Chrapanie – przyczyny, diagnostyka, obturacyjny bezdech senny

Powrót

Chrapiący przeszkadza nie tylko tym, którzy nie mogą przez niego zasnąć. Najbardziej szkodzi on samemu sobie. Jego nocny wypoczynek zostaje bowiem zakłócony i finalnie nie jest efektywny. Wbrew pozorom, chrapanie zawsze ma swoją przyczynę, która może być uzależniona od różnorodnych czynników. Warto pamiętać także o tym, że ryzyko chrapania rośnie wraz z wiekiem. W poniższym artykule przybliżymy owo zagadnienie i odpowiemy na pytanie: czy istnieją skuteczne sposoby na chrapanie?   

Spis treści:

Czym jest chrapanie?

W powszechnym mniemaniu, chrapanie to męcząca i zupełnie niegroźna przypadłość. Pogląd ten wynika z tego, że większość ludzi nic z tym nie robi. Zwykle wystarczą stopery albo odizolowanie chrapiącego od pozostałych domowników. Mało kto wie jednak, że tego rodzaju bierna postawa jest groźna, a nieleczone chrapanie wiąże się z różnego rodzaju konsekwencjami zdrowotnymi.  

W skali światowej, z chrapaniem zmagają się około 2 miliardy ludzi. Chrapią wszyscy: mężczyźni, kobiety, a nawet dzieci. W skład tej grupy wchodzą jednak najczęściej panowie – głównie ci z nadwagą, palący oraz w średnim wieku.   

Chrapanie bywa bardzo donośne – z dokonanych pomiarów wynika, że może ono osiągać głośność, która porównywalna jest z dźwiękami, wydawanymi przez pracującą kosiarkę do trawy (ok. 90 decybeli).  

Chrapanie – jak powstaje?  

Chrapanie to sygnał, że w górnych drogach oddechowych śpiącej osoby obecna jest przeszkoda, która znajduje się na trasie przepływającego tam powietrza. Przeszkodą tą mogą być np. przerośnięte migdałki czy nasada języka lub krzywa przegroda nosowa. Powodem chrapania może być także nadmiernie wiotkie lub przerośnięte podniebienie miękkie. W najpoważniejszym przypadku, zapadające się ściany gardła prowadzą do bezdechu sennego (ang. obstructive sleep apnea syndrom, OSAS).

Zjawisko to polega na występowaniu trwającej powyżej 10 sekund przerwy w oddychaniu. Jeśli w ciągu godziny występuje maksymalnie pięć bezdechów, to jest to norma. Obturacyjny bezdech senny diagnozuje się, jeśli u pacjenta występuje więcej niż pięć bezdechów na godzinę snu, a dodatkowo występują także inne objawy lub jeśli pacjent nie zgłasza innych objawów, ale liczba bezdechów w ciągu godziny snu jest większa bądź równa piętnastu.    

Klasyfikacja zaburzeń snu  

Jak wynika z zatwierdzonej w 2014 roku przez American Academy of Sleep Medicine (AASM) III międzynarodowej klasyfikacji zaburzeń snu, w zespole zaburzeń oddychania podczas snu wyodrębniono:  

  • obturacyjny bezdech senny,   
  • centralny bezdech senny,  
  • hipowentylację, związaną ze snem,  
  • hipoksemię, związaną ze snem.  

Bezdech to brak przepływu powietrza, który trwa przynajmniej 10 sekund. Spłycenie oddechu zachodzi natomiast w przypadku, gdy wystąpi jedna z trzech możliwości przedstawionych poniżej:  

  • następuje zmniejszenie przepływu powietrza powyżej 50%,   
  • występuje ograniczenie przepływu powietrza poniżej 50%, ale dodatkowo występuje desaturacja powyżej 3%,  
  • pojawiają się niewielkie zaburzenia w przepływie powietrza, ale jednocześnie obecne są zaburzenia w encefalogramie.  

Zależnie od sposobu powstawania, bezdechy podlegają również podziałowi na:  

  • centralne,  
  • obturacyjne,  
  • mieszane.  

Przyczyny chrapania  

U dorosłych przyczyny chrapania mogą być bardzo zróżnicowane. Do najbardziej powszechnych zaliczamy natomiast:  

  • skrzywioną przegrodę nosową,  
  • nieżyt nosa (naczynioruchowy, alergiczny lub powstały w efekcie uzależnienia od kropli do nosa),  
  • wiotkość języka,  
  • zwężenie nosogardzieli,  
  • polipy nosa,  
  • przerośnięte migdałki,  
  • palenie papierosów,  
  • nadużywanie alkoholu,  
  • nadwagę i otyłość,  
  • małą i cofniętą żuchwę,  
  • niedrożność nosa,  
  • przerost nasady języczka albo języka,  
  • obrzęk i przerost małżowin nosowych,  
  • zbyt wiotkie, a przy tym wydłużone oraz przerośnięte podniebienie miękkie.  

Do chrapania u dzieci prowadzi natomiast zwykle obecność trzeciego migdała albo przerost migdałków podniebiennych. Oprócz tego, jego przyczyną może być także alergia, wiotkość krtani oraz niedrożność nosa (powstała w efekcie różnego rodzaju infekcji – np. zapalenia zatok).  

Obturacyjny bezdech senny – czym jest i jakie może dawać objawy?  

Obturacyjny bezdech senny to choroba, polegająca na tym, że podczas snu dochodzi do spłycenia (hipowentylacja) albo do zatrzymania oddychania (bezdechów). Co więcej, tego rodzaju zaburzenia oddychania powtarzają się bardzo często w ciągu każdej godziny snu.   

Do bezdechu doprowadza zamykanie się światła dróg oddechowych na poziomie gardła, co wstrzymuje przepływ powietrza i w konsekwencji stanowi przyczynę przejściowego niedotlenienia.  

Najczęściej występujące objawy bezdechu sennego to chrapanie, obecność bezdechów (stwierdzona np. przez domowników) oraz wzmożona senność w ciągu dnia. Równie charakterystyczne są w tym przypadku częste wybudzenia i towarzyszące im uczucie paniki. Poza tym, może pojawić się także wzmożona aktywność ruchowa podczas snu („wiercenie się”), większa niż zazwyczaj potliwość czy ucisk w klatce piersiowej.  

Czynniki, zwiększające prawdopodobieństwo wystąpienia bezdechu to:  

  • otyłość,  
  • palenie tytoniu,  
  • nadużywanie alkoholu,  
  • płeć męska,  
  • występowanie w rodzinie przypadków bezdechu sennego,  
  • podeszły wiek,  
  • zmiany anatomiczne (a wśród nich m.in.: blokada nosa, przerost migdałków, duży język, nieprawidłowości w budowie twarzoczaszki, małe górne drogi oddechowe).  

Diagnostyka chrapania  

W przypadku chrapiących osób, najpierw zlecane są badania, które powinny potwierdzić bądź wykluczyć bezdech senny. Zazwyczaj wykonuje się wtedy badanie poligraficzne snu. Poza nim, zlecona może zostać również: rynomanometria (badanie drożności nosa) albo trójwymiarowa tomografia komputerowa dróg oddechowych. Wszystkie badania mają na celu wykrycie miejsca, w którym dochodzi do zwężenia dróg oddechowych. W ten sposób rozpoznawana jest konkretna przyczyna chrapania.  

Dodatkowe badania niezbędne są w przypadku, gdy u pacjenta podejrzewany jest bezdech senny. Wówczas, podczas jego pobytu w szpitalu, wykonywane jest badanie polisomnograficzne, czyli rozbudowane badanie poligraficzne, które ma na celu monitorowanie zachowania organizmu w trakcie snu.  W skład badania wchodzi natomiast:  

  • EKG (zapis pracy serca),   
  • EMG (ocena czynności mięśni),   
  • EEG (ocena bioelektrycznej aktywności mózgu),   
  • EOG (zapis ruchów, które podczas snu wykonują gałki oczne),  
  • badanie pulsoksymetrem, czyli pomiar saturacji krwi,   
  • badanie ruchów brzucha oraz klatki piersiowej,   
  • monitorowanie pozycji ciała pacjenta.  

Ponadto, przez mikrofon rejestrowane są wszystkie odgłosy, które pacjent wydobywa z siebie podczas snu.  Sen jest monitorowany nie tylko podczas pobytu w szpitalu, lecz także po powrocie do domu. Do tego celu wykorzystywany jest m.in. wspomniany wyżej pulsoksymetr.  

Jak wygląda leczenie chrapania?  

Przy leczeniu chrapania, kluczową rolę odgrywa właściwe rozpoznanie. Niekiedy wystarczające może okazać się właściwe wyleczenie infekcji. Nieco inaczej sytuacja wygląda w momencie, gdy chrapaniu towarzyszy bezdech senny lub gdy konieczne są np. zabiegi podniebienia lub języka. Wówczas podejmowane będą bowiem działania, których celem będzie udrożnienie dróg oddechowych.  

Chrapanie leczone jest na wiele różnych sposobów. Ostateczną decyzję podejmuje laryngolog  – oczywiście dopiero wtedy, gdy zapozna się z wynikami badań i uzyska od pacjenta wszystkie niezbędne informacje.   

Metody chirurgiczne brane są pod uwagę w sytuacji, gdy do chrapania prowadzą wady anatomiczne. Znaczna część zabiegów nie wiąże się z koniecznością długiego pobytu w szpitalu – są one bowiem wykonywane w ramach tzw. chirurgii jednego dnia.   

Operacyjne metody leczenia chrapania  

Ich nadrzędny cel to przywrócenie właściwej drożności w całym górnym odcinku dróg oddechowych. Rodzaj zabiegu wynika z kolei z lokalizacji problemu Decyzję o jego przeprowadzeniu podejmuje natomiast lekarz chirurg. Najbardziej powszechne zabiegi, wykonywane są w ramach chirurgii nosa, gardła i języka.   

Do zabiegów z zakresu chirurgii nosa należą:  

  • konchoplastyka (konchotomia) – zmniejszenie małżowin nosowych,  
  • septoplastyka – zabieg laryngologiczny, który umożliwia przeprowadzenie korekcji skrzywionej przegrody nosowej,  
  • chirurgia zastawki nosa,  
  • polipektomia – zabieg, polegający na usunięciu przerośniętej śluzówki nosa bądź zatok przynosowych (polipów).  

Chirurgia gardła, czyli np.:  

  • adenotomia – zabieg, polegający na usunięciu migdałka gardłowego (zazwyczaj przeprowadza się go u dzieci),  
  • plastyka podniebienia miękkiego (uvulopalatoplastyka) – obejmuje usunięcie nadmiaru tkanek, dzięki czemu zwiększona zostaje przestrzeń gardła środkowego.  

Chirurgia języka to m.in.:  

  • stabilizacja nasady języka,  
  • częściowe usunięcie nagłośni,  
  • przemieszczenie przyczepu mięśnia bródkowo-językowego,  
  • resekcja nasady języka.  

Co może wspomóc walkę z chrapaniem?  

Istnieją różne sposoby na chrapanie. Pomóc może m.in. zrzucenie zbędnych kilogramów i rzucenie palenia. Dlaczego tak się dzieje?  

Każdy zdrowy i silny organizm dysponuje lepszą kondycją tkanek oraz mięśni – także tych, umiejscowionych w okolicy górnych dróg oddechowych. Poza papierosami, warto zatem ograniczyć również pozostałe używki.  Ponadto, w niektórych przypadkach, leczenie chrapania można wspomóc poprzez prawidłowe podparcie głowy (bardzo dobrze sprawdzi się tu dopasowana do kształtu głowy poduszka anatomiczna). Równie efektywne może okazać się spanie na brzuchu albo na boku (zamiast na wznak).  

Nieleczone chrapanie – powikłania  

Nieleczone chrapanie może stanowić przyczynę wielu różnych schorzeń ogólnoustrojowych. Badania z ostatnich lat dowodzą, że zaburzenia oddychania podczas snu mogą stanowić przyczynę lub spotęgować objawy następujących chorób i dolegliwości:   

  • nadciśnienie płucne,  
  • bóle głowy,  
  • nadciśnienie tętnicze,  
  • niewydolność serca,  
  • zaburzenia rytmu serca,  
  • choroba niedokrwienna serca,  
  • zespół metaboliczny (cukrzyca i nietolerancja glukozy),  
  • zaburzenia krążenia mózgowego (częste bezdechy przekładają się na zwiększone ryzyko pojawienia się udaru mózgu).  

Oprócz tego osoby, które z powodu chrapania cierpią na zaburzony sen, mogą również doświadczyć: problemów z koncentracją oraz z pamięcią, nycturii (potrzeby częstego udawania się nocą do łazienki), depresji, a nawet impotencji.  

Konsultacja merytoryczna lek. Ireneusz Markowski
Dyrektor Medyczny POLMED


Informacja:
Artykuły opublikowane na stronie POLMED Zdrowie, nie pełnią funkcji konsultacji medycznej ani nie wyrażają opinii specjalistów i lekarzy. Prezentowane treści stanowią ogólne wskazówki i nie mogą być traktowane jako wyznacznik przy podejmowaniu decyzji dotyczących modyfikacji diety lub terapii, nawyków lub określaniu zmiany dawkowania leków oraz innych substancji leczniczych. Przed podjęciem działań, które mogą wpłynąć na Twoje życie, zdrowie lub samopoczucie, skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą.
Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne konsekwencje, wynikające z wykorzystania porad i informacji zawartych na stronie, bez wcześniejszej konsultacji z profesjonalistą.


Dodano: 14/06/2023
Autor
POLMED Zdrowie
POLMED Zdrowie
Najpopularniejsze artykuły w kategorii Styl życia
08/12/2022
Choroby, Profilaktyka, Styl życia
Rwa kulszowa – przyczyny, objawy, gdzie boli? Jak wygląda leczenie?

Większość z nas co najmniej raz w życiu doświadczyła lub doświadczy nagłego, przejmującego bólu kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, niejednokrotnie promieniującego do nóg i utrudniającego nam codzienne funkcjonowanie. Brzmi znajomo? Nie każdy wie, że tak właśnie objawia się rwa kulszowa. Czym właściwie jest i skąd się bierze rwa kulszowa? Jak sobie z nią poradzić i czy da się skutecznie, raz na zawsze wyleczyć tą dolegliwość? Jak chronić nasz kręgosłup? Na te i inne pytania dotyczące rwy kulszowej znajdziesz odpowiedź w poniższym artykule.


07/04/2023
Profilaktyka, Styl życia
Kac – przyczyny, objawy kaca i sposoby zapobiegania

Alkohol często towarzyszy dobrej zabawie. Mało kto pamięta jednak, że picie napojów alkoholowych jest dla organizmu ogromnym wyzwaniem, które następnego dnia może skończyć się tzw. kacem alkoholowym.


01/12/2022
Badania, Styl życia
Dni płodne i owulacja – jak rozpoznać kiedy występują?

Ustalanie, czy też raczej obliczanie dni płodnych sprawia, że kobieta może w sposób świadomy planować swoje macierzyństwo. Jak można obliczyć dzień owulacji oraz dni płodne? Istnieje kilka metod, np. kalkulator dni płodnych, test owulacyjny albo codzienne mierzenie temperatury ciała. Tym, co je od siebie odróżnia, jest przede wszystkim dokładność uzyskiwanych informacji.


Zapoznaj się z nasza ofertą:
profilaktyka ginekologiczna polmed
Kup online!
Pakiet badań
Profilaktyka ginekologiczna
Dbamy o Mamy! Kup pakiet badań w niższej cenie. Nie odkładaj ich na później - zdrowie nie poczeka.

od 299,50 zł
Kup online!
Pakiet badań
Profilaktyka urologiczna
Pakiet profilaktyki urologicznej w POLMED to zbiór badań zlecanych mężczyznom w każdym wieku – takich jak USG prostaty i USG jąder a także konsultacja z urologiem, który odpowie na wszelkie pytania, a w razie potrzeby zleci pogłębioną diagnostykę.

od 300 zł
Nowość! Kup online!
Pakiet badań
Witaminy i minerały
Zbadaj poziom ważnych składników odżywczych w organizmie - umów pakiet badań w kierunku niedoborów witamin i minerałów w POLMED.

od 229 zł
Więcej usług
Potrzebujesz pomocy?
Skontaktuj się z naszymi konsultantami.
Zapytaj o ofertę
Newsletter
Kup wizytę
Portal Pacjenta Portal Pracodawcy Platforma Medycyny Pracy Panel Agentów Ubezpieczeniowych Partner medyczny
Mam konto
Zaloguj się
Nie mam konta
Zarejestruj się