Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Chociaż płonica często zaliczana jest do chorób wieku dziecięcego, to w rzeczywistości występuje u dzieci i dorosłych. Co roku możemy wyróżnić okresy, w których wzrasta występowanie popularnych infekcji — sezon grypowy czy wzmożona zachorowalność na anginę? A może coś innego? Dowiedz się, dlaczego warto znać objawy innych powszechnie występujących chorób i co musisz wiedzieć o szkarlatynie.
Z tego artykułu dowiesz się:
Szkarlatyna, inaczej płonica, to choroba zakaźna wywoływana przez paciorkowce z grupy A — Streptococcus pyogenes. Bakterie produkują toksyny, które wywołują charakterystyczne objawy chorobowe — przede wszystkim ból gardła i zapalenie migdałków. Jednak w początkowych fazach choroby, szkarlatyna może być mylona z anginą (za rozwój której również odpowiadają te same bakterie). Z czasem jednak u pacjentów zaczynają występować bardziej specyficzne objawy choroby, co umożliwia rozpoznanie szkarlatyny i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Zachorowania na szkarlatynę występują na całym świecie, z różną częstotliwością w zależności od regionu i pory roku. Najwięcej przypadków odnotowuje się w chłodniejszych miesiącach. Statystyki pokazują, że w krajach rozwiniętych liczba przypadków szkarlatyny znacznie zmalała dzięki lepszej diagnostyce i leczeniu. W Polsce rocznie notuje się kilka tysięcy przypadków, a dzieci najczęściej chorują między 3. a 10. rokiem życia.
Szkarlatyna dotyka głównie dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, jednak należy mieć świadomość, że osoby dorosłe również mogą na nią zachorować.
Szkarlatyna to choroba o wysokim stopniu zaraźliwości. Jeden chory może zarazić wiele osób w swoim otoczeniu. Choroba rozprzestrzenia się drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z nosicielem. Przekazywanie patogenów następuje przede wszystkim przez kontakt z kroplami wydzielin z dróg oddechowych chorej osoby. Wystarczy przebywać w pobliżu osoby kaszlącej lub kichającej, aby doszło do zarażenia. Patogeny mogą również przenosić się przez przedmioty, na których osiadły bakterie.
Zaraźliwość jest największa w okresie ostrym choroby, czyli kiedy objawy są najbardziej nasilone. Osoby chore przestają być czynnym zagrożeniem dla otoczenia zazwyczaj już po 24 godzinach od rozpoczęcia odpowiedniego leczenia antybiotykami. Bez wdrożenia odpowiedniego postępowania, osoba ze szkarlatyną może zakażać innych przez około 2 do 3 tygodni.
Wszystko to w pewnym stopniu tłumaczy, dlaczego szkarlatyna dotyka najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym. Duże skupiska, brak odruchowego przestrzegania zasad higieny i charakterystyczny dla tego wieku katar czy kaszel sprzyjają tworzeniu się ognisk tej zakaźnej choroby.
Choć szkarlatyna jest chorobą stosunkowo poważną, dzięki współczesnej medycynie i antybiotykom możliwe jest jej skuteczne leczenie. Warto jednak pamiętać, że brak wdrożenia odpowiednich działań może prowadzić do powikłań, które mogą stać się poważnym zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia — zwłaszcza u najmłodszych dzieci.
Tak, jak wspominaliśmy na wstępie, szkarlatyna to choroba zakaźna, której początkowe objawy mogą być mylone z innymi infekcjami. Po kilku dniach od wniknięcia patogenu do organizmu chorzy zaczynają odczuwać silny ból gardła, który często współwystępuje z wysoką gorączką. Pierwsze symptomy często przypominają zwykłą anginę, co niestety może utrudniać szybkie rozpoznanie właściwej choroby. Z tego powodu ważne jest zwrócenie uwagi na wszystkie dolegliwości i niepokojące zmiany.
Niezależnie od tego, czy podejrzewasz u siebie szkarlatynę, anginę, czy zwykłe przeziębienie, w pierwszej kolejności zawsze zaleca się wizytę u lekarza. Specjalista przed wdrożeniem leczenia czy antybiotykoterapii może zlecić wykonanie wymazu z gardła, aby potwierdzić zakażenie paciorkowcami i przepisać skutecznie działające leki.
Jako pacjent warto mieć świadomość potencjalnego zagrożenia zachorowaniem na szkarlatynę i znać symptomy, które mogą pomóc lekarzowi w postawieniu trafnej diagnozy. Warto zwracać uwagę na specyficzne objawy szkarlatyny i w razie ich wystąpienia dokładnie opisać je podczas wizyty. Ważne jest także poinformowanie lekarza o ewentualnych wcześniejszych przypadkach zakażenia szkarlatyną w swoim otoczeniu.
Objawy u dzieci często są bardziej wyraźne niż u dorosłych. Osoby starsze zazwyczaj dotyka łagodniejszy przebieg choroby, ale nie jest to regułą. Szkarlatyna to choroba zakaźna, dlatego jej szybkie rozpoznanie jest bardzo ważne dla ograniczenia rozprzestrzeniania się patogenu. Objawy u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym są zazwyczaj bardziej intensywne, dlatego należy obserwować wszelkie zmiany i zgłaszać je lekarzowi.
Z drugiej strony warto zwrócić uwagę na to, że szkarlatyna u dzieci może nie dawać natychmiastowo wszystkich specyficznych objawów, co również może być mylące. Ważne jest, aby być czujnym na wyraźne powiększenie węzłów chłonnych, obecność wysypki oraz inne nietypowe objawy. Dzięki temu można szybko podjąć odpowiednie kroki, aby skutecznie zdiagnozować i rozpocząć leczenie szkarlatyny.
Najbardziej typowe objawy szkarlatyny to:
Wysypka przy szkarlatynie to jeden z najbardziej charakterystycznych objawów tej choroby. Zazwyczaj pojawia się w ciągu 12-48 godzin od wystąpienia pierwszych symptomów. Wysypka w pierwszej kolejności pojawia się na tułowiu, a następnie rozprzestrzenia się na resztę ciała — najczęściej obejmuje ramiona, nogi i twarz.
Zmiany skórne mają drobnoplamisty, czerwony charakter i są łatwo rozpoznawalne. Przy dotyku skóra wydaje się szorstka jak papier ścierny. Wysypka jest wynikiem działania toksyn produkowanych przez paciorkowce, które wywołują stan zapalny skóry.
Na twarzy wysypka jest szczególnie intensywna na policzkach, z wyraźnym, białym trójkątem wokół ust. To właśnie ten sposób rozmieszczenia zmian skórnych jest uznawany za objaw typowy dla szkarlatyny i często pomaga w jej rozpoznaniu.
W miejscach zgięć skóry — pachy, łokcie i pachwiny — wysypka może tworzyć charakterystyczne linie zwane objawem Pastii.
Po kilku dniach od pojawienia się wysypki, skóra zaczyna się łuszczyć, szczególnie na dłoniach i stopach. Proces ten może trwać nawet kilka tygodni, a w niektórych przypadkach dochodzi także do złuszczania się paznokci dłoni i stóp.
Wysypka przy szkarlatynie może być mylona z innymi chorobami zakaźnymi wywołującymi zmiany skórne — odrą czy różyczką.
Wysypce najczęściej towarzyszy swędzenie, które może być bardzo dokuczliwe (zwłaszcza dla dzieci). Skóra jest szorstka i sucha, co niestety potęguje dyskomfort. Swędzenie może prowadzić do drapania, a to z kolei może powodować podrażnienia i ryzyko wtórnych infekcji bakteryjnych.
Niektórzy pacjenci mogą doświadczać lekkiego pieczenia lub bólu w miejscach, gdzie wysypka jest najbardziej intensywna. Takie odczucia mogą być szczególnie silne w fałdach skóry, w których zmiany są najczęściej najbardziej skoncentrowane. Chociaż te objawy mogą być nieprzyjemne, rzadko są one same w sobie bardzo bolesne. Ból wynika najczęściej z podrażniania skóry, które jest efektem niekontrolowanego drapania.
W przypadku szkarlatyny lekami pierwszego rzutu są antybiotyki, które ukierunkowane są na zwalczanie bakterii. Jeśli zmiany skórne nie są uciążliwe, nie wprowadza się dodatkowych leków celowanych w zmniejszenie ich występowania.
Aby złagodzić swędzenie i dyskomfort, można zastosować domowe sposoby. Warto używać chłodnych kompresów, które mogą przynieść ulgę podrażnionej skórze. Należy unikać gorących kąpieli, które mogą nasilać doskwierające swędzenie. Stosowanie łagodnych, bezzapachowych kremów nawilżających może pomóc utrzymać skórę w dobrej kondycji. Kosmetyki tworzą barierę ochronną i łagodzą suchość skóry. Należy również zadbać o odpowiednią higienę, aby zmniejszyć ryzyko wtórnych infekcji.
W przypadku bardzo intensywnego swędzenia, które nie ustępuje mimo domowych środków, skontaktuj się z lekarzem. Specjalista może zalecić stosowanie maści antyhistaminowych lub innych leków łagodzących dokuczliwe objawy.
Pamiętaj, że w trakcie choroby bardzo ważne jest unikanie drapania wysypki, nawet jeśli swędzenie jest silne. Drapanie może prowadzić do poważniejszych uszkodzeń skóry. Zaleca się nawet krótkie obcinanie paznokci, by uniknąć nieświadomego naruszenia zmian, np. podczas snu.
Choroba rozwija się szybko i jeśli nie zostanie odpowiednio leczona, może prowadzić do poważnych powikłań. Na szkarlatynę można zachorować w każdym momencie życia, a jej dokładny przebieg może się różnić od wieku i stanu zdrowia pacjenta.
Klasyczny przebieg choroby związany jest z pojawieniem się pierwszych objawów zazwyczaj w ciągu 1 do 4 dni od momentu zakażenia. Początkowo chorzy odczuwają ogólne osłabienie, następnie pojawia się u nich wysoka gorączka i ból gardła. W ciągu 12-48 godzin pojawia się charakterystyczna wysypka. Po tym czasie obserwuje się u pacjentów język malinowy (początkowo pokryty białym nalotem), który następnie staje się czerwony z wyraźnymi kubkami smakowymi.
Takie objawy utrzymują się przez 7 do 10 dni, jednak bez leczenia pacjent może zakażać innych przez około 2 do 3 tygodni.
Szkarlatynę leczy się przede wszystkim antybiotykami, ponieważ jest to choroba wywoływana przez bakterie paciorkowca. Najczęściej stosowanym antybiotykiem jest penicylina. W przypadku uczulenia na penicylinę lekarz może przepisać erytromycynę lub inny antybiotyk z grupy makrolidów. Antybiotykoterapia trwa zazwyczaj 10 dni.
Ważne jest, aby pacjent przyjął pełną kurację, nawet jeśli objawy ustąpią wcześniej. Przerwanie leczenia może prowadzić do nawrotu choroby i powikłań.
Oprócz antybiotyków leczenie obejmuje środki łagodzące objawy. Stosowanie leków przeciwgorączkowych (paracetamol lub ibuprofen), pomaga obniżyć wysoką temperaturę i zmniejszyć ból gardła. Lekarz może zalecić także płukanie gardła i jamy ustnej specjalnymi preparatami.
Pamiętaj, aby podawać dzieciom tylko te leki, które są odpowiednie dla ich wieku i w dawkach zalecanych przez lekarza.
Ważnym elementem leczenia szkarlatyny jest izolacja chorego, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się choroby. Osoba chora powinna pozostać w domu i unikać kontaktu z innymi domownikami, przez co najmniej 24 godziny od rozpoczęcia antybiotykoterapii.
Podczas leczenia szkarlatyny ważne jest, aby uważnie obserwować stan zdrowia pacjenta. Jeśli zauważysz jakiekolwiek niepokojące objawy — trudności w oddychaniu, silne bóle stawów, bardzo wysoką lub długo utrzymującą się gorączkę (pomimo stosowania leków) — natychmiast należy skontaktować się z lekarzem.
Chociaż zastosowanie odpowiedniego leczenia płonicy pozwala na całkowite wyzdrowienie pacjenta, to w niektórych przypadkach może dojść do powikłań. Szkarlatyna jest chorobą wywoływaną przez paciorkowce z grupy A, które produkują toksyny uszkadzające różne układy organizmu.
Aby zapobiec powikłaniom po szkarlatynie, ważne jest, aby pacjent przestrzegał zaleceń lekarza i stosował pełną kurację antybiotykową. Warto monitorować swoje zdrowie lub zdrowie dziecka, zwracając uwagę na niepokojące objawy. Regularne wizyty kontrolne po przebytej chorobie mogą pomóc wcześnie wykryć i leczyć ewentualne powikłania.
Na szkarlatynę można zachorować kilka razy, ponieważ istnieje wiele różnych szczepów paciorkowców z grupy A, które ją wywołują. Przebycie choroby daje odporność tylko na konkretny szczep, który wywołał infekcję. Dlatego możliwe jest, że po przebytej szkarlatynie, możesz ponownie zachorować, jeśli zostaniesz zarażony innym szczepem paciorkowca.
Z lekarzem należy ponownie skonsultować się, gdy zauważysz u siebie lub u dziecka następujące objawy:
Natychmiastowa konsultacja z lekarzem jest konieczna, jeśli:
Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości dotyczące objawów, nie wahaj się skontaktować z lekarzem.
Szkarlatyna to choroba zakaźna, którą można skutecznie leczyć, ale najlepiej jest zapobiegać zachorowaniu. Kluczowe jest wdrożenie działań prewencyjnych, które zminimalizują ryzyko infekcji. Dzięki właściwym praktykom oraz ostrożności można znacząco obniżyć możliwość zachorowania zarówno u dorosłych, jak i dzieci.
Całkowite uchronienie się przed zachorowaniem na szkarlatynę może być trudne, ponieważ jest to choroba wysoce zakaźna. Jednak możesz podjąć pewne kroki, aby zmniejszyć ryzyko infekcji.
Obecnie nie istnieje szczepionka przeciwko szkarlatynie. W związku z tym, najlepszym sposobem na ochronę przed szkarlatyną jest przestrzeganie zasad higieny i unikanie kontaktu z osobami zakażonymi. Pomimo braku szczepionki, odpowiednie leczenie antybiotykami w przypadku zakażenia jest skuteczne i zapobiega powikłaniom.
Szkarlatyna — inaczej nazywana płonicą — jest zakaźną chorobą wywoływaną przez paciorkowce z grupy A. Choć często występuje u dzieci, dorośli również mogą na nią zachorować. Choroba rozwija się szybko i objawia się między innymi wysoką gorączką, bólem gardła, charakterystyczną wysypką oraz malinowym językiem. Szybka diagnoza i odpowiednie leczenie antybiotykami są skuteczne i pozwalają maksymalnie obniżyć ryzyko wystąpienia powikłań. W przypadku zachorowania bardzo ważne staje się wdrożenie i przejście pełnej kuracji antybiotykowej, by zapobiec nawrotom choroby i poważniejszym problemom zdrowotnym.
Zapobieganie zachorowaniom obejmuje unikanie kontaktu z chorymi osobami i przestrzeganie zasad higieny. Obecnie nie istnieje szczepionka przeciwko szkarlatynie, dlatego najlepszą ochroną jest profilaktyka i szybka reakcja na objawy.
Warto podkreślić, że sanepid w Polsce monitoruje zakażenia szkarlatyną. Lekarze mają obowiązek zgłaszania przypadków zachorowań, co pomaga w kontrolowaniu rozprzestrzeniania się choroby. Jeśli zauważysz u siebie lub u dziecka objawy sugerujące szkarlatynę, niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem.
Konsultacja merytoryczna lek. Ireneusz Markowski
Dyrektor Medyczny POLMED
Informacja:
Artykuły opublikowane na stronie POLMED Zdrowie, nie pełnią funkcji konsultacji medycznej ani nie wyrażają opinii specjalistów i lekarzy. Prezentowane treści stanowią ogólne wskazówki i nie mogą być traktowane jako wyznacznik przy podejmowaniu decyzji dotyczących modyfikacji diety lub terapii, nawyków lub określaniu zmiany dawkowania leków oraz innych substancji leczniczych. Przed podjęciem działań, które mogą wpłynąć na Twoje życie, zdrowie lub samopoczucie, skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą.
Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne konsekwencje, wynikające z wykorzystania porad i informacji zawartych na stronie, bez wcześniejszej konsultacji z profesjonalistą.
Pokrzywka to choroba powszechna, a jednocześnie bardzo dokuczliwa. Może mieć różne przyczyny oraz dotyczyć zarówno osób dorosłych, jak i dzieci. Jest źródłem dużego dyskomfortu i potrafi skutecznie utrudniać codzienne funkcjonowanie. Czym jest pokrzywka i w jaki sposób się objawia? Jakie są przyczyny powstawania pokrzywki? Czy pokrzywka zawsze oznacza alergię? Jak wygląda diagnostyka i leczenie pokrzywki?
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Krztusiec to ostra, bakteryjna choroba zakaźna układu oddechowego, która charakteryzuje się między innymi napadami silnego kaszlu. Choć chorobie można zapobiegać dzięki szczepieniom, w ostatnich latach dochodzi do wyraźnego wzrostu zachorowalności, zwłaszcza wśród osób dorosłych. Wyjaśniamy. jak można zarazić się krztuścem i kto powinien poddać się szczepieniom ochronnym.
Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?
