Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Zaćma, inaczej określana jako katarakta, to jedna z najgroźniejszych i najczęściej diagnozowanych chorób oka. Nieleczona, może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku. Choć znacząco obniża jakość życia, a jej rozpoznanie nie jest trudne, wciąż wiele osób zgłasza się do lekarza dopiero wtedy, gdy zmiany w soczewce są już bardzo zaawansowane. Jakie objawy daje zaćma, jak wygląda diagnostyka i czy można skutecznie ją leczyć?
Zaćma, inaczej określana jako katarakta, to nic innego, jak zmętnienie soczewki oka. Według WHO zaćma odpowiada nawet za 50% przypadków upośledzenia wzroku na świecie. Dlaczego? Układ optyczny oka tworzy kilka elementów:
Elementy te odpowiadają za prawidłowe załamywanie się światła i jego ogniskowanie na siatkówce, co w efekcie umożliwia prawidłowe widzenie. W sytuacji, kiedy soczewka oka ulega zmętnieniu, przenikanie promieni świetlnych staje się utrudnione, a ostrość widzenia pogarsza się.
Zaćma stanowi około 50% wszystkich przypadków problemów ze wzrokiem na świecie.
Przyczyny pojawienia się zaćmy są bardzo różne – począwszy od naturalnych procesów starzenia się organizmu, aż po konsekwencje przyjmowania niektórych leków. Z tego powodu wyróżnia się kilka rodzajów zaćmy.
Choć najczęściej zaćma diagnozowana jest u pacjentów po 50. roku życia, może ona dotykać również młodszych pacjentów – w tym nawet dzieci.
W zależności od pacjenta, przyczyn i lokalizacji zmian, wyróżnia się następujące rodzaje zaćmy:
W zależności od lokalizacji zmętnienia soczewki, może to być:
Ze względu na stopień zmętnienia soczewki, wyróżnić możemy z kolei:
Większości z nas wydaje się, że zaćma to schorzenie, dotykające wyłącznie osób starszych. Prawdą jest, że faktycznie najczęściej dotyka ona osoby po 60. roku życia, co jest spowodowane zmianami degeneracyjnymi, jednak zaawansowany wiek nie jest jedyną przyczyną jej występowania. Obniżenie ostrości wzroku, spowodowane zaćmą, może mieć również charakter wrodzony, a na jej występowanie składa się wiele czynników.
Zaćma wrodzona najczęściej związana jest z:
Pozostałe przyczyny zaćmy to:
Zaćma to podstępna choroba, która w początkowym stadium pozostaje praktycznie niezauważalna. Zmętnienie soczewki nie wiąże się z innymi, charakterystycznymi objawami zaćmy, a jeżeli takowe występują, to często są one przez nas bagatelizowane. Z tego powodu do okulisty zgłaszamy się w bardziej zaawansowanych stadiach choroby, gdy pojawia się znaczne pogorszenie widzenia. Zmiany, wywołane przez poszczególne rodzaje zaćmy, mogą zachodzić w jednym lub w obu oczach, jednak tempo ich rozwoju może być różne w każdym z nich.
Jakie są pierwsze objawy zaćmy? Należą do nich między innymi:
Z czasem rozwijają się kolejne, typowe objawy zaćmy:
Szczególnym przypadkiem jest zaćma wrodzona, której jedynym objawem przez długi czas mogą być zaburzenia ostrości wzroku. Wiąże się z tym charakterystyczny odruch oczno-palcowy (uciskanie oka palcami lub piąstką). Dopiero później u maluchów można zauważyć zmianę koloru źrenicy na szary. U starszych dzieci zaobserwować można z kolei problemy z poruszaniem się czy przysuwanie różnego rodzaju przedmiotów blisko oczu.
Ze względu na fakt, iż objawy zaćmy są początkowo mało charakterystyczne i niezbyt uciążliwe dla pacjentów, często jest ona diagnozowana przypadkiem, w ramach kontrolnych badań u okulisty.
Podstawę rozpoznania zaćmy stanowi bowiem badanie dna oka oraz badania przy użyciu lampy szczelinowej, która pozwala na ocenę stopnia zmętnienia soczewki. Jest to badanie nieinwazyjne, wymaga jednak podania pacjentowi specjalnych kropli, rozszerzających źrenicę. Wykonanie kontroli dna oka i przejrzystości soczewki, uzupełnione o wnikliwy wywiad lekarski, jest wystarczające do postawienia diagnozy.
Wyjątek stanowi występowanie zaćmy dojrzałej, w przypadku której zmętnienie soczewki jest na tyle duże, że nie ma możliwości dokonania oceny dna oka za pomocą wziernika okulistycznego. W tym przypadku konieczne jest przeprowadzenie badania USG gałki ocznej. Pozwala ono stwierdzić czy oprócz dolegliwości, jaką jest zaćma starcza, nie występują też inne schorzenia, jak np. odwarstwienie siatkówki lub guz w obrębie oka.
Leczenie zaćmy w dużej mierze zależy od tego, z jaką jej postacią mamy do czynienia. Jeżeli zaćma została wykryta na wczesnym etapie rozwoju, okulista zaleca pacjentom stosowanie specjalnych kropli, aplikowanych bezpośrednio na gałkę oczną. Nie są one w stanie wyleczyć zaćmy, jednak opóźniają nieco postępowanie zmian.
Wczesna zaćma może być leczona specjalnymi kroplami, aplikowanymi na gałkę oczną. Pozwala to na opóźnienie postępowania zmian w soczewce.
Jeżeli mamy jednak do czynienia z zaawansowanymi zmianami lub u pacjenta występuje zaćma wrodzona bądź powikłana, jedyną skuteczną metodą leczenia jest przeprowadzenie operacji zaćmy. Polega ona na usunięciu uszkodzonej soczewki i zastąpieniu jej nową, sztuczną soczewką. W przypadku zaćmy wrodzonej, operacja przeprowadzana jest już w pierwszych tygodniach życia dziecka, co w połączeniu z odpowiednią rehabilitacją umożliwia mu prawidłowy rozwój.
Operacja zaćmy wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym. Najczęściej do usunięcia uszkodzonej soczewki wykorzystuje się ultradźwięki (tzw. fakoemulsyfikacja), co pozwala znacząco ograniczyć szerokość cięcia rogówki (do zaledwie 3 mm). Zabieg trwa od kilkunastu do kilkudziesięciu minut i nie wymaga hospitalizacji. Gdy u pacjenta zaćma występuje w obu oczach, w niektórych przypadkach można je zoperować tego samego dnia. Jest to tzw. natychmiastowa sekwencyjna obustronna operacja zaćmy (ISBCS). Powikłania po zabiegu są możliwe, ale występują wyjątkowo rzadko. Coraz popularniejsze jest także laserowe usuwanie zaćmy, czyli femtofakoemulsyfikacja.
Co w sytuacji, gdy pacjent nie chce lub nie może skorzystać z możliwości, jaką jest wszczepienie sztucznej soczewki, a mimo to chce mieć wykonaną operację zaćmy? Wtedy, po zabiegu konieczne jest stosowanie silnych, skupiających okularów lub soczewek kontaktowych.
Jak wygląda rekonwalescencja po zabiegu? Dzień po zabiegu pacjent powinien być poddany kontroli. Przez 4 tygodnie po operacji, konieczne jest również stosowanie specjalnych kropli sterydowych i kropli z antybiotykiem. Przez pierwsze kilka miesięcy należy także unikać wysiłku fizycznego, wstrząsów i pocierania oczu – tak, by uniknąć przesunięcia się sztucznej soczewki.
Poprawę widzenia obserwuje się już w ciągu kilku pierwszych dni po zabiegu – z czasem obraz staje się coraz bardziej ostry, a kolory jaśniejsze.
Zaćma to choroba, której nie da się zapobiec w 100%, gdyż jest w pewnym stopniu związana z naturalnym starzeniem się organizmu. Można jednak opóźnić jej pojawienie się lub spowolnić tempo rozwoju – tak, aby nie doszło do całkowitej utraty wzroku. Podstawą są tu takie działania, jak:
Czy zaćmę można całkowicie wyleczyć? Operacja zaćmy, połączona ze wszczepieniem sztucznej soczewki, w większości przypadków (nawet 90%) pozwala na trwałe usunięcie zmian i znaczącą poprawę ostrości widzenia. Umożliwia to powrót do wykonywania normalnych czynności i znacząco poprawia komfort codziennego życia. Jeżeli jednak problemy z widzeniem wciąż występują, możliwe, że doszło już do innych zmian degeneracyjnych w obrębie narządu wzroku.
Zabieg chirurgiczny to obecnie najlepsza dostępna forma leczenia zaćmy, charakteryzująca się ponad 90% skutecznością.
U niewielkiego odsetka pacjentów po operacji usunięcia zaćmy dochodzi do częściowego zmętnienia tylnej torebki soczewki. Wtedy laserowo wykonuje się otwór w torebce, co pozwala na przywrócenie prawidłowej ostrości wzroku.
Choć operacja usunięcia zaćmy jest zabiegiem szybkim i bezpiecznym, niewymagającym hospitalizacji, nie w każdym przypadku może zostać wykonana. Wśród głównych przeciwwskazań są:
Choć zaćma z założenia nie powoduje dolegliwości bólowych, w przypadku wystąpienia zaawansowanych zmian i braku podjęcia decyzji o wdrożeniu leczenia operacyjnego, może dojść do powikłań takich jak:
Przy braku interwencji chirurgicznej, konsekwencją będzie całkowita utrata wzroku.
Konsultacja merytoryczna lek. Ireneusz Markowski
Dyrektor Medyczny POLMED
Informacja:
Artykuły, opublikowane na stronie POLMED Zdrowie, nie pełnią funkcji konsultacji medycznej ani nie wyrażają opinii specjalistów i lekarzy. Prezentowane treści stanowią ogólne wskazówki i nie mogą być traktowane jako wyznacznik przy podejmowaniu decyzji dotyczących modyfikacji diety lub terapii, nawyków lub określaniu zmiany dawkowania leków oraz innych substancji leczniczych. Przed podjęciem działań, które mogą wpłynąć na Twoje życie, zdrowie lub samopoczucie, skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą.
Każda porada medyczna musi być dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta na podstawie wywiadu i/lub badania lekarskiego. Nigdy nie próbuj samoleczenia, bazując wyłącznie na materiałach informacyjno-edukacyjnych. Zawsze korzystaj z konsultacji lub teleporady medycznej, świadczonej przez lekarza. W sytuacji pojawienia się objawów choroby lub pogorszenia stanu zdrowia, natychmiast skontaktuj się z lekarzem.
Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne konsekwencje, wynikające z wykorzystania porad i informacji, zawartych na stronie bez wcześniejszej konsultacji z profesjonalistą.
Zespół przewlekłego zmęczenia (CFS, chronic fatigue syndrome) to stan, który diagnostycznie budzi sporo kontrowersji. Co ciekawe, w klasyfikacji ICD-10 nie ma takiego rozpoznania. Wymaga ono zatem kwalifikacji za pomocą innych kodów, ponieważ trudno nie zauważyć, że taki problem realnie istnieje. Współcześnie dominuje pogląd, że jest to schorzenie o podłożu psychiatrycznym, choć hipotez, związanych z jego etiologią, było na przestrzeni lat znacznie więcej. Co zatem warto wiedzieć o zespole przewlekłego zmęczenia, czym w ogóle jest i jakie sposoby terapii stosuje się w jego przypadku?
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?
Ciśnienie oczne, określane też jako ciśnienie wewnątrzgałkowe albo śródgałkowe, jest to ciśnienie wywierane przez płyn śródoczny na rogówkę i twardówkę.
