Alergia na roztocze kurzu domowego – czym jest i jak ją rozpoznać?

Powrót

Roztocze kurzu domowego należą do najczęstszych alergenów uczulających w Polsce. Należą do alergenów uczulających całorocznie z uwagi na ich wewnątrz mieszkaniowy charakter występowania. Największe nagromadzenie roztoczy stwierdza się w łóżku, zarówno w materacach, poduszkach, jak i kołdrach. W jednym gramie kurzu może znajdować się od kilkudziesięciu do nawet kilkuset osobników roztoczy. Pozbycie się ich jest praktycznie niemożliwe, jednak warto wiedzieć, w jaki sposób można ograniczyć ich populację w domu. Wietrzenie pościeli, czy też ścieranie kurzu wilgotną ściereczką to tylko niektóre ze sprawdzonych metod. Czy roztocza widać gołym okiem? Jakie są główne objawy alergii na kurz? Odpowiadamy!

Spis treści:

  1. Roztocze kurzu domowego — czym są?
  2. Odchody roztoczy kurzu domowego — główny antygen alergizujący
  3. Jak giną roztocze kurzu domowego?
  4. Roztocze kurzu domowego — gdzie występują?
  5. Alergia na roztocze
  6. Alergia na kurz — alergeny
  7. Objawy alergii na roztocza kurzu domowego
  8. Diagnostyka uczulenia na roztocze
  9. Alergia na roztocze — leczenie
  10. Jak pozbyć się roztoczy kurzu domowego?

Roztocze kurzu domowego — czym są?

Roztocze są pajęczakami o wielkości od kilkuset mikrometrów do 1 mm występującymi najczęściej w glebie, gdzie odpowiadają za rozkład materiału organicznego. W 1 metrze sześciennym gleby można znaleźć setki tysięcy osobników.

Cześć z nich jest zaliczana do szkodników. Są również pasożytami człowieka, np. roztocze Sarcoptes scabiei wywołuje świerzb. Mogą również pasożytować na zwierzętach, atakować ryby lub żerować na roślinach wodnych. Są znajdowane w tundrach, górach, podziemnych jamach, grotach, jaskiniach, oceanach i mieszkaniach ludzkich. Czynią szkody w spożywczych produktach jak np. rozkruszek mączny (Acarus siro). Gatunki te mogą uczulać również ludzi. Żywią się one złuszczonym naskórkiem ludzkim. Obecnie rozpoznaje się 30 000 gatunków roztoczy i ciągle opisywane są nowe, lecz w domach do chwili obecnej stwierdzono jedynie 130 gatunków.Nic dziwnego, że uczulenie na roztocza kurzu domowego są jedną z najczęściej występujących alergii.

Odchody roztoczy kurzu domowego — główny antygen alergizujący

Średnio cykl rozwojowy roztoczy trwa około 3-4 miesięcy, pod koniec którego samica składa około 30-50 jaj. W optymalnych warunkach czas przeżycia może zwiększyć się nawet do 500 dni, a płodności do 105 jaj.

Populacja roztoczy wzrasta sezonowo w kurzu domowym. Maksimum namnażania występuje w okresie miesięcy letnich, to jest od początku lipca do końca września. Potem dochodzi do ich wymierania. Głównym antygenem alergizującym tych pajęczaków są ich odchody.

Jak giną roztocze kurzu domowego?

Roztocze giną w wysokiej temperaturze wynoszącej co najmniej 55 stopni Celsjusza. W niskich temperaturach (poniżej 55 stopni Celsjusza) nie giną, pomimo zastosowania detergentów i środków piorących. Pranie w zimnej temperaturze nie zabija żywych roztoczy, choć stężenie głównego antygenu roztocza jest redukowane o 90 procent. Z jednej strony widzimy sezonowy wzrost populacji roztoczy, które produkują antygen, z drugiej strony wytworzony alergen jest trudny do usunięcia i może utrzymywać się w otoczeniu chorych przez cały rok. W badaniach klinicznych przeprowadzonych w Polsce wykazano niezbitą zależność między stężeniem alergenu roztoczy a występowaniem nie tylko nieżytu alergicznego nosa, ale i również astmy oskrzelowej.

Roztocze kurzu domowego — gdzie występują?

Roztocze, mikroskopijne organizmy, mogą znaleźć swoje schronienie w kurzu domowym zarówno w niedbale utrzymanych domach, jak i tych oczyszczonych. Gromadzą się one często:

  • w materacach,
  • w narzutach,
  • w kocach,
  • w dywanach,
  • w siennikach,
  • na meblach tapicerowanych,
  • na ciężkich zasłonach,
  • na podłogach,
  • na meblach,
  • na książkach,
  • w płaszczach oraz futrach.

Ponadto innymi miejscami, w których można spotkać roztocze, są pluszowe zabawki. Warto podkreślić, że szczególnie lubią się one osiedlać w pościeli wykonanej z pierza lub wełny. Dlatego warto znać metody profilaktyczne stosowane w celu ograniczenia ich obecności i zminimalizowaniu możliwości wystąpienia alergii.

Alergia na roztocze

Czym w ogóle jest alergia? To nic innego jak nadmierna reakcja układu odpornościowego na substancje nazywane alergenami. Te alergeny nie są szkodliwe dla zdrowych jednostek, ale osoba uczulona jest szczególnie narażona na różnego rodzaju objawy chorobowe, np. ze strony układu oddechowego. Alergia na roztocza jest jedną z najczęściej występujących alergii wziewnych. Te mikroskopijne organizmy bytujące w domach są odpowiedzialne za pojawienie się różnych dolegliwości, takich jak:

  • astma oskrzelowa,
  • zapalenie spojówek i błon śluzowych nosa
  • wyprysk atopowy (atopowe zapalenie skóry).

Ta alergia występuje przez cały rok, ale nasilenie objawów zazwyczaj wzrasta jesienią i zimą. W tym okresie, kiedy ogrzewanie w mieszkaniach jest włączane, w niewietrzonych pomieszczeniach stężenie alergenów w powietrzu wzrasta, co sprawia, że objawy alergii nasilają się u osób uczulonych.

Alergia na kurz — alergeny

Roztocza kurzu domowego wytwarzają około trzydziestu białek o właściwościach uczulających. Najbardziej alergizujące substancje znajdują się w mikroskopijnych cząsteczkach ich kału. Za główne alergeny roztoczy kurzu domowego uważa się: Der p 1 i Der f 1. Warto zaznaczyć, że podczas krótkiego życia jeden osobnik może wydalić kał o masie przekraczającej aż dwieście razy masę swojego ciała. Co więcej, w kurzu domowym mogą być obecne również inne alergeny, takie jak:

  • pyłki roślin,
  • sierść zwierząt,
  • fragmenty ciał karaluchów,
  • zarodniki pleśni.

Objawy alergii na roztocza kurzu domowego

Objawy alergii na roztocza, zwanej również alergicznym zapaleniem nosa, mogą być uciążliwe i wpływać znacząco na jakość życia. Wrażliwość na roztocza może prowadzić do wystąpienia różnorodnych symptomów. Najczęstsze objawy alergii to m.in.:

  • napady kichania,
  • swędzenie nosa i gardła,
  • wodnisty katar,
  • zatkany nos,
  • spuchnięte powieki,
  • zaburzenia snu,
  • zmiany skórne w postaci wysypki,
  • uczucie ciężkości w głowie,
  • bóle głowy,
  • częste łzawienie oczu.

Czasami alergia na roztocza może wywołać reakcje skórne, takie jak pokrzywka lub wysypka. Ponadto, u niektórych osób może prowadzić do nasilenia objawów astmy, co może powodować trudności w oddychaniu.

Diagnostyka uczulenia na roztocze

Do rozpoznania alergicznego nieżytu nosa spowodowanego uczuleniem na roztocza kurzu domowego, konieczne jest stwierdzenie charakterystycznych objawów. Objawy alergii na roztocza to m.in.: blokada ranna nosa po przebudzeniu się, objawy pojawiające się podczas sprzątania mieszkania, początek dolegliwości w okresie znacznego ochłodzenia się jesiennego, gdy dochodzi do zamykania okien i włączania ogrzewania mieszkań. Chorzy skarżą się głównie na uczucie blokady przewodów nosowych. Zapalenie spojówek występuje sporadycznie. Częściej i silniej występują skłonności do skurczu oskrzeli i astmy oskrzelowej.

Alergia na roztocza kurzu domowego może pojawić się u każdego. Objawy alergii powinien zbadać lekarz alergolog. Przeprowadzi on wnikliwy wywiad z pacjentem, z pewnością zostanie zlecona też diagnostyka alergii.

Należy jednak pamiętać, że testy skórne oceniają jedynie reakcję skóry na alergen i nie są równoznaczne z rozpoznaniem choroby. Interpretacja jego wyników wymaga uwzględnienia przez lekarza wywiadu chorobowego i wyników innych badań – cytologii nosa czy prowokacyjnych prób pokarmowych.

Alergia na roztocze — leczenie

Leki przeciwhistaminowe

W terapii alergii na roztocze kurzu domowego powszechnie stosuje się leki antyhistaminowe, które działają przez blokowanie działania histaminy — związku odpowiedzialnego za większość objawów alergii.

Immunoterapia swoista

Osoby uczulone na roztocza kurzu domowego mogą również poddać się immunoterapii swoistej, czyli odczulaniu. Klasycznie polegało to na wstrzykiwaniu coraz silniejszych dawek alergenu pod skórę pacjenta. Obecnie są dostępne również preparaty do podawania doustnego i podjęzykowego, które ułatwiają terapię. Immunoterapia, która trwa kilka lat, prowadzi do zmniejszenia wrażliwości na alergeny u uczuleniowca. W wyniku tego można zaobserwować złagodzenie lub eliminację objawów alergicznych.

Jak pozbyć się roztoczy kurzu domowego?

Trudno jest znaleźć skuteczną metodę eliminacji roztoczy kurzu domowego, ponieważ wszystkie znane sposoby zwalczania mają tylko tymczasowe działanie na zmniejszenie populacji tych mikroorganizmów. Możesz jednak zastosować proste rozwiązania w domu pomocne w ograniczeniu ich występowania:

  • Utrzymuj temperaturę w pomieszczeniach poniżej 21℃ oraz wilgotność na poziomie 45-50%;
  • Regularnie wietrz pomieszczenia, aby poprawić cyrkulację powietrza;
  • Wycieraj kurze wilgotnymi ściereczkami;
  • Całkowicie pozbądź się z mieszkania przedmiotów, które mogą gromadzić kurz, jak dywany, wykładziny i zasłony;
  • Usuwaj nadmiar bibelotów, starych książek i roślin, które mogą zwiększać wilgotność w mieszkaniu;
  • Pierz pościel co tydzień w temperaturze 60℃, aby pozbyć się roztoczy z materacy, poduszek i kołder;
  • Pierz także dziecięce zabawki pluszowe w temperaturze 60℃, a następnie umieszczaj je na 24 godziny w zamrażalniku;
  • Pozostawiaj łóżka nieposłane na pewien czas, aby umożliwić wywietrzenie pościeli;
  • Używaj odkurzacza z filtrem HEPA, który skutecznie zatrzymuje roztocza podczas sprzątania.

Bibliografia:

  1. Aggarwal P, Senthilkumaran S. Dust Mite Allergy. [Updated 2023 May 31]. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560718/ [dostęp online: 27.07.2023]
  2. Li L, Qian J, Zhou Y, Cui Y. Domestic mite-induced allergy: Causes, diagnosis, and future prospects. Int J Immunopathol Pharmacol. 2018 Jan-Dec;32:2058738418804095. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6201173/ [dostęp online: 27.07.2023]
  3. Krajewska-Siuda I., Słowiński J., Kasznia-Koszot J., Metody profilaktyczne stosowane w celu eliminacji alergenów roztoczy kurzu domowego, Ann. Acad. Med. Siles., 200 https://docplayer.pl/20903970-Metody-profilaktyczne-stosowane-w-celu-eliminacji-alergenow-roztoczy-kurzu-domowego.html [dostęp online: 27.07.2023]
  4. https://medycynapracyportal.pl/wp-content/uploads/wydawnictwa/podstawowe_informcje_o_alergii_i_alergenach.pdf [dostęp online: 27.07.2023]

Dodano: 22/03/2018
Autor
lek. med. Piotr Zdralewicz
Alergolog, pulmonolog
Artykuły tego autora
11/05/2018
Badania, Choroby
ABC o alergii
Najpopularniejsze artykuły w kategorii Badania
17/02/2022
Badania, Choroby
Reumatoidalne zapalenie stawów – jak rozpoznać wczesne objawy choroby? Leczenie RZS

Reumatoidalne zapalenie stawów to przewlekła postępująca choroba tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym. Jej objawy nie są charakterystyczne, dlatego postawienie diagnozy bywa utrudnione. Trzeba jednak zrobić wszystko, żeby potwierdzić lub wykluczyć chorobę. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ nieleczone RZS prowadzi do poważnych problemów nie tylko ze stawami, lecz także z innymi narządami.


19/12/2022
Dieta, Badania, Choroby
Wrzody żołądka i dwunastnicy – objawy, diagnostyka, leczenie

Wrzody żołądka i dwunastnicy to najczęstszą choroba przewodu pokarmowego. Wrzody są to ubytki w błonie śluzowej, zazwyczaj spowodowane błędami żywieniowymi, paleniem tytoniu, narażeniem na stres, zakażeniem Helicobacter pylori, przyjmowaniem niesteroidowych lub sterydowych leków przeciwzapalnych.
Według szacunków lekarzy, wrzody żołądka czy też dwunastnicy dotyczą 5-10 proc. populacji. 


kortyzol
29/06/2023
Badania
Kortyzol, czyli „hormon stresu”- jakie pełni funkcje? Jak obniżyć kortyzol?

O kortyzolu mówi się, że jest „hormonem stresu” i to właśnie z takim określeniem jest często kojarzony. Jednak biorąc pod uwagę, jak wiele ważnych funkcji spełnia, warto dowiedzieć się więcej na jego temat. Gdzie i jak powstaje, za co odpowiada i do czego prowadzi jego niedobór lub nadmiar w organizmie? Odpowiadamy na wszystkie ważne pytania, dotyczące tego hormonu.  


Zapoznaj się z nasza ofertą
badanie
Diagnostyka prostaty
Niezbędnik każdego mężczyzny po 40-stce.

od 95 zł
badanie
Diagnostyka osteoporozy
Sprawdź czy Twoje kości są w dobrej formie.

od 95 zł
Promocja! teraz taniej o 20%
Pakiet badań
Serce pod kontrolą
Z miłości dla siebie!

od 83 zł
Więcej usług
Potrzebujesz pomocy?
Skontaktuj się z naszymi konsultantami.
Zapytaj o ofertę
Newsletter
Kup wizytę
Portal Pacjenta Portal Pracodawcy Platforma Medycyny Pracy Panel Agentów Ubezpieczeniowych Partner medyczny
Mam konto
Zaloguj się
Nie mam konta
Zarejestruj się