Mutacje koronawirusa

Wirusem SARS-CoV-2 na całym świecie zakaziło się już ponad 272 miliony ludzi, z czego 5,33 miliona zmarło. W Polsce możemy aktualnie mówić o ponad 3,88 miliona przypadków i 89 714 zgonach. Średnia liczba zakażeń wykrywanych w naszym kraju w ostatnich dniach wynosi ponad 21 tysięcy. Te statystyki wyraźnie mówią, że daleko nam do końca pandemii mimo szerokiego dostępu do szczepionek, a kolejne mutacje koronawirusa okazują się bardziej zakaźne niż te dotychczas poznane.

Dlaczego wirus SARS-CoV-2 mutuje?

Dlaczego wirus w ogóle mutuje i na razie nie da się go wyeliminować? Wirusy, w tym SARS-CoV-2, nie wykazują funkcji życiowych, ale ich celem jest przetrwanie. Dlatego przedostają się z jednego gospodarza na drugiego oraz wytwarzają jak największą liczbę wironów, które mają zainfekować kolejne organizmy i zaadaptować się tym samym do istniejących warunków.

Wirusy mutują zarówno z powodu błędów genetycznych powstających w trakcie replikowania materiału genetycznego wirusa w komórkach człowieka, jak i w wyniku ewolucji. Jeżeli któraś mutacja okaże się efektywna, będzie przekazywana dalej. Co istotne, najczęściej mutacje powodują, że wirusy stają się bardziej zaraźliwe – mają wyższy wskaźnik R, w wyniku którego jedna osoba może zarazić więcej ludzi oraz krótszy okres inkubacji – od zarażenia do czasu wystąpienia pierwszych objawów minie mniej czasu niż w przypadku pierwszych wykrytych wariantów. Tak właśnie stało się z koronawirusem.

Największy problem – i jednocześnie aktualna obawa – wynikający z mutowania wirusa to możliwość pojawienia się wariantu, który będzie całkowicie odporny na dostępne szczepionki. Pamiętajmy, że szczepionki zostały stworzone na koronawirusa z Wuhan, a nie jego kolejne mutacje. Niestety ze względu na zbyt mały odsetek wyszczepionych nie udało się wyeliminować wirusa w pełni, dlatego przez cały czas może on ewoluować.

Warianty koronawirusa – Alfa, Beta, Delta

Pierwszym wykrytym wariantem SARS-CoV-2 był ten z Wuhan, ale dość szybko wyparł go wariant Alfa (B.1.1.7) nazywany również brytyjskim. Alfa okazał się dużo bardziej zakaźny od swojego poprzednika, a jednocześnie powodował poważniejsze zachorowania i zwiększał ryzyko śmierci u osób w grupie wiekowej pomiędzy 55. a 69. rokiem życia.

Później wykryto także wariant Delta (B.1.617.2) – indyjski – oraz Beta (B.1.351) – afrykański. Delta według statystyk jest około 60% bardziej zaraźliwy niż Alfa i 100% niż wariant z Wuhan. Przy tym jeżeli zakazi się nim osoba niezaszczepiona, ryzyko hospitalizacji w jej przypadku wzrasta dwukrotnie.

Wariant Beta okazał się 9-krotnie bardziej odporny na surowicę ozdrowieńców i 13-krotnie na surowicę zaszczepionych, co sugeruje, że odporność na inne warianty koronawirusa nie jest równoznaczna z odpornością na Betę.

Omikron – najnowsza mutacja koronawirusa

Omikron, nazywany superwariantem koronawirusa zdominował Europę. W krajach zachodnich notuje się po kilkaset tysięcy zakażeń SARS-CoV-2 dziennie, w Polsce aktualnie te liczby sięgają kilkudziesięciu tysięcy, ale wszystko wskazuje na to, że będą rosły. Trudno dokładnie powiedzieć, ile procent ze wszystkich chorych stanowią osoby z Omikronem – dane podawane przez Ministerstwo Zdrowia mówią o ponad 20 procentach, w praktyce jednak może być to zdecydowanie więcej. Dlaczego? Ponieważ sekwencjonowaniu podlega tylko jedna na 100 próbek.

Coraz częściej słyszy się, że Omikron jest niegroźny, wywołuje lżejsze objawy w porównaniu np. do wariantu Delta, a czas trwania choroby wywoływanej przez niego będzie zdecydowanie krótszy. Niestety nie w każdym przypadku Omikron to tylko katar. W związku z tym nadal powinno się robić wszystko, aby uniknąć zarażenia.

Sprawdź również najnowszy wpis: Covid-19 – jakie są najczęstsze objawy nowego podwariantu Omikron BA.5?

Jak chronić się przed zakażeniem Omikronem?

Jak chronić się przed Omikronem? Ten wariant koronawirusa jest najbardziej zakaźnym z dotychczas znanych – wyjątkowo łatwo się rozprzestrzenia – dlatego jeszcze większy nacisk należy położyć na unikanie dużych skupisk ludzi, zachowywanie dystansu społecznego, noszenie maseczek ochronnych w zamkniętych przestrzeniach oraz na dezynfekcję. Nie zapominajmy o dokładnym myciu rąk po powrocie do domu, stosowaniu żeli dezynfekujących i reagowaniu w przypadku objawów podobnych do przeziębienia.

Istotne jest również przyjęcie wszystkich dawek szczepionki ochronnej – jednej lub dwóch podstawowych oraz przypominającej. W przypadku Omikrona wiadomo już, że szczepienia w mniejszym stopniu chronią przed zakażeniem i wystąpieniem symptomów chorobowych niż w przypadku pierwszych wariantów SARS-CoV-2, ale dobrze radzą sobie z ochroną przed ciężkim przebiegiem i zmniejszają ryzyko zgonu. Stąd warto się zaszczepić szczególnie wtedy, gdy należy się do grupy podwyższonego ryzyka (osoby mające 65 lat lub więcej, ludzie chorujący na astmę, przewlekłe choroby płuc, poważne choroby serca, cukrzycę, ciężką otyłość, przewlekłe choroby nerek lub wątroby, poddawani dializom albo mający obniżoną odporność).

Sezon grypy w pełni. Przypadki koinfekcji grypy i koronawirusa są znane. Flurona (gryporona) stanowi poważne zagrożenie dla życia.

Warto przyjąć również szczepionkę przeciwko grypie, aby zminimalizować prawdopodobieństwo zachorowania na obie te choroby jednocześnie.

Omikron – objawy

Jakie objawy daje Omikron? Bardzo często wygląda jak zwyczajne przeziębienie. Zaczyna się drapaniem w gardle, bólem głowy i mięśni, katarem, osłabieniem oraz uogólnionym złym samopoczuciem. Do symptomów choroby zaliczyć można również gorączkę, nudności, wymioty, biegunkę, kaszel, zaburzenia zmysłów węchu i smaku. W związku z tym zakażenie można bardzo łatwo pomylić z inną infekcją. Jedynym sposobem na potwierdzenie, czy rzeczywiście doszło do zakażenia wirusem SARS-CoV-2, jest wykonanie testu. Za każdym razem, gdy pacjent odczuwa wymienione wyżej objawy, powinien zapisać się na badanie. Dzięki temu w razie pozytywnego wyniku wiadomo, że powinno się poddać izolacji i jakie leczenie można zastosować.