMED
Bibliografia
Rozpoczęcie sezonu narciarskiego bez odpowiedniej kondycji i właściwie dobranego sprzętu oraz stroju na pewno nie będzie satysfakcjonujące, a dodatkowo może skończyć się poważnymi kontuzjami. Czy można coś zrobić, żeby temu zapobiec? Oczywiście! Trzeba po prostu z wyprzedzeniem zacząć przygotowywać się do zimy! Działanie w pośpiechu i na przysłowiową ostatnią chwilę to nie jest w tym wypadku najlepszy pomysł. Takie rozwiązanie może co najwyżej sfrustrować, bo pozytywnych efektów nie zapewni. Od czego i kiedy zatem zacząć przygotowania do sezonu narciarskiego?
Reumatoidalne zapalenie stawów to przewlekła postępująca choroba tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym. Jej objawy nie są charakterystyczne, dlatego postawienie diagnozy bywa utrudnione. Trzeba jednak zrobić wszystko, żeby potwierdzić lub wykluczyć chorobę. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ nieleczone RZS prowadzi do poważnych problemów nie tylko ze stawami, lecz także z innymi narządami.
Wrzody żołądka i dwunastnicy to najczęstszą choroba przewodu pokarmowego. Wrzody są to ubytki w błonie śluzowej, zazwyczaj spowodowane błędami żywieniowymi, paleniem tytoniu, narażeniem na stres, zakażeniem Helicobacter pylori, przyjmowaniem niesteroidowych lub sterydowych leków przeciwzapalnych.
Według szacunków lekarzy, wrzody żołądka czy też dwunastnicy dotyczą 5-10 proc. populacji.
O kortyzolu mówi się, że jest „hormonem stresu” i to właśnie z takim określeniem jest często kojarzony. Jednak biorąc pod uwagę, jak wiele ważnych funkcji spełnia, warto dowiedzieć się więcej na jego temat. Gdzie i jak powstaje, za co odpowiada i do czego prowadzi jego niedobór lub nadmiar w organizmie? Odpowiadamy na wszystkie ważne pytania, dotyczące tego hormonu.
