Badania laboratoryjne u dzieci – jakie należy wykonywać regularnie, aby kontrolować prawidłowy rozwój naszych pociech?

Badania profilaktyczne powinno się wykonywać nie tylko u dorosłych, lecz także u dzieci. Na podstawie próbki krwi i moczu można stwierdzić, czy dziecko rozwija się prawidłowo, ma niedobory, które należy uzupełniać odpowiednią dietą lub farmakologicznie albo choroby przewlekłe wymagające leczenia. Jakie badania laboratoryjne należy przeprowadzać regularnie?

Badania laboratoryjne u dzieci – zarówno tych najmniejszych, jak i nieco starszych – wykonuje się w celu potwierdzenia lub ustalenia diagnozy, a także aby stwierdzić, czy maluch rozwija się prawidłowo. Najczęściej zleca się tak zwany profil dziecka, czyli kilka podstawowych badań krwi i moczu.

Morfologia

Najważniejsza w profilu dziecka będzie pełna morfologia krwi. To na jej podstawie można ocenić m.in., czyli liczba czerwonych i białych krwinek jest prawidłowa, jak wygląda stężenie hemoglobiny oraz hematokryt. Nieprawidłowe wyniki świadczą o zaburzeniach związanych z anemią, problemach z krzepnięciem krwi, o obniżeniu odporności czy stanie zapalnym w organizmie.

Badaniami informującymi o ewentualnych stanach zapalnych są także OB i CRP.

OB

OB, czyli Odczyn Biernackiego nazywany inaczej opadem określa tempo opadania czerwonych krwinek – jeżeli wynik jest lekko podwyższony, związany jest z toczącą się infekcją np. górnych dróg oddechowych, a nawet z próchnicą. Duże odchylenia od normy mogą być efektem chorób przewlekłych albo nowotworów m.in. białaczki.

CRP

CRP to białko C-reaktywne produkowane przez wątrobę w efekcie rozwijającego się stanu zapalnego w organizmie. Na jego podstawie można określić, czy ma się do czynienia z infekcją wirusową – wynik mieści się w przedziale od 20 do 40 mg/l, czy z bakteryjną – od 40 do 200 mg/l. W przypadku poważnych chorób CRP może przekroczyć nawet 200 mg/l.

Żelazo

W przypadku małych dzieci bardzo ważnym badaniem będzie również ocena stężenia żelaza we krwi. Zapotrzebowanie na żelazo u najmłodszych jest często wyższe od ilości, które przyjmują razem z pożywieniem. Jeżeli się tak dzieje, dochodzi do rozwoju anemii. W efekcie dziecko częściej choruje, ma zawroty głowy, szybciej się męczy, jest blade i odczuwa duszności. Wówczas konieczna jest albo zmiana diety – przy niewielkich odchyleniach od normy – albo suplementacja żelaza.

ASO

Istotnym, chociaż mało znanym badaniem laboratoryjnym jest ASO – badanie antystreptolizyny O – które weryfikuje obecność antygenu paciorkowca typu A powodującego infekcję z objawami zbliżonymi do anginy. Na podstawie wyniku tego badania można wdrożyć odpowiednie leczenie i zminimalizować ryzyko powikłań.

Glukoza

Do profilu dziecka zalicza się również badanie poziomu glukozy we krwi. Jeżeli wynik jest podwyższony, można podejrzewać, że mały pacjent ma nietolerancję fruktozy lub cukrzycę. Zwłaszcza w tym ostatnim przypadku bardzo istotne będzie jak najszybsze postawienie diagnozy – nieleczona cukrzyca bez względu na to jakiego typu, prowadzi do poważnych powikłań ze strony układu sercowo-naczyniowego, wzrokowego i moczowego.

TSH

Oprócz tego standardowym badaniem jest badanie stężenia hormonu tarczycy – TSH. Pierwsze tego typu badanie wykonuje się tuż po urodzeniu w ramach testów przesiewowych, aby wykryć ewentualny wrodzony brak tarczycy. Później TSH warto dołączyć do badań kontrolnych, żeby móc szybko reagować na nieprawidłowości. Niewłaściwe stężenie TSH wiąże się z chorobami takimi jak nadczynność i niedoczynność tarczycy oraz choroba Hashimoto. W związku z tym, że hormon tarczycy wpływa na rozwój mózgu i kości, metabolizm, a także wzrost, im szybciej rozpocznie się leczenie, tym mniejsza szansa poważnych zaburzeń.

Witamina D3

Profil dziecka obejmuje także badanie poziomu witaminy D3. Niedobory witaminy D3 w naszym kraju są powszechne, ponieważ w miesiącach jesienno-zimowych organizm nie ma warunków do jej naturalnej syntezy, a niewiele osób decyduje się na suplementację. Niewłaściwe stężenie witaminy D u dzieci prowadzi do opóźnionego rozwoju motorycznego, krzywicy, złamań oraz ogólnego osłabienia, dlatego tak jak w przypadku hormonu tarczycy ważna jest szybka diagnoza i wdrożenie suplementacji.

Badanie ogólne moczu

W ramach podstawowych badań dzieciom wykonuje się również badanie ogólne moczu. Na jego podstawie można ocenić stan nerek, pęcherza moczowego, trzustki, a także wątroby. Żeby wynik był miarodajny, należy pobrać mocz na czczo, z środkowego strumienia. Najlepiej uprzednio  okolice intymne dziecka przemyć wodą.

Pozostałe badania

Jakie jeszcze badania warto przeprowadzić u dziecka? Lipidogram, czyli poziom cholesterolu całkowitego, cholesterolu HDL i LDL oraz trójglicerydów, poziom mocznika i kreatyniny – istotnych w ocenie pracy nerek, bilirubiny całkowitej – pomocnej w różnicowaniu chorób wątroby, dróg żółciowych i zespołów hemolitycznych, albumin, a także ALT – podobnie jak bilirubina wykorzystywanych w diagnostyce czynności wątroby.