Regularne badania profilaktyczne powinny być czymś naturalnym. Niestety nadal wielu mężczyzn unika wizyt u lekarza z obawy przed wykryciem ewentualnych chorób. Tymczasem wczesna diagnostyka może realnie wpłynąć na poprawę jakości, a nawet na przedłużenie życia. Mówi się, że średnia długość życia wzrasta, ale w Polsce, jeżeli chodzi o mężczyzn, nadal utrzymuje się na stosunkowo niskim poziomie. Co można zrobić, żeby realnie wpłynąć na te dane? Nauczyć tatę – i nie tylko – dbać o zdrowie.
Jak podaje Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, polscy mężczyźni żyją w zdrowiu średnio do 59. roku życia. Wydaje się, że to niewiele, biorąc pod uwagę łatwy dostęp do opieki medycznej. Dlaczego tak się dzieje? Ponieważ wielu mężczyzn przez lata nie wykonuje żadnych rutynowych badań, unika kontaktów z lekarzami, a dodatkowo prowadzi niezdrowy tryb życia. Tymczasem profilaktyka, odpowiednia dieta i aktywność fizyczna powinny być podstawą.
Co daje regularne wykonywanie badań profilaktycznych? Przede wszystkim to sposób na zapobieganie rozwoju chorób nie tylko takich jak choroby nowotworowe, w tym nowotwór jelita grubego i gruczołu krokowego, lecz także otyłość, cukrzyca czy choroby układu krążenia np. miażdżyca. Im wcześniej wykryje się problem, tym szybciej można wdrożyć odpowiednie leczenie i jednocześnie zminimalizować ryzyko powikłań powstałych w wyniku danego schorzenia. Mówiąc wprost, nieleczone choroby przewlekłe powodują nieodwracalne zmiany w organizmie, którym można zapobiec, jeżeli pamięta się o profilaktyce.
Warto podkreślić, że systematyczne badania powinno się wykonywać bez względu na samopoczucie – to właśnie jest profilaktyka. Wiele chorób nie daje objawów w początkowym stadium, a gdy te objawy się pojawiają, często okazuje się, że leczenie może nie przynieść oczekiwanych efektów. Z tego powodu coraz głośniej mówi się wadze o prewencji wtórnej.
Na podstawowe badania może skierować np. lekarz internista, zaś rozszerzoną diagnostyką w razie potrzeby zajmują się specjaliści z danych dziedzin.
O jakich badaniach warto przypomnieć swojemu tacie? Każdy mężczyzna bez względu na wiek powinien najlepiej raz do roku a przynajmniej raz na dwa lata wykonywać pakiet badań z krwi oraz badanie ogólne moczu. Badanie moczu, chociaż często bagatelizowane, pozwala ocenić czy nie doszło do zaburzeń funkcjonowania układu moczowo-płciowego, schorzeń nerek lub wątroby.
Jeżeli chodzi o badania próbki krwi, zaleca się ocenę poziomu OB, czyli wskaźnika opadania erytrocytów, który – jeżeli będzie podwyższony – może wskazywać na toczący się stan zapalny w organizmie. Istotna jest również pełna morfologia będąca dokładną analizą składu krwi. To dzięki niej lekarz ocenia m.in. czy u pacjenta występują problemy z krzepliwością albo anemia.
W przypadku mężczyzn warto pamiętać także o lipidogramie – badaniu weryfikującym poziom tak zwanego dobrego (HDL) i złego cholesterolu (LDL) oraz trójglicerydów, które w przypadku wysokiego stężenia mogą sugerować ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego. Regularnie wykonywanym badaniem powinien być również pomiar ciśnienia tętniczego. Wysoki wynik wymaga dodatkowej diagnostyki pod kątem nadciśnienia.
Mężczyznom, którzy mają więcej niż 40 lat, dodatkowo zaleca się badanie poziomu elektrolitów, szczególnie, gdy skarżą się na obrzęki lub zaburzenia pracy serca oraz transaminazy ALT pod kątem diagnostyki uszkodzenia wątroby w wyniku przebytego stanu zapalnego, zakażenia wirusami HBV czy HCV albo marskości.
W pakietach badań bardzo często pojawiają się również poziom mocznika, kreatyniny oraz kwasu moczowego weryfikujące prawidłowości pracy nerek, a także podstawowych minerałów takich jak potas, magnez i sód.
Jeżeli chodzi o innego rodzaju badania, mężczyźni po 40. roku życia powinni raz na dwa lata kontrolować stężenie poziomu hormonów tarczycy, zgłaszać się na EKG i regularnie odwiedzać okulistę, aby zminimalizować ryzyko rozwoju jaskry. Tym, którzy ukończyli 50. rok życia dodatkowo zaleca się badania pod kątem ryzyka zachorowania na raka jelita grubego oraz test PSA, czyli badanie antygenu gruczołu krokowego. Oczywiście nie należy zapominać również o regularnym samobadaniu jąder, które należy przeprowadzać bez względu na wiek.
