Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Zespół niespokojnych nóg (ang. Restless Legs Syndrome, RLS) to często bagatelizowana, ale niezwykle uciążliwa choroba neurologiczna, która dotyka miliony ludzi na całym świecie. Osoby cierpiące na RLS doświadczają nieodpartej potrzeby poruszania kończynami, zwłaszcza podczas odpoczynku lub snu, co może powodować poważne utrudnienia w osiąganiu spokojnego i regenerującego snu. Jakie są przyczyny powstawania zespołu niespokojnych nóg? Po czym można ją poznać? Odpowiadamy!
Spis treści:
Zespół niespokojnych nóg, nazywany również ruchowym niepokojem kończyn dolnych, to powszechna i uciążliwa choroba neurologiczna, która dotyka miliony ludzi na całym świecie. Charakteryzuje się nieodpartą potrzebą ruchu kończyn dolnych, szczególnie w okresach spoczynku, co sprawia, że osoby dotknięte tym schorzeniem odczuwają nieprzyjemne i trudne do opisania uczucia, takie jak mrowienie, pieczenie czy drętwienie. Te irytujące dolegliwości zazwyczaj występują podczas wieczornego wypoczynku lub w czasie snu, co może prowadzić do zaburzeń snu i osłabienia ogólnej kondycji fizycznej oraz psychicznej.
Objawy RLS są następujące:
U około połowy osób cierpiących na zespół niespokojnych nóg, przyczyna tego schorzenia pozostaje niejasna. Jednak większe występowanie RLS wśród osób z historią choroby w rodzinie sugeruje, że czynniki genetyczne mogą odgrywać istotną rolę w powstawaniu tej dolegliwości. Dodatkowo ważne dla rozwoju RLS wydają się zaburzenia w układzie dopaminergicznym i opioidowym w centralnym układzie nerwowym.
Badania epidemiologiczne wykazują, że częstość występowania zespołu niespokojnych nóg wzrasta z wiekiem. Choroba częściej występuje u kobiet. Przyczyny zespołu niespokojnych nóg nie są do końca poznane. Kluczowe znaczenie ma niedobór żelaza i dysfunkcja układu dopaminergicznego. Wyróżnia się postać pierwotną RLS (najpewniej o podłożu genetycznym) oraz postacie wtórne (objawowe). Najczęstsze przyczyny tego schorzenia to:
Syndrom niespokojnych nóg może też wynikać z niedoboru magnezu.
Badania sugerują, że zaburzenia poziomu dopaminy, ważnego neuroprzekaźnika, odgrywają kluczową rolę w powstawaniu objawów RLS. Dopamina pełni istotną funkcję w przekazywaniu sygnałów między komórkami nerwowymi, a jej niedobór często skutkuje mimowolnymi ruchami kończyn dolnych.
Warto podkreślić, że osoby z chorobą Parkinsona, które cierpią na niedobór dopaminy, są bardziej narażone na rozwinięcie zespołu niespokojnych nóg. Choroba Parkinsona, znana z charakterystycznych problemów z ruchem, wynika z degeneracji neuronów produkujących dopaminę. Ten niedobór może prowadzić do pojawienia się nie tylko drżenia i sztywności, ale także objawów RLS.
Niewydolność nerek to poważna choroba, która prowadzi do wielu skomplikowanych konsekwencji dla organizmu, w tym zaburzeń gospodarki jonowej. Uszkodzenie nerek powoduje, że organ ten traci zdolność skutecznego usuwania nadmiaru potasu i fosforu, które zaczynają gromadzić się w organizmie. Jednym z kluczowych problemów towarzyszących niewydolności nerek jest zwiększenie stężenia mocznika we krwi, znane jako hiperuremia. Wysokie poziomy mocznika prowadzą do niedokrwistości, czyli zmniejszenia liczby czerwonych krwinek, które są odpowiedzialne za transport tlenu do tkanek. Niedokrwistość ma wpływ na zdolność organizmu do dostarczania tlenu do mózgu i innych tkanek, co może prowadzić do powstania różnorodnych zaburzeń neurologicznych.
RLS ma zmienny przebieg, często z remisjami i nawrotami. Objawy mogą występować codziennie lub kilka dni w miesiącu, a nawet rzadziej.
Warto pamiętać, że objawy RLS są specyficzne i trudno je pomylić z innymi chorobami. Jednak rozpoznanie ustala się na podstawie obowiązujących kryteriów. W celu wykluczenia wtórnych postaci RLS wykonuje się badania laboratoryjne w kierunku niedokrwistości, niedoboru żelaza, nadczynności tarczycy, niedoboru witaminy B12, cukrzycy, tężyczki i przewlekłej choroby nerek.
U części chorych na zespół niespokojnych nóg leczenie farmakologiczne nie jest konieczne. W postaciach lekkich zalecana jest higiena snu (m. in. stała pora snu, unikanie używek przed snem, zaciemnienie i wietrzenie sypialni) oraz unikanie leków mogących prowokować lub nasilać dolegliwości. W przypadku umiarkowanych lub ciężkich objawów RLS w terapii stosuje się odpowiednie leczenie farmakologiczne. W pierwotnym RLS, w przypadku występowania objawów kilka dni w miesiącu lub rzadziej, zwykle stosuje się doraźne leczenie lewodopą.
W postaci codziennej RLS zazwyczaj stosuje się agonistów receptorów dopaminowych (ropinirol, pramipeksol lub rotygotynę), rzadziej leki przeciwpadaczkowe, takie jak gabapentyna, pregabalina lub opioidy. W przypadku niskiego stężenia ferrytyny stosuje się preparaty zawierające żelazo wraz z witaminą C — polepsza ona jego wchłanianie. W leczeniu wtórnego RLS u osób z przewlekłą chorobą nerek stosuje się zwykle lewodopę. U osób z RLS w przebiegu choroby Parkinsona stosuje się agonistów receptorów dopaminowych lub gabapentynę. U ciężarnych z RLS nie zaleca się stosowania leków. Objawy zazwyczaj ustępują po porodzie.
Zespół niespokojnych nóg występuje w różnych odsetkach w populacji, oszacowano go na 3 do 8%, ale w niektórych grupach może być bardziej powszechny. Zazwyczaj pierwsze objawy RLS pojawiają się po 50. roku życia, jednak zdarzają się również przypadki wśród dzieci i młodzieży, znane jako zespół Wittmaacka-Ekboma. Kobiety są bardziej podatne na rozwinięcie RLS niż mężczyźni. Najczęściej zespół niespokojnych nóg występuje u:
Istnieje kilka metod, które mogą pomóc w zapobieganiu zespołowi niespokojnych nóg (RLS):
Bibliografia:
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?
Ciśnienie oczne, określane też jako ciśnienie wewnątrzgałkowe albo śródgałkowe, jest to ciśnienie wywierane przez płyn śródoczny na rogówkę i twardówkę.
