Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Drętwienie rąk i nóg to dolegliwość, której każdy z nas doświadcza wielokrotnie w ciągu swojego życia. Drętwienie kończyn może mieć różne przyczyny, począwszy od siedzącego trybu życia i chwilowego ucisku na nerwy, aż po poważne schorzenia, takie jak cukrzyca czy choroby autoimmunologiczne.
Jeśli jest sporadyczne i szybko ustępuje, zwykle nie stanowi powodu do niepokoju. Gdy jednak powtarza się często, warto skontaktować się z lekarzem, w celu określenia źródła problemu. Przedstawiamy najczęstsze przyczyny drętwienia rąk i stóp, a także sposoby ich diagnostyki i leczenia.
Za zmysł czucia odpowiadają m.in. receptory czucia powierzchownego, zlokalizowane w skórze. Za pośrednictwem nerwów czuciowych i rdzenia kręgowego przesyłają one impulsy do mózgu, gdzie są odbierane i w odpowiedni sposób przetwarzane. Zaburzenia czucia, inaczej określane mianem parestezji lub czucia opacznego, mogą być wynikiem uszkodzeń, powstałych na dowolnym z etapów tego przewodnictwa.
Parestezje kończyn – zaburzenia czucia, określane jako nietypowe odczucia w obrębie rąk i nóg, które mogą przejawiać się drętwieniem, mrowieniem, kłuciem czy pieczeniem, o charakterze przemijającym lub stałym.
Parestezje kończyn określane są mianem nietypowych odczuć w obrębie fragmentu, jednej lub kilku kończyn górnych lub dolnych. Drętwienie rąk i nóg może mieć charakter stały lub przemijający, a towarzyszyć mu mogą również takie odczucia, jak:
W większości przypadków nieprzyjemne uczucie pojawia się nagle i po krótkim czasie samoistnie znika, jednak w określonych przypadkach może mieć charakter przewlekły lub nawracający, co zaburza prawidłową sprawność ruchową i funkcjonowanie pacjenta w życiu codziennym. Drętwienie rąk i nóg nie tylko bowiem utrudnia, lecz czasem także uniemożliwia wykonywanie wielu podstawowych czynności oraz może zaburzać prawidłowy odpoczynek i sen.
Drętwienie kończyn może być spowodowane nieprawidłowościami, które mogą wystąpić praktycznie na każdym etapie przewodnictwa bodźca czuciowego – począwszy od samego nerwu, przez rdzeń kręgowy, aż do mózgu. W związku z tym, ilość czynników, mogących wywoływać drętwienie rąk i nóg, jest bardzo duża. Przedstawiamy te, które są najczęściej diagnozowane.
Najczęstsze przyczyny parestezji kończyn:
Jedną z najmniej groźnych, a jednocześnie najczęściej występujących przyczyn drętwienia kończyn, jest nic innego, jak długotrwałe przyjmowanie niewygodnej pozycji. Zarówno długie siedzenie, jak i leżenie np. z ręką, wyciągniętą daleko za głowę, może prowadzić do nadmiernego ucisku na naczynia krwionośne, a w efekcie, do niedokrwienia nerwu, odpowiedzialnego za przewodzenie impulsów czuciowych. W tym przypadku, by poprawić krążenie krwi i pozbyć się nieprzyjemnego uczucia mrowienia, zwykle wystarczy jednak zmiana pozycji, wyprostowanie i rozmasowanie kończyny.
Długotrwałe przyjmowanie niewygodnej pozycji (zarówno leżącej, jak i siedzącej), w wyniku której dochodzi do zaburzenia krążenia w kończynach, to jedna z najczęstszych przyczyn drętwienia rąk i nóg.
Miażdżyca, to również stosunkowo częsta przyczyna drętwienia nóg. Schorzenie to polega na odkładaniu się blaszek miażdżycowych w ścianach tętnic, co zmniejsza ich światło i utrudnia przepływ krwi. W efekcie dochodzi do niedokrwienia kończyn, co może przejawiać się obniżeniem ich temperatury i drętwieniem (niezależnie od przyjętej pozycji ciała). W przebiegu miażdżycy, obejmującej naczynia krwionośne w kończynach dolnych, charakterystycznym objawem jest również tzw. chromanie przestankowe, czyli ból i drętwienie nóg w trakcie chodzenia lub intensywniejszego wysiłku, które ustępują po chwili odpoczynku.
Chromanie przestankowe – syndrom przewlekłego niedokrwienia nogi, objawiający się jej drętwieniem i bólem przy dłuższym marszu. Po odpoczynku dolegliwości ustępują samoistnie.
Neuropatia cukrzycowa to powikłanie, dotyczące najczęściej nieleczonej lub źle kontrolowanej cukrzycy, w wyniku której dochodzi do rozwoju stanu zapalnego nerwów obwodowych, a z czasem, do niszczenia ich zakończeń nerwowych. W przebiegu neuropatii cukrzycowej często obserwujemy drętwienie kończyn dolnych. Do innych odczuwanych w ramach tego schorzenia objawów, dotyczących kończyn, należą:
Ciąża to szczególny okres w życiu każdej kobiety. Stanowi on jednak spore obciążenie dla organizmu. Powiększająca się wraz ze wzrostem płodu macica często uciska niektóre naczynia oraz nerwy w obrębie miednicy i jamy brzusznej, co powodować może drętwienie lub mrowienie nóg. Inną przyczyną odczuwania tego typu dolegliwości przez ciężarną, zwykle jednak w obrębie kończyn górnych, są zmiany hormonalne, prowadzące do obrzęków. Nadmierne gromadzenie się wody, np. w okolicy nadgarstków, może wywoływać m.in. drętwienie palców i rąk.
Udar niedokrwienny mózgu to stan, w którym w wyniku zaburzeń w prawidłowym dopływie krwi do mózgu, dochodzi do jego niedokrwienia. W zależności od lokalizacji i rozległości zmian, pacjent może odczuwać różnorodne objawy. Choć najbardziej charakterystyczne jest uczucie drętwienia po jednej stronie ciała, może być ono ograniczone i występować np. w postaci mrowienia palców i dłoni, utrzymującego się przez dłuższy czas (ok.24 godziny). Oprócz tego, do najbardziej typowych objawów udaru mózgu należą:
Często za drętwienie rąk i nóg nie jest odpowiedzialne żadne określone schorzenie, a nieodpowiednia dieta. Tego typu dolegliwości, podobnie jak skurcze mięśni, możemy odczuwać, gdy w naszym organizmie ma miejsce niedobór magnezu, wapnia lub witamin z grupy B, w tym zwłaszcza witaminy B12, które odpowiedzialne są między innymi za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i przewodnictwo impulsów nerwowo-mięśniowych.
Warto zadbać więc o odpowiednio zróżnicowaną dietę, która będzie zawierać nie tylko naturalne źródła tych witamin i minerałów, lecz także składniki, które umożliwią ich prawidłowe wchłanianie.
Mrowienie rąk obserwujemy również w zespole uwięźnięcia nerwów obwodowych, określanym także jako zespół cieśni nadgarstka. Spowodowane jest ono uciskiem na nerw pośrodkowy, który biegnie wzdłuż ramienia, a następnie dzieli się na nerwy dłoniowe wspólne i właściwe palców. Nerw ten odpowiedzialny za ruch i czucie we wszystkich palcach dłoni, poza małym. Z tego względu, obszar drętwienia rąk sięga zazwyczaj od kciuka i palca wskazującego, aż po połowę palca serdecznego. Oprócz drętwienia, pojawić mogą się: pieczenie, trudności z utrzymaniem przedmiotów w dłoni czy mrowienie w ramieniu. Objawy pojawiają się początkowo zwykle jedynie w nocy, z czasem jednak odczuwane są coraz częściej, również w ciągu dnia.
Zespół cieśni nadgarstka to schorzenie, dotykające między innymi osoby pracujące intensywnie przy komputerze (sytuacja, gdy ręce są niżej niż nadgarstki), pacjentów z chorobami tarczycy czy cierpiących na reumatoidalne zapalenie stawów, a nawet kobiety w ciąży. Nieleczone może prowadzić do ogólnego osłabienia dłoni i trwałego zaburzenia czucia.
Typowe objawy zespołu cieśni nadgarstka:
Parestezje mogą również efekt ucisku na gałęzie nerwowe rdzenia kręgowego. Powszechnie wiadomo bowiem, że nerwy wychodzące z różnych poziomów rdzenia kręgowego odpowiadają za unerwienie większości ciała, w tym również rąk i nóg. Gdy dojdzie do zmian zwyrodnieniowych w obrębie kręgosłupa, może zostać zaburzone przewodnictwo nerwowe, a tym samym, może pojawić się uczucie drętwienia kończyn. Przykładem mogą być tu chociażby dyskopatie, w przebiegu których dochodzi do przesunięcia i uszkodzenia krążków międzykręgowych. W konsekwencji pojawia się ucisk na nerwy wychodzące z rdzenia kręgowego lub nawet ucisk na sam rdzeń kręgowy.
Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa często wywołują ucisk na gałęzie nerwowe rdzenia kręgowego, co prowadzi nie tylko do wystąpienia dolegliwości bólowych, lecz także do takich objawów, jak drętwienie rąk i nóg czy szumy uszne.
Gdy zmiany zwyrodnieniowe pojawiają się w obrębie kręgów szyjnych, będziemy obserwować drętwienie rąk, jeżeli natomiast są one zlokalizowane w odcinku lędźwiowym lub krzyżowym – drętwienie nóg i stóp.
Do zwyrodnień w obrębie kręgosłupa może dojść w wyniku:
Rwa barkowa, inaczej określana mianem rwy ramiennej, podobnie jak rwa kulszowa czy rwa udowa, wywołana jest uciskiem i drażnieniem korzeni nerwowych. W tym przypadku dochodzi do nich w obrębie kręgosłupa szyjnego i splotu ramiennego, gdzie początek mają nerwy biegnące do kończyny górnej. Rwa barkowa często jest wynikiem wspomnianych wcześniej zmian zwyrodnieniowych w obrębie kręgosłupa szyjnego.
Charakterystycznym objawem rwy barkowej jest silny ból karku, promieniujący przez bark i kończynę górną, aż do czubku palców rąk, w tym zwłaszcza kciuka i palca wskazującego. Z reguły dolegliwości bólowe mają charakter jednostronny i nasilają się przy odchylaniu głowy do tyłu lub skrętu na bok. Ból zwykle ma charakter palący lub odczuwany jest właśnie jako mrowienie i drętwienie kończyny górnej.
W przypadku rwy barkowej konieczne jest stosowanie leków przeciwzapalnych. Wskazana jest również odpowiednio dobrana rehabilitacja.
Polineuropatia to schorzenie, u którego podłoża leży symetryczne, jednoczesne uszkodzenie wielu nerwów obwodowych. Może ono stanowić objaw towarzyszący w wielu różnorodnych jednostkach chorobowych i mieć charakter przemijający lub stały. Zawsze wymaga jednak natychmiastowego leczenia, dzięki któremu możliwe jest zahamowanie rozwoju zmian zapalnych.
Polineuropatia – zespół objawów związanych z symetrycznym i rozlanym uszkodzeniem wielu nerwów obwodowych o charakterze wrodzonym lub nabytym, prowadzący do zaburzeń ruchowo-czuciowych.
W przebiegu polineuropatii obserwuje się rozległe drętwienie rąk i nóg. Pacjenci często skarżą się na piekący ból, obejmujący większość powierzchni ciała. Odpowiedzialne są za to uszkodzenia w obrębie włókien czuciowych. Z czasem może dochodzić także do uszkodzenia włókien ruchowych, a tym samym do osłabienia siły mięśniowej kończyn i trudności w poruszaniu się.
Wśród najczęstszych przyczyn polineuropatii nabytych wymienia się:
W wielu przypadkach drętwienie kończyn jest krótkotrwałe i ustępuje samoistnie – wtedy zwykle nie stanowi powodu do niepokoju. Jeżeli jednak objawy nawracają lub utrzymują się stale, a ich nasilenie utrudnia nam codzienne funkcjonowanie, warto udać się do lekarza rodzinnego, który (jeżeli uzna to za konieczne) skieruje nas do specjalisty z zakresu neurologii.
W ramach diagnostyki parestezji istotne jest bowiem nie tylko badanie fizykalne, lecz także wnikliwy wywiad lekarski z pacjentem (dotyczący czasu trwania objawów, ich umiejscowienia, objawów towarzyszących, historii przebytych chorób i zabiegów, przyjmowanych na stałe leków) i badanie neurologiczne. W razie konieczności lekarz może zdecydować o zleceniu dodatkowych badań pomocniczych, takich jak:
Ze względu na to, że drętwienie kończyn jest symptomem towarzyszącym wielu różnym schorzeniom, proces stawiania ostatecznej diagnozy niejednokrotnie wymaga sporo czasu i cierpliwości ze strony pacjenta. Jest jednak niezbędny do wdrożenia skutecznego leczenia.
Leczenie parestezji kończyn zależne jest od ich przyczyny. W wielu przypadkach dopiero jej eliminacja gwarantuje trwałe ustąpienie nieprzyjemnych objawów. Często wdraża się dodatkowo leczenie objawowe, które obejmuje między innymi:
Konsultacja merytoryczna lek. Ireneusz Markowski
Dyrektor Medyczny POLMED
Choroba Huntingtona to genetyczna choroba o charakterze neurodegeneracyjnym. U chorych obserwuje się charakterystyczną triadę objawów choroby, wśród których najbardziej widoczne są pląsawicze, mimowolne ruchy ciała. Jakie są dokładnie przyczyny choroby? Jak wygląda jej przebieg i jakie są rokowania dla pacjentów chorych na chorobę Huntingtona? Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?
Ciśnienie oczne, określane też jako ciśnienie wewnątrzgałkowe albo śródgałkowe, jest to ciśnienie wywierane przez płyn śródoczny na rogówkę i twardówkę.
