Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Różyczka dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych. Zazwyczaj ma łagodny i samoograniczający się przebieg, jeśli jednak na różyczkę zachoruje ciężarna, poważnie zagrożone jest zdrowie kobiety i jej dziecka. Jakie są przyczyny i objawy różyczki? Dowiesz się tego z poniższego artykułu, a ponadto poznasz metody leczenia i zapobiegania tej chorobie.
Różyczka to choroba zakaźna występująca wyłącznie u człowieka. Najczęściej na różyczkę chorują dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym oraz młodzi dorośli. Schorzenie jest także nazywane odrą niemiecką.
W krajach, w których różyczka jest chorobą endemiczną (Polska także się do nich zalicza), szacowana częstość występowania tej choroby wynosi 1,30:100 000. Różyczka nadal stanowi poważny problem zdrowia publicznego, w szczególności w państwach, w których nie wprowadzono rutynowych szczepień.
Różyczka to choroba wirusowa wieku dziecięcego. Wywołuje ją otoczkowy, jednoniciowy wirus kwasu rybonukleinowego, należący do rodziny Togaviridae i rodzaju Rubivirus. Ryzyko zakażenia wirusem różyczki jest zwiększone u osób:
Do przejścia wirusa należącego do rodzaju Rubivirus z człowieka na człowieka może dojść poprzez:
Chory na różyczkę może zarażać zanim wystąpią objawy, na 7 dni przed pojawieniem się zmian skórnych. Możliwe jest także przekazanie przezłożyskowo, z matki na płód. Ryzyko zależy od tego, po jakim czasie od zapłodnienia doszło do infekcji.
Szczyt zachorowań na różyczkę przypada na wiek przedszkolny i wczesnoszkolny, przy czym najwięcej przypadków jest zgłaszanych wczesną wiosną oraz w okresie jesienno-zimowym. W klimacie umiarkowanym sporadyczne przypadki zachorowań na odrę niemiecką zdarzają się także w pozostałych miesiącach.
Ryzyko zachorowania na różyczkę można obniżyć poprzez:
Nawet u połowy chorych różyczka przebiega bezobjawowo, u pozostałych osób pierwsze objawy różyczki są mało specyficzne i przypominają grypę.
Okres wylęgania się wirusa różyczki trwa około 14–21 dni. W przebiegu choroby, zaraz po bólach mięśni i głowy, gorączce, powiększeniu węzłów chłonnych (zausznych, szyjnych i podpotylicznych) oraz złym samopoczuciu, pojawia się drobna, różowa, plamisto-grudkowa wysypka. Początkowo zmiany można dostrzec na twarzy i szyi, następnie rozprzestrzeniają się na całe ciało, aby zacząć samoistnie ustępować po około 2-3 dniach. Wysypka jest nieswędząca, ale może dochodzić do łuszczenia się skóry.
Najbardziej charakterystyczną oznaką różyczki jest bolesny obrzęk węzłów chłonnych, które poprzedza wysypkę i utrzymuje się od 5 do 8 dni. Warto wiedzieć, że u niektórych chorych wysypka nie pojawia się, a limfadenopatia jest jedynym widocznym objawem.
U dzieci różyczka przebiega zwykle łagodnie z objawami grypopodobnymi lub nie dając żadnych symptomów. W przypadku różyczki u osób dorosłych, w szczególności z osłabioną odpornością, przebieg schorzenia może być cięższy, wówczas mogą pojawić się niecharakterystyczne objawy, takie jak:
Najbardziej niebezpieczne są jednak skutki różyczki u kobiety w ciąży.
Kobiety będące w ciąży są bardziej narażone na ciężki przebieg infekcji, choroba stanowi bowiem poważne zagrożenie dla zdrowia dziecka. Największe ryzyko rozwoju wad u płodu, sięgające nawet 90%, występuje, gdy do zakażenia różyczką doszło przed 10. tygodniem ciąży.
Kobiety, które planują macierzyństwo i nie zostały zaszczepione albo nie pamiętają, czy była im podawana szczepionka na różyczkę, przed planowaną ciążą powinny zbadać stężenie przeciwciał IgG w surowicy krwi. Jeśli wykryto brak odporności, wskazane jest zaszczepienie się przeciw różyczce, najpóźniej na miesiąc przed planowanym poczęciem.
Różyczka jest podejrzewana, gdy u pacjenta występują objawy kliniczne, takie jak: ból stawów, gorączka, powiększenie węzłów chłonnych oraz rumieniowa wysypka plamisto-grudkowa. W sytuacji zaobserwowania symptomów należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu. Diagnoza kliniczna może być jednak niepewna, ponieważ objawy różyczki mogą być łagodne i niespecyficzne.
Różnicowanie obejmuje inne infekcje przebiegające z plamisto-grudkową wysypką, takie jak np.:
Różyczkę należy odróżnić także od schorzeń, takich jak: rumień zakaźny, szkarlatyna oraz zakażenie mykoplazmą. Jeśli chodzi o choroby niezakaźne, jako możliwą przyczynę objawów należy uwzględnić: chorobę Kawasaki, kontaktowe zapalenie skóry oraz wysypkę polekową.
Lekarz stawia diagnozę różyczki najczęściej na podstawie dokładnie zebranego wywiadu oraz po zbadaniu pacjenta. W przypadku kobiet ciężarnych i noworodków, a także, kiedy pojawiły się wątpliwości (np. gdy objawy są nietypowe), rozpoznanie różyczki wymaga dodatkowo wykonania badań serologicznych potwierdzających zarażenie wirusem różyczki. W takiej sytuacji zgodnie z zaleceniami Programu eliminacji odry i różyczki WHO, pacjentowi zalecane jest wykonanie testu na obecność przeciwciał IgG oraz IgM swoistych dla różyczki.
Badanie przeciw wirusowi różyczki, wykonywane na podstawie niewielkiej próbki krwi, wydzieliny z nosa lub wymazu z gardła, może wykazać brak lub obecność w organizmie przeciwciał swoistych dla różyczki.
Wyniki badania na różyczkę powinien zawsze interpretować lekarz.
Po stwierdzeniu różyczki postępowanie skupia się przede wszystkim na zarządzaniu objawami, np. poprzez stosowanie leków przeciwgorączkowych oraz niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Charakterystyczna dla tej choroby wysypka ustępuje samoistnie.
Jeśli do zakażenia wirusem różyczki doszło u kobiety ciężarnej, należy wdrożyć leczenie dostosowane do wieku ciążowego w momencie zakażenia. Może ono obejmować np.:
Leczenie różyczki u dziecka z zespołem wrodzonej różyczki wymaga multidyscyplinarnego postępowania. Konieczna jest opieka pod okiem audiologa, okulisty, kardiologa oraz neurologa, a także długoterminowa obserwacja pod kątem późniejszych powikłań po różyczce.
Różyczka jest chorobą, której można skutecznie zapobiegać. W Polsce w tym celu wszystkim dzieciom rutynowo podaje się szczepionkę przeciw różyczce, odrze i śwince, zawierającą żywe, atenuowane drobnoustroje. Pierwsza dawka szczepienia na różyczkę jest zalecana pomiędzy 13. a 15. miesiącem życia, natomiast druga (uzupełniająca) – w 6. albo 10. roku życia.
W standardowych przypadkach różyczka jest możliwa do wyleczenia, ponieważ przebieg choroby jest zwykle łagodny i samoograniczający. Całkowitego wyleczenia nie należy się jednak spodziewać w przypadku różyczki wrodzonej, ponieważ powikłania mogą być bardzo poważne i mieć przewlekły charakter.
Po zakończeniu leczenia zalecany jest odpoczynek, by organizm miał czas na regenerację po chorobie. Przez kilka kolejnych dni należy unikać wysiłku fizycznego, wskazane jest także monitorowanie ewentualnych powikłań. Zakaźność utrzymuje się do tygodnia po wysypce, dlatego w tym okresie wskazane jest nie tylko prawidłowe rozpoznanie i leczenie, ale także unikanie kontaktu z kobietami w ciąży.
Zakażenie wirusem różyczki w wieku przedszkolnym lub szkolnym ma zwykle dobre rokowania. Na cięższy przebieg narażeni są dorośli oraz osoby z osłabioną odpornością, u których powikłaniem choroby może być:
Mniej korzystne rokowania są także u dzieci z zespołem wrodzonej różyczki. Wśród niebezpiecznych konsekwencji różyczki dla noworodka wymienia się najczęściej objawy dotyczące ośrodkowego układu nerwowego i narządów zmysłów, w tym m.in.:
Wrodzone zakażenie różyczką stanowi często także przyczynę:
Różyczka to wirusowa, zakaźna choroba, która u dzieci zwykle przebiega łagodnie i ma samoograniczający się przebieg. Mimo wszystko może mieć poważne konsekwencje w sytuacji, gdy zachoruje osoba dorosła lub ta z osłabionym układem odpornościowym. Bardzo niebezpieczne jest również zainfekowanie wirusem różyczki kobiety w ciąży.
Jedyną skuteczną metodą zapobiegania różyczce są szczepienia profilaktyczne. W Polsce, w celu ochrony, stosuje się szczepionkę skojarzoną MMR, zabezpieczającą nie tylko przed różyczką, ale także przed odrą i świnką.
Konsultacja merytoryczna: lek. Ireneusz Markowski
Dyrektor Medyczny POLMED
Informacja:
Artykuły opublikowane na stronie POLMED Zdrowie, nie pełnią funkcji konsultacji medycznej ani nie wyrażają opinii specjalistów i lekarzy. Prezentowane treści stanowią ogólne wskazówki i nie mogą być traktowane jako wyznacznik przy podejmowaniu decyzji dotyczących modyfikacji diety lub terapii, nawyków lub określaniu zmiany dawkowania leków oraz innych substancji leczniczych. Przed podjęciem działań, które mogą wpłynąć na Twoje życie, zdrowie lub samopoczucie, skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą.
Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne konsekwencje, wynikające z wykorzystania porad i informacji zawartych na stronie, bez wcześniejszej konsultacji z profesjonalistą.
POLMED Healthcare Group (PHG) zakupiła 100% udziałów w spółce Grupa Medicus Sp. z o.o. Rozszerzenie dostępności zaawansowanej diagnostyki obrazowej na nowe regiony to kolejny krok wzmacniający pozycję PHG w branży oraz zapewnienie pacjentom jeszcze lepszego dostępu do usług medycznych, dzięki synergii uzyskiwanej z pozostałymi spółkami z POLMED Healthcare Group.
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Krztusiec to ostra, bakteryjna choroba zakaźna układu oddechowego, która charakteryzuje się między innymi napadami silnego kaszlu. Choć chorobie można zapobiegać dzięki szczepieniom, w ostatnich latach dochodzi do wyraźnego wzrostu zachorowalności, zwłaszcza wśród osób dorosłych. Wyjaśniamy. jak można zarazić się krztuścem i kto powinien poddać się szczepieniom ochronnym.
Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?
