W dzisiejszych czasach coraz więcej osób sięga po diety eliminacyjne, aby radzić sobie z nadwrażliwościami pokarmowymi i alergiami natychmiastowymi. Problemy związane z nietolerancjami pokarmowymi stały się powszechnym wyzwaniem, z którymi muszą zmagać się na co dzień miliony ludzi na całym świecie. Nadwrażliwości pokarmowe (czyli alergie o opóźnionej reakcji) mogą prowadzić do różnorodnych objawów, takich jak bóle brzucha, wzdęcia, migreny, problemy skórne, a nawet przewlekłe zmęczenie.
W obliczu tych trudności, dieta eliminacyjna staje się skutecznym narzędziem diagnostycznym i terapeutycznym, pomagającym zidentyfikować i wyeliminować problematyczne składniki z codziennej diety. I choć czasem może wydawać się bardzo trudna do wdrożenia, z odpowiednim podejściem i wiedzą na temat możliwości zastosowania zamienników, wcale taka nie jest.
Reakcje na żywność są różne, nie tylko pod względem objawów, ale też mechanizmu ich powstawania. Reakcje można podzielić na dwa rodzaje: immunologiczną i nieimmunologiczną. Do immunologicznej reakcji należy alergia natychmiastowa IgE -zależna i IgG -zależna, czyli nadwrażliwość pokarmowa, natomiast do nieimmunologicznych zalicza się nietolerancje.
Nietolerancje pokarmowe związane są z brakiem lub zbyt małą ilością enzymu, który jest odpowiedzialny za rozkład substancji takich jak cukry (takie jak fruktoza, laktoza) lub np. aminy (histamina). Nietolerancje mogą objawiać się przez obrzęki czy wysypki, ale także dolegliwości jelitowe, które pojawiają się w krótkim czasie po spożyciu szkodliwego pokarmu.
Alergia typu IgE jak i IgG związana jest z nadmierną reakcją organizmu na białka. W przypadku alergii IgE- zależnej dochodzi do produkcji przeciwciał IgE. Jest to reakcja natychmiastowa, w związku z czym charakteryzuje się zazwyczaj szybkim początkiem, który może nastąpić w ciągu kilku minut do godziny po spożyciu alergenu. Alergia natychmiastowa może objawiać się pokrzywką, obrzękiem, nieżytem nosa, jak również prowadzić do niebezpiecznej reakcji anafilaktycznej.
W przeciwieństwie do alergii IgE-zależnej, w której objawy pojawiają się praktycznie natychmiast po kontakcie z alergenem, w nadwrażliwości pokarmowej, czyli alergii IgG-zależnej pojawienie się objawów następuje nawet do kilkudziesięciu godzin po spożyciu alergenu. W związku z czym alergie IgG-zależną uznaje się za reakcję opóźnioną. Późne pojawienie się dolegliwości utrudnia lub wręcz uniemożliwia powiązanie objawów ze spożytym pokarmem. Dodatkowo nasilenie reakcji organizmu w mechanizmie alergii IgG-zależnej jest uzależnione od ilości spożytego pokarmu i w przeciwieństwie do alergii typu IgE nie obserwuje się tu zjawiska reakcji anafilaktycznej.
ImuPro to badanie wykrywające nadwrażliwości pokarmowe zależne od przeciwciał IgG. Polega na oznaczeniu specyficznych przeciwciał IgG we krwi, które reagują na alergeny pokarmowe – białka obecne w różnych produktach. Badanie można przeprowadzić z próbki krwi żylnej lub krwi kapilarnej pobranej z palca, w zależności od wybranego wariantu testu. Podwyższony poziom przeciwciał wskazuje, że dany pokarm wywołuje stan zapalny w organizmie, co może być przyczyną dolegliwości.
ImuPro Complete to szczegółowe badanie obejmujące ocenę reakcji na 270 różnych alergenów pokarmowych, dzięki czemu możliwe jest dokładne określenie, na które pokarmy organizm reaguje nadwrażliwością. Do najpowszechniejszych nadwrażliwości pokarmowych należą nadwrażliwości na gluten, mleko oraz białka jaja kurzego.
Często osoby borykające się z nadwrażliwościami pokarmowymi muszą wykluczać ze swojej diety gluten, mleko i jaja. Ten pierwszy, obecny w pszenicy, jęczmieniu i życie, może powodować objawy takie jak bóle brzucha, wzdęcia i zmęczenie. Mleko krowie i produkty mleczne są częstym alergenem, prowadzącym do problemów trawiennych i reakcji skórnych. Jaja również są częstym źródłem alergii, szczególnie u dzieci, wywołując objawy od wysypki po problemy żołądkowo-jelitowe, a także katar.
Objawy często oddziałują na więcej niż jeden narząd. Dotyczą nie tylko przewodu pokarmowego, ale również skóry, układu oddechowego, ośrodkowego układu nerwowego, układu krążenia, a nawet moczowo-płciowego. Najczęściej jednak tyczy się tych pierwszych trzech. Przewód pokarmowy może reagować obrzękiem, świądem i zaczerwienieniem błony śluzowej jamy ustnej, gardła, a także zapaleniem przełyku i żołądka, co prowadzić może do refluksu, wymiotów, biegunek lub zaparć. Na skórze mogą wystąpić w postaci przewlekłe pokrzywki, obrzęki, wyprysków, szorstkość czy suchość skóry. Układ oddechowy może reagować astmą, obrzękami krtani, nieżytem błony śluzowej nosa czy chrypką. Reakcja na alergen może pojawić się w różnych przedziałach czasowych: w ciągu kilku godzin po spożyciu do nawet kilkudziesięciu godzin od kontaktu z alergenem.
W przypadku nadwrażliwości pokarmowych, dieta eliminacyjna polega na czasowym wykluczeniu określonych grup pokarmów, które mogą powodować objawy nadwrażliwości. Początkowa faza diety wymaga wyeliminowania potencjalnych alergenów i substancji drażniących, które mogą zostać wykryte dzięki badaniu na nadwrażliwości pokarmowe – ImuPro.
Po 5-8 tygodniach eliminacji następuje faza prowokacyjna polegająca na stopniowym wprowadzaniu wykluczonych produktów z powrotem do diety. Niezwykle istotna na tym etapie jest obserwacja reakcji organizmu. Eliminowane wcześniej produkty należy wprowadzać osobno oraz w odpowiednich odstępach czasu, aby w razie wystąpienia dolegliwości móc dokładnie określić, które pokarmy są odpowiedzialne za wywoływanie objawów i jakie zmiany należy wprowadzić, aby poprawić zdrowie i samopoczucie.
Radzenie sobie z nadwrażliwościami pokarmowymi wymaga eliminacji określonych produktów z diety oraz wprowadzenia odpowiednich zamienników.
Dzięki rosnącej dostępności alternatywnych produktów, osoby z nadwrażliwościami mogą prowadzić zbilansowaną i różnorodną dietę, unikając nieprzyjemnych reakcji zdrowotnych.
Wprowadzenie diety eliminacyjnej z powodu nadwrażliwości pokarmowych początkowo może wydawać się dużym wyzwaniem, jednak otwiera ona drzwi do kulinarnej kreatywności. Ograniczenia w diecie nie muszą oznaczać rezygnacji ze smacznych i różnorodnych posiłków. Oto kilka sposobów, jak być kreatywnym w kuchni, gdy musisz unikać określonych produktów:
Korzystaj z pomocy specjalistów – nie wahaj się korzystać z porad dietetyków i specjalistów ds. żywienia, którzy pomogą stworzyć zrównoważony plan posiłków i zaproponują zamienniki.
Szukając pomysłu na obiad, wiele osób z nadwrażliwościami pokarmowymi staje przed wyzwaniem zastąpienia tradycyjnych składników bez utraty smaku i wartości odżywczych. Na szczęście, istnieje wiele kreatywnych zamienników, które pozwalają na przygotowanie pysznych i zdrowych posiłków. Oto kilka inspiracji na pomysł na obiad, który spełni wymagania najczęstszych diet eliminacyjnych (brak glutenu, jaj, mleka).
Brzmi jak danie zakazane podczas eliminacji mleka, jaj i glutenu? Nic bardziej mylnego, da się to obejść! Zamiast tradycyjnego makaronu wykorzystaj bezglutenowy, np. ryżowy, kukurydziany, czy z soczewicy. Jako sos zamiast jajek, użyj tofu zmiksowanego z odrobiną czarnej soli i napoju roślinnego dla kremowej konsystencji albo zrób sos a’la carbonara ze śmietany roślinnej lub jogurtu sojowego, podsmażonej cebulki oraz pieczarek.
Przygotowane mięso mielone, zamiast panierować w jajku obtocz w siemieniu lnianym lub nasionach chia (1 łyżka zmielonych nasion + 3 łyżki wody na każde jajko). Potem obtocz w mące bezglutenowej lub zmielonych orzechach lub migdałach. Smaż na oleju roślinnym lub piecz w piekarniku.
Użyj kaszy jaglanej lub gryczanej zamiast jęczmiennej, a zamiast masła, użyj oleju kokosowego lub oliwy z oliwek. Wymieszaj ze startym parmezanem lub przygotuj domowy sos serowy z nerkowców. Do tego podsmaż pokrojone grzyby, cebulkę, czosnek i przypraw świeżymi ziołami.
Podsumowując, nadwrażliwości pokarmowe wymaga świadomego podejścia do diety. Unikanie alergenów poprzez odpowiednie planowanie posiłków i świadome wybory żywieniowe jest kluczowe dla utrzymania zdrowia i dobrego samopoczucia. Wprowadzenie zamienników, takich jak na przykład bezglutenowe mąki, napoje roślinne oraz alternatywy dla jajek, umożliwia cieszenie się różnorodnością smaków bez narażania się na niepożądane reakcje ze strony organizmu powodujące dyskomfort.
Dzięki dostępności wielu zdrowych i smacznych zamienników, osoby z nadwrażliwościami mogą tworzyć pełnowartościowe posiłki, które są zarówno bezpieczne, jak i satysfakcjonujące dla funkcjonowania całego organizmu jak i pod względem walorów smakowych.
Informacja:
Artykuły opublikowane na stronie POLMED Zdrowie, nie pełnią funkcji konsultacji medycznej ani nie wyrażają opinii specjalistów i lekarzy. Prezentowane treści stanowią ogólne wskazówki i nie mogą być traktowane jako wyznacznik przy podejmowaniu decyzji dotyczących modyfikacji diety lub terapii, nawyków lub określaniu zmiany dawkowania leków oraz innych substancji leczniczych. Przed podjęciem działań, które mogą wpłynąć na Twoje życie, zdrowie lub samopoczucie, skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą.
Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne konsekwencje, wynikające z wykorzystania porad i informacji zawartych na stronie, bez wcześniejszej konsultacji z profesjonalistą.
Wrzody żołądka i dwunastnicy to najczęstszą choroba przewodu pokarmowego. Wrzody są to ubytki w błonie śluzowej, zazwyczaj spowodowane błędami żywieniowymi, paleniem tytoniu, narażeniem na stres, zakażeniem Helicobacter pylori, przyjmowaniem niesteroidowych lub sterydowych leków przeciwzapalnych.
Według szacunków lekarzy, wrzody żołądka czy też dwunastnicy dotyczą 5-10 proc. populacji.
Kamienie żółciowe to złogi powstające w pęcherzyku oraz przewodach żółciowych. Prowadzą one do kamicy pęcherzyka żółciowego, jednej z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego w Europie, objawiającej się silnym, napadowym bólem określanym mianem kolki żółciowej. Kamienie które powstają w drogach żółciowych i nie przedostają się do pęcherzyka żółciowego mogą powodować rzadszą postać kamicy żółciowej – kamicę przewodową. Jak postępować w przypadku kamieni w pęcherzyku żółciowym? Czy można ich uniknąć i czy zawsze konieczna jest operacja?
Salmonelle to jedne z najbardziej znanych chorobotwórczych bakterii, głównie za sprawą wywoływanych przez nie dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Zwłaszcza w okresie letnim często słyszymy o zatruciach pokarmowych wywołanych przez te szczepy. W Polsce świadomość społeczna w tym zakresie z roku na rok jest coraz większa.