Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Szumy uszne, określane jako tinnitus, to stosunkowo częsta dolegliwość akustyczna, utrudniająca codzienne funkcjonowanie. Charakteryzują się tym, że słyszany dźwięk nie ma swojego rzeczywistego źródła na zewnątrz i jest słyszalny tylko przez samego pacjenta. W wielu przypadkach ciężko jest ustalić przyczynę szumów usznych, co znacząco utrudnia ich leczenie. Jak wygląda rozpoznanie szumu w uszach i czy da się go skutecznie wyleczyć? Poznaj najważniejsze fakty na temat szumów usznych!
Z tego artykułu dowiesz się:
Szumy w uszach (łac. tinnitus) to nic innego, jak wrażenia dźwiękowe odczuwane bez bodźca akustycznego z zewnętrznego otoczenia. Mogą być odbierane w jednym bądź w obu uszach. Pamiętajmy, że w stanie tzw. ciszy absolutnej każdy z nas może słyszeć cichy szum w uszach i nie powinno to stanowić powodu do niepokoju. Jeżeli jednak słyszymy go wyraźnie przy innych dźwiękach, dobiegających z otoczenia, a zjawisko to ma charakter powtarzający się, może świadczyć o problemie zdrowotnym. Warto jednak zaznaczyć, że szum w uszach nie jest traktowany jako odrębna jednostka chorobowa, a jedynie jako objaw towarzyszący.
Czy szumy uszne to częsta dolegliwość? Okazuje się, że tak! Z danych statystycznych wynika, że wśród dorosłych szum w uszach okresowo lub stale odczuwa około 15–20% osób. Dla większości nie są one jednak na tyle uciążliwe, by “zmuszały” do podjecia ich leczenia. Co ważne, częstotliwość odczuwania szumów usznych rośnie wraz z wiekiem pacjenta.
Ze względu na czas trwania, szumy uszne można podzielić na:
Inny możliwy podział to:
Szumami usznymi określamy zbiór doznań akustycznych o różnym charakterze. Najczęściej słyszany dźwięk pacjenci opisują jako:
Kwestią indywidualną w przypadku szumów usznych jest nie tylko rodzaj słyszanego dźwięku. Różne może być także jego nasilenie (cichy lub bardzo głośny), częstotliwość (stały, pulsujący, przerywany) oraz zakres (dobiegający z jednego lub obu uszu). Charakter szumów usznych może również zmieniać się w ciągu dnia, przy zmianie pozycji ciała lub wykonywanej aktywności ruchowej.
Bez względu na amplitudę i charakter, w wielu przypadkach szum w uszach utrudnia codzienne funkcjonowanie. Wśród głównych skutków ubocznych jego odczuwania wymienia się:
By zrozumieć, skąd się bierze szum w uszach, warto wyjaśnić w uproszczeniu, jak działa zmysł słuchu. Fale dźwiękowe zbierane są przez małżowinę uszną i przewodem słuchowym docierają do ucha środkowego i wewnętrznego W uchu środkowym dochodzi do zamiany drgań cząsteczek powietrza w drgania kosteczek słuchowych, a następnie w drgania cieczy ślimaka w uchu wewnętrznym. Komórki rzęsate odpowiadają natomiast za zamianę drgań mechanicznych w impuls elektryczny, który przez nerw słuchowy dociera do mózgu, a dokładnie do kory słuchowej.
Szumy uszne mogą powstawać na dowolnym etapie drogi słuchowej, w tym między innymi:
W większości przypadków mamy do czynienia z neurofizjologicznymi szumami usznymi, czyli takimi, których przyczyna leży w obrębie ślimaka lub nerwu przedsionkowo-ślimakowego. Inne przypadki szumów usznych najczęściej spowodowane są dźwiękami somatycznymi, które stają się słyszalne np. w momencie, gdy ucho zostanie zatkane woskowiną.
Patomechanizm powstawania szumów usznych, pomimo wieloletnich badań, wciąż nie został do końca poznany. Mogą one mieć charakter pierwotny, w którego przypadku przyczyna powstania jest niezidentyfikowana (takie szumy uszne określane są też często mianem idiopatycznych), jak i charakter wtórny- na ich pojawienie się mają wpływ nie tylko procesy chorobowe, lecz także czynniki środowiskowe. Szacuje się, że w około 67% przypadków nie udaje się ustalić przyczyny dolegliwości.
Czynniki ryzyka szumów usznych są różne. Za ich występowanie mogą odpowiadać zarówno czynniki środowiskowe, jak i procesy chorobowe.
Przyczyną szumów usznych subiektywnych mogą być:
Obiektywny szum w uszach może z kolei być spowodowany przez:
Wśród innych czynników ryzyka, mogących wywołać szum w uszach, wymienia się:
Ze względu na fakt, iż w większości przypadków mamy do czynienia z subiektywnymi szumami usznymi, właściwe ich rozpoznanie stanowi duże wyzwanie dla otolaryngologów i audiologów. Co więcej, często to lekarz rodzinny jest tym, któremu w pierwszej kolejności zgłaszane są objawy i to on po przeprowadzeniu badania fizykalnego decyduje o konieczności dalszej diagnostyki u laryngologa. Wstępne różnicowanie szumu usznego wymaga od lekarza zebrania dokładnego wywiadu lekarskiego, w którym zwraca się szczególną uwagę na charakterystykę i lokalizację szumów usznych, a także czas ich trwania. Ważne jest również poinformowanie lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach i suplementach diety, a także o chorobach współistniejących. Konieczne jest również wypełnienie specjalnie opracowanych kwestionariuszy, oceniających skutki szumów usznych.
Jednym z najczęściej używanych kwestionariuszy, oceniających skutki szumów usznych jest THI (Tinnitus Handicap Inventory), stworzony w 1996 roku Stanach Zjednoczonych.
W kontekście diagnostyki szumów usznych, kluczowe jest przeprowadzenie u pacjenta badania otolaryngologicznego oraz dokładnej oceny słuchu, obejmującej między innymi:
Gdy nie zostanie stwierdzona patologia słuchu, wskazana jest również ocena stanu uzębienia i mechaniki stawów skroniowo-żuchwowych. W niektórych przypadkach, zwłaszcza jeśli szumom usznym towarzyszą zawroty głowy, wskazane jest dokonanie oceny funkcjonowania błędnika, np. przy pomocy badań nystagmograficznych.
U pacjentów, w przypadku których badania wykazują asymetryczny szum w uszach i podobną asymetrię w badaniu słuchu lub skarżą się oni na dodatkowe objawy neurologiczne, wskazane jest wykonanie rezonansu magnetycznego. Z kolei w przypadku pacjentów, którzy zgłaszają pulsujący szum w uszach, zsynchronizowany z tętnem i biciem serca, powinien zostać zastosowany bardziej złożony algorytm diagnostyczny, obejmujący m.in. USG, Doppler naczyń szyjnych, CT, angiografię MR lub rezonans magnetyczny.
W ramach diagnostyki uzupełniającej, mogą zostać wykonane podstawowe badania laboratoryjne krwi, pozwalające wykryć schorzenia, stanowiące możliwe przyczyny szumów. Są to między innymi:
Terapia i jej powodzenie są ściśle powiązane z przyczyną szumów. Jeżeli ustalono, że za ich występowanie odpowiada określona choroba, wprowadza się odpowiednio dobraną terapię. Przykładem mogą być tu szumy uszne obiektywne, związane z nadciśnieniem tętniczym, w przypadku których leczeniem z wyboru będzie farmakoterapia, normalizująca ciśnienie krwi. Z kolei w przypadku występowania nieprawidłowych połączeń naczyniowych, wskazane jest leczenie operacyjne. Często wystarczy również odstawienie niektórych leków, dobranie aparatu słuchowego, eliminującego ubytek słuchu czy wdrożenie zabiegów fizjoterapeutycznych, rozwiązujących problemy mięśniowo-powięziowe.
W określonych przypadkach można zastosować także metody farmakologiczne. Wśród najczęściej przepisywanych w celu łagodzenia szumów usznych i ich skutków preparatów są:
Powodzenie terapii zależne jest od przyczyny szumów. Jeżeli udało się ją ustalić i ma ona podłoże organiczne, możliwe jest skuteczne leczenie.
Jeżeli natomiast szum w uszach ma charakter idiopatyczny, co oznacza, że nie udało się ustalić przyczyny jego występowania, leczenie szumów usznych oparte jest o różnego rodzaju terapie behawioralne, metody relaksacyjne czy leczenie dźwiękiem. Szczególną popularnością cieszą się:
Konsultacja merytoryczna lek. Ireneusz Markowski
Dyrektor Medyczny POLMED
Bibliografia:
M. Kozak, M. Chruściel-Nogalska, H. Ey-Chmielewska, Szumy uszne, diagnostyka i terapia na podstawie wybranego piśmiennictwa – doniesienia wstępne, „Dental Forum” 2014, t. 2, nr 42, s. 85–88.
S. Kędzierzawska, A. Niedzielski, Szumy uszne – przegląd aktualnej literatury, Now Audiofonol 2017; 6(4): 9–15 DOI: 10.17431/904553.
Szymańska J., Dubielis W., Koszulta A., Szumy uszne, Tinnitus, Medycyna Ogólna, 2008, 14 (XLIII), 4.
Henry J.A., Zaugg T.L., Myers P.J., Kendall C.J., Michaelides E.M., Wstępne różnicowanie szumu usznego, A triage guide for tinnitus, The Journal of Family Practice 2010, s. 389-393.
Zagor M., Czarnecka P., Janoska-Jaździk M., Szumy uszne: przyczyny, objawy i leczenie. Jak pozbyć się szumu w uszach?, Medycyna Praktyczna,
Współczesny tryb życia, pełen aktywności fizycznych i wyzwań, niejednokrotnie niesie ze sobą pewne konsekwencje dla zdrowia. Jednym z powszechnych problemów, zwłaszcza wśród osób, prowadzących aktywny tryb życia, jest łokieć golfisty – schorzenie, dotykające stawu łokciowego. Do jego rozwoju może dojść np. wskutek uprawiania sportu. Jakie są przyczyny łokcia golfisty? Które z wczesnych objawów mogą świadczyć o tym schorzeniu? Na czym polega rehabilitacja łokcia golfisty? Odpowiadamy!
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?
Ciśnienie oczne, określane też jako ciśnienie wewnątrzgałkowe albo śródgałkowe, jest to ciśnienie wywierane przez płyn śródoczny na rogówkę i twardówkę.
