Homocysteina to związek chemiczny powstający w organizmie człowieka w efekcie przemian metioniny. Wpływa m.in. na szybszą regenerację tkanek, ale jej nadmiar może nasilać procesy miażdżycowe. Co warto o niej wiedzieć? W jakich sytuacjach wykonuje się badanie poziomu tego aminokwasu? Jakie są przyczyny zwiększonego stężenia homocysteiny i jak go obniżyć?
Z tego artykułu dowiesz się:
Homocysteina to aminokwas siarkowy stanowiący produkt pośredni rozpadu białek. Powstaje w każdej komórce w wyniku fizjologicznych przemian aminokwasu metioniny – pochodzącej z białka zwierzęcego spożywanego wraz z pokarmami. Im więcej białka spożywamy, tym więcej w organizmie metioniny, którą trzeba przekształcić.
Homocysteina niezbędna do właściwego funkcjonowania organizmu, ale jej nadmiar może być szkodliwy. Za regulowanie poziomu homocysteiny we krwi odpowiada wątroba oraz witaminy z grupy B, w tym przede wszystkim kwas foliowy. Jej nadmiar powinien być usuwany przez nerki, ale nie zawsze się tak dzieje. W praktyce stężenie tego aminokwasu zależy od wielu czynników, głównie od płci, wieku, diety, aktywności fizycznej, a także stanu wątroby. We krwi człowieka homocysteina występuje w trzech formach:
Jakie jest prawidłowe stężenie homocysteiny we krwi? Za normę w osoczu uznaje się wartości od 5 do 15 µmol/l. Zazwyczaj wyższe stężenia występują u mężczyzn oraz osób w starszym wieku, a niższe u kobiet i osób młodych. Gdy stężenie homocysteiny jest wyższe niż 15µmol/l, mówimy o schorzeniu jakim jest hiperhomocysteinemia. W zależności od oznaczonego poziomu homocysteiny wyróżnia się następujące odmiany choroby:
Co ważne, każdy wzrost poziomu homocysteiny ponad wartości prawidłowe wymaga leczenia. Dlaczego? Ponieważ zwiększone stężenie tego aminokwasu prowadzi do szeregu niekorzystnych zmian w naszym organizmie. Przede wszystkim wysokie stężenie homocysteiny:
U osób, u których stwierdzono podwyższony poziom homocysteiny obserwuje się przyspieszony rozwój miażdżycy naczyń krwionośnych. W efekcie u chorego mogą wystąpić takie powikłania jak:
Hiperhomocysteinemia uznawana jest również za czynnik ryzyka rozwoju nowotworów i chorób układu nerwowego, zwłaszcza choroby Alzheimera.
Co sprawia, że obserwujemy nadmiar homocysteiny w organizmie człowieka? Zbyt wysokie stężenie homocysteiny we krwi obserwujemy, gdy jeden z dwóch szlaków metabolicznych z jej udziałem ulega zaburzeniu (remetylacja metioniny lub konwersja homocysteiny do cysteiny). Przyczyny dzieli się na dwie podstawowe grupy – pierwotne i wtórne.
Do pierwotnych czynników rozwoju hiperhomocysteinemii zalicza się:
Z kolei czynniki wtórne przyczyniające się do podwyższenia poziomu homocysteiny we krwi to:
Negatywny wpływ na poziom homocysteiny wykazują także niektóre leki, w tym przede wszystkim leki przeciwpadaczkowe (takie jak fenytoina), podtlenek azotu, środki antykoncepcyjne z estrogenem, metotreksat czy cholestyramina.
W związku z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, jakie niesie za sobą podwyższony poziom homocysteiny w naszym organizmie, lekarz może zlecić wykonanie oznaczenia stężenia homocysteiny we krwi. Kiedy należy wykonać badanie homocysteiny? Badanie powinno zostać przeprowadzone u osób z podejrzeniem lub stwierdzonymi:
Badanie poziomu homocysteiny wskazane jest także u pacjentów z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku chorób sercowo-naczyniowych, a także tych, którzy przeszli zawał serca czy udar mózgu, zwłaszcza w młodym wieku (przed 40. rokiem życia).
Badanie homocysteiny należy wykonywać zwłaszcza u osób będących w grupie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, a także u pacjentów po incydentach sercowo-naczyniowych i z niewydolnością nerek.
Stężenie homocysteiny w osoczu oznacza się z próbki krwi żylnej pobranej na czczo. Samo badanie nie wymaga specjalnego przygotowania.
W przypadku wyniku powyżej normy zaleca się suplementację kwasu foliowego, witaminy B6 oraz B12 (biorących udział w metabolizmie homocysteiny) w dużych dawkach. Jeżeli u pacjenta występuje homocystynuria (nagromadzenie homocysteiny również w moczu), czasami dodatkowo konieczne będzie przyjmowanie betainy.
U osób z pierwotną hiperhomocysteinemią za którą odpowiada mutacja genu MTHFR nawet duże dawki kwasu foliowego i witamin z grupy B mogą nie wpływać na obniżenie stężenia homocysteiny. Wskazane jest w ich przypadku przyjmowanie aktywnych form tych witamin, których dostępność jest mocno ograniczona, a koszt zdecydowanie wyższy.
U pacjentów, u których został stwierdzony nadmiar homocysteiny we krwi doskonałe efekty terapeutyczne daje zmiana nawyków żywieniowych i rezygnacja z używek.
Istotnymi czynnikami wpływającymi na poziom homocysteiny są dieta i aktywność fizyczna. Z tego względu osoby ze stwierdzoną hiperhomocysteinemią powinny zwrócić uwagę na spożywane pokarmy. Zaleca się:
Bibliografia:
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?
Zasłabnięcie to zaburzenie funkcji życiowych – krótkotrwałe osłabienie organizmu, które samo w sobie zazwyczaj nie jest groźne, ale może być efektem poważnych problemów zdrowotnych. Jakie są przyczyny zasłabnięć? Czym różni się zasłabnięcie od omdlenia? Jak postępować w obu przypadkach?