Zapalenie zatok – jak radzić sobie z ostrym, podostrym i przewlekłym zapaleniem zatok przynosowych?

Powrót

Zapalenie zatok to choroba, którą według szacunków przynajmniej raz w życiu przechodził co trzeci Polak. Podobno nawet siedem z dziesięciu przypadków bólów głowy diagnozowanych jako migrenowe mogą być tak naprawdę objawem chorych zatok. Jakie są przyczyny zapalenia zatok przynosowych? Dlaczego symptomy mogą nawracać? Gdzie szukać pomocy?

Spis treści:

  1. Zatoki przynosowe — rodzaje
  2. Zapalenie zatok przynosowych — obrzęk błony śluzowej nosa
  3. Rodzaje zapalenia zatok przynosowych w zależności od czasu trwania stanu zapalnego
  4. Zapalenie zatok — objawy
  5. Leczenie zapalenia zatok o charakterze nawracającym
  6. Domowe sposoby na zatoki
  7. Zapalenie zatok — do kogo udać się po pomoc?
  8. Przyczyny zapalenia zatok przynosowych o charakterze nawracającym
  9. Nawracające zapalenie zatok — jak ustalić przyczynę problemu?
  10. Jak zapobiegać zapaleniu zatok?

Zatoki przynosowe — rodzaje

Zatoki przynosowe to powietrzne jamy znajdujące się wewnątrz kości czaszki. Wyróżnia się cztery pary zatok:

  • zatoki szczękowe,
  • zatoki czołowe,
  • zatoki sitowe,
  • zatoki klinowe.

Wszystkie połączone są z jamą nosową, co pozwala na wydostawanie się wydzieliny produkowanej w zatokach przez nos oraz jednocześnie na przenikanie powietrza do wnętrza zatok i ich wentylowania.

Zapalenie zatok szczękowych

Zapalenie zatok szczękowych, zwane również zapaleniem zatok jarzmowych, to stan zapalny, który występuje w zatokach szczękowych znajdujących się po obu stronach nosa, w okolicach policzków. Choroba ta jest często związana z zakażeniem wirusowym lub bakteryjnym oraz może wystąpić w wyniku blokady przewodów odprowadzających wydzielinę z zatok.

Zapalenie zatok czołowych

Zapalenie zatok czołowych jest chorobą, która może wystąpić u każdego, ale niektóre osoby są bardziej narażone na jej wystąpienie zwłaszcza osoby z krzywą przegrodą nosową lub cierpiące na polipy błony śluzowej nosa. W momencie odczuwania pierwszych objawów wskazujących na tę dolegliwość warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.

Zapalenie zatok sitowych

Zapalenie zatok sitowych występuje rzadziej u dorosłych niż u dzieci. Chociaż przyczyny tego schorzenia są różnorodne, często wynika ono z bakteryjnego nadkażenia zgromadzonej nadmiernie wydzieliny w komórkach sitowych. Głównym patogenem odpowiedzialnym za większość infekcji tego typu jest Haemophilus influenzae B (Hib), czyli pałeczka hemofilna typu B.

Zapalenie zatok klinowych

Zapalenie zatoki klinowej stanowi niewielki odsetek wszystkich przypadków zapaleń zatok przynosowych, o szacowanym udziale między 2 a 3 procentami. Jest to rzadkie schorzenie, a istnieje podejrzenie, że z powodu mało specyficznych objawów, niektóre przypadki pozostają nierozpoznane. Najczęstszą przyczyną zapalenia zatoki klinowej jest rozprzestrzenienie się infekcji, która pierwotnie rozwijała się w innych zatokach przynosowych, najczęściej o charakterze wirusowym lub bakteryjnym, rzadziej grzybiczym.

Zapalenie zatok przynosowych — obrzęk błony śluzowej nosa

Jeżeli dojdzie do zapalenia zatok w wyniku infekcji bakteryjnej, wirusowej lub grzybiczej albo w efekcie reakcji alergicznej, błona śluzowa je wyścielająca stanie się obrzęknięta. To spowoduje, że wydzielina nie będzie mogła wypływać i pacjent zacznie odczuwać ból.

Rodzaje zapalenia zatok przynosowych w zależności od czasu trwania stanu zapalnego

W zależności od czasu trwania stanu zapalnego zatok mówi się o trzech rodzajach zapalenia zatok przynosowych:

– ostrym zapaleniu zatok przynosowych;

– podostrym zapaleniu zatok przynosowych;

– przewlekłym zapaleniu zatok przynosowych.

Ostre zapalenie zatok przynosowych

Ostre zapalenie zatok przynosowych zaczyna się gwałtownie i trwa do czterech tygodni.

Podostre zapalenie zatok przynosowych

Podostre zapalenie zatok przynosowych jest stanem pośrednim między ostrym a przewlekłym zapaleniem zatok. Charakteryzuje się nasileniem objawów, które trwają od 4 do 12 tygodni. Choroba ta występuje najczęściej po niepełnym wyzdrowieniu z ostrego zapalenia zatok lub jako nawrót po przewlekłym zapaleniu. Objawy podostrego zapalenia zatok przynosowych są podobne do tych występujących w ostrej fazie, takie jak ból głowy, uczucie napięcia w okolicach nosa i policzków, utrudniony przepływ powietrza przez nozdrza oraz obfitująca wydzielina.

Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych

Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych objawia się różnymi powikłaniami, takimi jak polipy nosa, alergie oraz zakażenia grzybicze. Dodatkowo przyczyną tego schorzenia mogą być choroby związane z zębami, guzy w okolicach zatok oraz choroby ogólnoustrojowe, np. ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń lub niedobory odporności. Ponadto problem z zatokami przedłuża się powyżej ośmiu tygodni lub regularnie nawraca.

Zapalenie zatok — objawy

Jakie są najczęstsze objawy zapalenia zatok przynosowych? Są nimi:

  • problemy z oddychaniem przez zatkany nos;
  • ból głowy – w okolicy czołowej, u nasady nosa, po obu jego stronach i ból policzków;
  • ból zębów;
  • upośledzenie węchu lub jego całkowita utrata;
  • pogorszenie smaku;
  • wydzielina z nosa spływająca też po tylnej ścianie gardła, co wywołuje kaszel i pochrząkiwanie;
  • gorączka.

Czasami zapaleniu zatok towarzyszy osłabienie węchu oraz obrzęk powiek. Co istotne, silny ból głowy nasilający się przy pochylaniu lub innych aktywnościach jest charakterystycznym symptomem zapalenia zatok.

Leczenie zapalenia zatok o charakterze nawracającym

Jakie metody stosuje się w leczeniu zapalenia zatok? Najczęściej lekarze zalecają niesteroidowe leki przeciwzapalne i przeciwbólowe oraz preparaty obkurczające śluzówkę nosa i zatok. Jeżeli infekcja trwa dłużej niż dwa tygodnie, towarzyszy jej wysoka gorączka powyżej 38,5 st. Celsjusza albo obrzęk tkanek wokół oczu, wprowadza się antybiotykoterapię. W przypadku podejrzenia zakażenia grzybicznego można stosować leki przeciwgrzybicze zaś w przypadku podejrzenia tła alergicznego – glikokortykosteroidy w formie kropli do nosa.

Operacyjne leczenie zapalenia zatok przynosowych

Czasami konieczne może być leczenie chirurgiczne – wówczas w ramach endoskopowej mikrochirurgii wewnątrznosowej usuwa się zmienioną chorobowo błonę śluzową i przywraca przepływ przez zatoki.

Domowe sposoby na zatoki

Domowe sposoby mogą dostarczyć ulgi i pomóc złagodzić ból zatok, a także inne objawy, choć nie zastąpią one leczenia medycznego. W przypadku łagodnego ostrego zapalenia zatok przynosowych można spróbować kilku prostych metod. Inhalacje ciepłym, parującym naparem z eukaliptusa lub rumianku mogą pomóc rozluźnić zalegający śluz i ułatwić oddychanie. Regularne płukanie zatok roztworem soli morskiej pozwoli oczyścić zatoki z wydzieliny. Dodatkowo warto stosować ciepłe kompresy na okolicę nosa i policzków. Pacjenci często odczuwają dużą ulgę po inhalacjach gorącą wodą, okładach z gorącego ręcznika lub specjalnego kompresu, który można podgrzać. W trakcie leczenia trzeba pamiętać również o odpowiednim nawodnieniu i nawilżaniu śluzówki nosa.

Zapalenie zatok — do kogo udać się po pomoc?

Gdzie szukać pomocy, jeżeli kilka razy do roku odczuwa się symptomy charakterystyczne dla zapalenia zatok? W przypadku pojawienia się pierwszych objawów najlepiej zwrócić się do lekarza pierwszego kontaktu lub internisty, który zdecyduje o leczeniu. Czasami konieczne są konsultacje laryngologiczne albo alergologiczne w celu poznania przyczyny problemu.

Przyczyny zapalenia zatok przynosowych o charakterze nawracającym

Dlaczego zapalenie zatok może nawracać? Bywa, że stan zapalny jest efektem:

  • niedoleczenia poprzedniej infekcji;
  • kolejnego zakażenia wirusowego lub bakteryjnego;
  • problemów z budową anatomiczną – np. skrzywienie przegrody nosa,
  • astmy;
  • niewykrytej alergii;
  • chorób zębów i/lub niewłaściwego leczenia endodoncyjnego;
  • czynników środowiskowych;
  • osłabienia układu odpornościowego.

Nawracające zapalenie zatok — jak ustalić przyczynę problemu?

Główny problem z ustaleniem przyczyny wynika z tego, że to, co można wziąć za źródło problemu, często bywa jego następstwem. Stąd w przypadku nawracającego zapalenia zatok należy się zwrócić do internisty lub lekarza pierwszego kontaktu, który skieruje pacjenta do specjalisty. Najczęściej konieczna jest konsultacja z laryngologiem. To on w trakcie badania może ocenić stan błony śluzowej, stwierdzić obecność polipów i wydzielin, a także zlecić badania obrazowe – tu pomocna okazuje się tomografia komputerowa (TK). Jeżeli istnieje podejrzenie tła alergicznego, pacjent powinien umówić się na wizytę do alergologa i wykonać testy alergiczne.

  • konsultacja z laryngologiem;
  • ocena błony śluzowej nosa;
  • sprawdzenie, czy obecne są polipy błony śluzowej nosa;
  • wykonanie badań obrazowych, np. tomografii komputerowej;
  • w przypadku alergicznego zapalenia zatok — wykonanie testów alergicznych.

Jak zapobiegać zapaleniu zatok?

Istnieje kilka skutecznych sposobów, które można wdrożyć w codziennym życiu w celu minimalizacji ryzyka zachorowania. Przede wszystkim, należy zadbać o utrzymanie odpowiedniej higieny nosa i dróg oddechowych, regularnie płukać nos solanką lub roztworem soli morskiej, co pomaga usunąć zanieczyszczenia i alergeny. Unikanie dymu tytoniowego oraz ekspozycji na drażniące substancje, jak również utrzymanie wilgotności powietrza w pomieszczeniach, może pomóc w zapobieganiu podrażnieniom błon śluzowych. Warto także dbać o prawidłową wentylację pomieszczeń i unikać przebywania w zatłoczonych, zamkniętych miejscach podczas sezonu infekcyjnego.

  • utrzymanie odpowiedniej higieny nosa i dróg oddechowych;
  • regularnie płukanie nosa roztworem soli fizjologicznej;
  • unikanie dymu papierosowego;
  • utrzymanie odpowiedniej wilgotności powietrza w pomieszczeniach.;
  • unikanie przebywania w zatłoczonych miejscach, zwłaszcza w trakcie sezonu o podwyższonym ryzyku zachorowania.

Bibliografia:

  1. Wiercińska M., Zapalenie zatok przynosowych: przyczyny, objawy i leczenie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-nosa-i-zatok/179617,zapalenie-zatok-przynosowych [dostęp online: 31.07.2023]
  2. Waśniewska-Okupniak E., Ostre zapalenie zatok przynosowych, https://podyplomie.pl/medycyna/10580,ostre-zapalenie-zatok-przynosowych [dostęp online: 31.07.2023]
  3. DeBoer DL, Kwon E. Acute Sinusitis, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK547701/ [dostęp online: 31.07.2023]
  4. Rosenfeld RM, Piccirillo JF, Chandrasekhar SS, et al. Clinical Practice Guideline (Update): Adult Sinusitis. Otolaryngology–Head and Neck Surgery. 2015;152(2_suppl):S1-S39, https://aao-hnsfjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1177/0194599815572097 [dostęp online: 31.07.2023]

Dodano: 04/03/2022
Autor
POLMED Zdrowie
POLMED Zdrowie
Najpopularniejsze artykuły w kategorii Badania
17/02/2022
Badania, Choroby
Jak rozpoznać wczesne objawy reumatoidalnego zapalenia stawów RZS?

Reumatoidalne zapalenie stawów to przewlekła postępująca choroba tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym. Jej objawy nie są charakterystyczne, dlatego postawienie diagnozy bywa utrudnione. Trzeba jednak zrobić wszystko, żeby potwierdzić lub wykluczyć chorobę. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ nieleczone RZS prowadzi do poważnych problemów nie tylko ze stawami, lecz także z innymi narządami.


30/11/2021
Aktualności, Badania, Choroby
Wirus RSV – co to jest, jak go wykryć i leczyć?

Wirus RSV (ang. Respiratory Syncytial Virus) zalicza się do rodziny paramyksowirusów. Jest jednym z najczęstszych wirusów odpowiedzialnych za infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych, w tym za rozwój ostrego zapalenia oskrzelików i zapalenia płuc. Najczęściej diagnozuje się go u niemowląt oraz małych dzieci. Dla części z nich stanowi poważne zagrożenie. W jaki sposób wykrywa się wirusa RSV i jak się go leczy? Jakie są objawy wirusa RSV? Odpowiadamy!


12/04/2022
Badania, Choroby
Wiosenna alergia – jak sprawdzić czy jest się alergikiem i jak radzić sobie z objawami?

Alergia jest jednym z najczęściej występujących schorzeń na świecie – to choroba cywilizacyjna. Około 15 milionów ludzi w Polsce ma różnego typu alergie. Warto wykonać testy, żeby sprawdzić czy rzeczywiście jest się alergikiem.


Zapoznaj się z nasza ofertą
badanie
Diagnostyka prostaty
Niezbędnik każdego mężczyzny po 40-stce.

od 95 zł
badanie
Diagnostyka osteoporozy
Sprawdź czy Twoje kości są w dobrej formie.

od 95 zł
Pakiet badań
Serce pod kontrolą
Z miłości dla siebie!

od 83 zł
Więcej usług
Potrzebujesz pomocy?
Skontaktuj się z naszymi konsultantami.
Zapytaj o ofertę
Newsletter
Kup wizytę
Portal Pacjenta Portal Pracodawcy Platforma Medycyny Pracy Panel Agentów Ubezpieczeniowych Partner medyczny
Mam konto
Zaloguj się
Nie mam konta
Zarejestruj się