Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
W dzisiejszych czasach rola zdrowia psychicznego w codziennym funkcjonowaniu to temat, który jest coraz częściej poruszany przez specjalistów z różnych dziedzin. Najnowsze badania jednoznacznie pokazują, że ilość pacjentów z problemami zdrowia psychicznego z roku na rok wzrasta. Warto pamiętać, że tzw. dobrostan psychiczny to nie tylko brak zaburzeń psychicznych, ale również niski poziom stresu, dobre samopoczucie i zdolność do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie (m.in. pracy, kontaktów międzyludzkich, aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym).
Jeżeli widzimy u siebie symptomy zaburzeń zdrowia psychicznego, takie jak stany nerwicowe, depresyjne czy psychotyczne, negatywnie wpływające na nasze funkcjonowanie i wywołujące cierpienie, warto udać się do specjalisty, który pomoże znaleźć ich podłoże i wdroży skuteczne leczenie. Wyjaśniamy, kim jest lekarz psychiatra i w jakich schorzeniach może nam pomóc.
Z tego artykułu dowiesz się:
Psychiatria to dziedzina medycyny, która zajmuje się szeroko pojętymi chorobami i zaburzeniami psychicznymi, zarówno w zakresie ich zapobiegania, diagnostyki jak i leczenia. Diagnoza stawiana jest na podstawie Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10. Zadaniem lekarza psychiatry jest nie tylko eliminowanie skutków zaburzeń psychicznych, ale przede wszystkim diagnozowanie i likwidacja ich przyczyn.
By zostać lekarzem psychiatrą konieczne jest nie tylko ukończenie studiów lekarskich i odbycie stażu podyplomowego, ale również 5-letniej specjalizacji z zakresu psychiatrii lub psychiatrii dziecięcej. Jej celem jest nabycie pełnego zakresu wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych, pozwalające na samodzielne diagnozowanie i leczenie zaburzeń psychicznych według najwyższych standardów.
Lekarz psychiatra przyjmuje zarówno w ramach ambulatoryjnej opieki psychiatrycznej (poradnie zdrowia psychicznego, Środowiskowe Centra Zdrowia Psychicznego czy prywatne gabinety), jak również w szpitalach na dziennych lub całodobowych oddziałach psychiatrycznych. Lekarze psychiatrzy są zatrudniani również w ośrodkach zajmujących się leczeniem uzależnień.
Psychiatra – lekarz specjalista zajmujący się diagnostyką, leczeniem i profilaktyką zaburzeń i chorób psychicznych.
Pacjenci, borykający się z różnego rodzaju zaburzeniami psychicznymi często mają wątpliwości, do kogo udać się ze swoim problemem. W ramach szeroko pojętej profilaktyki zdrowia psychicznego możemy bowiem skorzystać z pomocy psychiatry, psychologa oraz psychoterapeuty. Warto wiedzieć czym różnią się te poszczególne zawody.
Psychiatra to lekarz, czyli osoba, która ukończyła sześcioletnie studia medyczne na wydziale lekarskim, a następnie kilkuletnią specjalizację z zakresu psychiatrii. Daje mu to nie tylko uprawnienia do stawiania diagnozy, ale również wystawiania recept i zwolnień lekarskich, a w razie konieczności skierowań na dodatkowe badania lekarskie czy leczenie szpitalne. Psychiatra to specjalista, do którego warto zgłosić się w pierwszej kolejności, jeżeli zauważymy u siebie jakiekolwiek problemy o podłożu psychicznym.
Psycholog z kolei to osoba posiadająca tytuł magistra z psychologii (studia mają tryb 5-letni). Jest uprawniony do przeprowadzania działań z zakresu psychoedukacji, poradnictwa psychologicznego, interwencji kryzysowych i przeprowadzania testów psychologicznych mających na celu diagnostykę osobowości, procesów poznawczych czy predyspozycji psychicznych. W razie konieczności może skierować pacjenta na psychoterapię, jednak nie posiada uprawnień do zalecania leczenia farmakologicznego czy szpitalnego. Nie ma także uprawnień do ustalania czy przyczyną odczuwanych przez pacjenta dolegliwości są np. choroby metaboliczne czy zaburzenia neurologiczne.
Psychoterapeuta jest natomiast osobą, która posiada dowolne wykształcenie magisterskie, niekoniecznie związane z medycyną lub psychologią. By uzyskać tytuł psychoterapeuty konieczne jest jednak odbycie certyfikowanego kursu podyplomowego w zakresie psychoterapii, który w zależności od jednostki szkoleniowej trwa ok. 4 lat. Niezbędne jest nie tylko pozyskanie wiedzy teoretycznej, ale również odbycie odpowiedniej ilości godzin praktycznych i tzw. terapii własnej.
Po ukończeniu takiego kursu psychoterapeuta posiada kwalifikacje do prowadzenia psychoterapii, której celem jest rozwiązanie trudności, wyeliminowanie powtarzalnych schematów zachowań i głęboka praca z przekonaniami i emocjami, co ma na celu zmianę sposoby myślenia i zachowania pacjenta, a także jego rozwój osobisty.
Psychiatra to specjalista, który może pomóc pacjentom zarówno w zakresie doraźnych zaburzeń psychicznych, np. wywołanych przez śmierć bliskiej osoby czy inne traumatyczne przeżycie, jak również chorób psychicznych o charakterze przewlekłym, które wymagają regularnej kontroli stanu pacjenta.
Do chorób diagnozowanych i leczonych przez lekarza psychiatrę zaliczają się między innymi:
Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób ICD-10 klasyfikuje wszystkie choroby psychiczne w rozdziale V, jako zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania, pod kodami F00-F99.
Do psychiatry możemy udać się samemu, gdy zauważymy u siebie niepokojące objawy lub w wyniku otrzymania skierowania do odbycia takiej wizyty, wystawionego przez każdego innego lekarza, takiego jak lekarz rodzinny, neurolog czy internista. Potrzebę konsultacji psychiatrycznej może zalecić nam również psycholog lub psychoterapeuta. Często zwlekamy z podjęciem decyzji, bagatelizując odczuwane przez nas dolegliwości lub po prostu wstydzimy się przyznać, że mamy problemy ze zdrowiem psychicznym.
Jakie są główne symptomy, które powinny skłonić nas do wizyty u psychiatry? To między innymi:
Podstawą do wizyty u psychiatry są także wszelkiego rodzaju trudne wydarzenia w naszym życiu, z którymi ciężko nam sobie poradzić ze względu na emocje jakie wywołują (np. choroba, utrata pracy, śmierć bliskiego).
Co ważne, do psychiatry możemy się zgłosić zarówno w przypadku wystąpienia objawów zaburzeń psychicznych u nas samych, jak również u osoby nam bliskiej, partnera czy członka rodziny. Co prawda w tym przypadku lekarz psychiatra nie jest w stanie postawić diagnozy czy rozpocząć leczenia, ale może nas wesprzeć i wyjaśnić jak funkcjonować z taką osobą, czy jak namówić ją na wizytę u psychiatry. Jest to szczególnie istotne w przypadku takich zaburzeń psychicznych jak uzależnienie od alkoholu lub narkotyków, schizofrenia, zaburzenia osobowości czy choroba afektywna dwubiegunowa.
W oparciu o Ustawę o Ochronie Zdrowia Psychicznego (Dz.U. 1994 Nr 111 poz. 535) w ściśle określonych przypadkach pacjent z objawami zaburzeń psychicznych może wbrew swojej woli zostać przyjęty do szpitala psychiatrycznego.
Pamiętajmy również, że niektóre objawy zaburzeń psychicznych wymagają od lekarza lub kogoś nam bliskiego natychmiastowej interwencji. Są to przede wszystkim zachowania, które mogłyby zagrażać zdrowiu i życiu chorego lub osobom z jego otoczenia, w tym próby samobójcze. Wtedy konieczna jest natychmiastowa konsultacja psychiatryczna w poradni zdrowia psychicznego lub w Szpitalu Psychiatrycznym. W oparciu o Ustawę o Ochronie Zdrowia Psychicznego (Dz.U. 1994 Nr 111 poz. 535) w określonych sytuacjach pacjent z objawami zaburzeń psychicznych może wbrew swojej woli zostać przyjęty na zamknięty oddział psychiatryczny.
Wiele osób zwleka z wizytą u psychiatry w obawie, że będzie on krytycznie podchodził do odczuwanych objawów, z góry traktując nas jak „wariata” lub wręcz przeciwnie – bagatelizując zgłaszane symptomy. Pamiętajmy, że psychiatra jak każdy inny lekarz specjalista, posiada ogromną wiedzę w zakresie swojej specjalizacji i jest w stanie nie tylko rozpoznać, ale również skutecznie leczyć wszelkiego rodzaju zaburzenia psychiczne. Co ważne, psychiatrę obowiązuje Kodeks Etyki Lekarskiej i wynikająca z niego tajemnica lekarska, możemy wiec w pełni swobodnie opowiedzieć mu o wszystkich dotykających nas problemach. W przypadku specjalizacji jaką jest psychiatria, lekarz zawsze stosuje indywidualne podejście do zgłaszanych przez pacjenta objawów, tak by wdrożone leczenie było jak najlepiej dopasowane do konkretnego przypadku.
Pierwsza wizyta u psychiatry zawsze opiera się na wnikliwym badaniu psychiatrycznym, które przyjmuje formę rozmowy, trwającej co najmniej kilkadziesiąt minut. Ma ona na celu zebranie szczegółowego wywiadu lekarskiego, pod kątem ogólnego stanu zdrowia pacjenta i dotyczących go problemów.
Wśród najważniejszych pytań, jakie powinien zadać psychiatra na pierwszej wizycie są:
Czasem do zdiagnozowania chorób psychicznych konieczne są:
Psychiatra jako lekarz medycyny ma bowiem kompetencje do rozpoznawania nie tylko chorób psychicznych, ale również zaburzeń neurologicznych czy internistycznych.
To jak wygląda leczenie psychiatryczne w dużej mierze zależy od rodzaju diagnozy, postawionej na podstawie przeprowadzonego wywiadu i ewentualnych badań dodatkowych. W większości przypadków podstawę stanowi odpowiednia terapia indywidualna lub grupowa. Psychoterapia może mieć między innymi charakter:
Psychiatra przepisuje leki tylko w sytuacji, gdy uważa, że jest to konieczne by wyciszyć niektóre objawy (np. napady manii, skłonności samobójcze, czy objawy somatyczne jak wymioty lub kołatanie serca) mogące wpływać na efektywność terapii. Jeżeli chodzi o leczenie farmakologiczne, najczęściej stosowane są leki przeciwdepresyjne, normotymiczne, przeciwlękowe oraz przeciwpsychotyczne.
Jeżeli chodzi o zdrowie psychiczne, leczenie farmakologiczne stanowi zwykle uzupełnienie psychoterapii i nie może być jedynym elementem terapii psychiatrycznej.
Farmakologiczna terapia psychiatryczna wiąże się z koniecznością odbywania regularnych wizyt w gabinecie lekarskim, a często również wykonywaniem badań laboratoryjnych monitorujących stężenie substancji psychoaktywnych we krwi. Mają one na celu monitorowanie wpływu leków na funkcjonowanie pacjenta i ułatwiają podjęcie decyzji o modyfikacji dawki. W zależności od schorzenia leczenie farmakologiczne może mieć charakter stały lub okresowy. W określonych przypadkach psychiatra może także wystawić na czas trwania terapii zwolnienie lekarskie.
Psychiatra zajmuje się również odpowiednią edukacją pacjenta w zakresie zdiagnozowanego zaburzenia, zalecanych zmian w prowadzonym przez niego trybie życia czy możliwych form samopomocy, które również stanowią istotny element terapii. Często psychoedukacji powinny zostać poddane także osoby z najbliższego otoczenia pacjenta.
Wśród innych metod, które mogą stanowić element leczenia psychiatrycznego są również metody niekonwencjonalne, jak chociażby fototerapia czy ziołolecznictwo. Ich skuteczność jest jednak dość dyskusyjna.
W większości przypadków leczenie zaburzeń psychicznych ma charakter ambulatoryjny (w ramach poradni zdrowia psychicznego lub oddziałów dziennych), jedynie w określonych przypadkach (głównie, gdy istnieje zagrożenie dla życia pacjenta) stosuje się leczenie szpitalne na oddziałach zamkniętych.
Pomocy specjalisty z zakresu psychiatrii możemy szukać zarówno w ramach świadczeń z Narodowego Funduszu Zdrowia jak i w gabinetach prywatnych. Pamiętajmy, że do odbycia wizyty nie jest potrzebne skierowanie od lekarza rodzinnego, a placówkę, w której przyjmuje psychiatra możemy wybrać niezależnie od miejsca zameldowania. Czas oczekiwania do psychiatry, ze względu na ich niewielką ilość w odniesieniu do liczby pacjentów, jest jednak mocno wydłużony.
Alternatywą może więc być wizyta w gabinecie prywatnym, gdzie ceny jednorazowej konsultacji psychiatrycznej zaczynają się od około 200 złotych. Rozwiązaniem mogą być tu kompleksowe pakiety w zakresie opieki zdrowotnej POLMED, umożliwiające korzystanie z regularnych konsultacji psychiatrycznych w ramach jednej, stałej opłaty miesięcznej lub rocznej.
Bibliografia:
Mikroelementy, czyli pierwiastki śladowe takie jak np. selen, arsen, cynk, kadm, ołów czy miedź, są bardzo istotne – ich obecność ma istotny wpływ na ryzyko zachorowania na nowotwory, również złośliwe, takie jak np. rak płuca czy rak jelita grubego.
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?
Ciśnienie oczne, określane też jako ciśnienie wewnątrzgałkowe albo śródgałkowe, jest to ciśnienie wywierane przez płyn śródoczny na rogówkę i twardówkę.
