Atopowe zapalenie skóry – czym jest?

Atopowe zapalenie skóry nazywane w skrócie AZS to choroba zapalna o charakterze przewlekłym i nawrotowym – okresy zaostrzenia przeplatają się z okresami remisji. Występuje głównie u dzieci, ale może być diagnozowana również u osób dorosłych. Jak się objawia i w jaki sposób się je leczy?

Atopowe zapalenie skóry – przyczyny

Atopowe zapalenie skóry (AZS) bywa nazywane również skazą białkową, świerzbiączką lub astmą skóry. To przewlekła choroba zapalna skóry występująca na konkretnych obszarach na ciele. Przebiega z okresami zaostrzenia – wówczas pacjent dotkliwie odczuwa objawy – i okresami remisji, czyli wyciszenia. Dlaczego u niektórych pojawia się atopowe zapalenie skóry? Przyczyny nie są do końca znane. Wiadomo, że znaczenie mają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe.

Genetyczne obejmują wadę genu związanego z produkcją białka skóry – filagryny – odpowiedzialnego za tak zwaną odporność skóry oraz nadmierne wytwarzanie przeciwciał IgE skierowanych przeciwko alergenom.

Czynniki środowiskowe powodujące atopowe zapalenie skóry to m.in. warunki klimatyczne takie jak wysoka temperatura i wilgotność powietrza sprzyjająca nasilonej potliwości, zanieczyszczenia środowiska, narażenie na substancje drażniące, alergie pokarmowe oraz nadmierna higiena szczególnie w dzieciństwie wpływająca na nieprawidłowy rozwój układu odpornościowego.

Chorobę diagnozuje się przede wszystkim u dzieci do 5. roku życia, dużo rzadziej po ukończeniu 6. roku życia, w tym u dorosłych.

AZS objawy

Co jest charakterystyczne dla AZS? Objawy atopowego zapalenia skóry obejmują zaczerwienienie i suchość, świąd oraz tworzenie się drobnych ran, strupków i grudek. Skóra staje się podatna na zakażenia bakteryjne, wirusowe i grzybicze, ponieważ drobnoustroje mogą z łatwością przenikać przez tworzoną przez nią barierę ochronną. Stany zapalne najczęściej występują na twarzy i szyi, w dołach łokciowych i podkolanowych, na tułowiu oraz na dłoniach.

AZS u małych dzieci charakteryzuje się raczej niewielkimi zmianami skórnymi na policzkach, czole, skórze głowy, u nasady płatków usznych, a czasami także na pośladkach i w zgięciach stawów – nadgarstków, łokci, kolan. U starszych dzieci (po 5. roku życia) i dorosłych może dawać objawy również na dłoniach, stopach, górnych częściach ramion oraz na plecach. Rzadko zdarza się, że dochodzi do zajęcia całej powierzchni skóry. Wówczas nazywa się to erytodermią.

Na jakie fazy dzieli się AZS? Choroba przebiega w dwóch fazach – ostrej i przewlekłej. Ostra to rumień i świąd oraz wspomniane wcześniej tworzenie się drobnych ran. Przewlekła także wiąże się z uporczywym swędzeniem, ale jednocześnie z brakiem zaczerwienienia. W tej fazie dochodzi do zgrubienia naskórka, łuszczenia się i nadmiernego rogowacenia.

Atopowe zapalenie skóry leczenie

Jak leczy się atopowe zapalenie skóry? Leczenie polega głównie na łagodzeniu objawów. Zazwyczaj stosuje się substancje nawilżające, przede wszystkim emolienty – preparaty na bazie tłuszczów odbudowujące barierę lipidową skóry. A jednocześnie zwalcza się ewentualne zakażenia powstałe w wyniku wysuszenia i pękania naskórka. Czasami pacjenci przyjmują preparaty steroidowe, antybiotyki oraz leki przeciwzapalne. Obserwuje się dużą skuteczność fototerapii, czyli dosłownie leczenia światłem. Fototerapia polega na naświetlaniu promieniami UVA i UVB, ale nie może być stosowana u dzieci poniżej 12. roku życia.

Do łagodzenia świądu, który powoduje największy dyskomfort w przebiegu tej choroby, zaleca się steroidy miejscowe, preparaty antyhistaminowe oraz natłuszczanie. Ważne jest również noszenie przewiewnej odzieży najlepiej wykonanej wyłącznie z bawełny, aby skóra mogła oddychać.

Wiadomo, że kosmetyki o intensywnych zapachach mogą wpływać na powstawanie dodatkowych podrażnień, dlatego lekarze zalecają używanie produktów kosmetycznych przeznaczonych do cery atopowej. Warto również zwrócić uwagę na wykorzystywanie chłodniejszej wody do kąpieli i spędzanie w wannie maksymalnie 15 minut dziennie.