Badania profilaktyczne powinno się wykonywać regularnie – brzmi jak frazes, ale jest faktem. Dzięki diagnostyce można szybko wykryć wiele groźnych chorób i tym samym uniknąć ich skutków. Nieco inne badania są zalecane dla osób po 30. roku życia niż dla ludzi, którzy ukończyli już 50 lat. Które z nich należy przeprowadzać raz do roku lub raz na trzy lata i dlaczego to takie ważne?
Coraz więcej mówi się o tym, że badania profilaktyczne powinno się wykonywać regularnie już po ukończeniu 30. roku życia. Systematyczne sprawdzanie stanu zdrowia to podstawa umożliwiająca wczesne wykrycie ewentualnych problemów i tym samym wdrożenie koniecznego leczenia. Jakie badania profilaktyczne po 30. warto wykonać? Przede wszystkim morfologię krwi, OB (Odczyn Biernackiego), lipidogram oraz analizę moczu. Ważny jest także pomiar ciśnienia tętniczego, który może sugerować nadciśnienie.
Wspomniane badania ogólne w przypadku osób zdrowych należy przeprowadzać minimum raz na 3 lata. Warto je uzupełnić również o EKG, panel tarczycowy (TSH, Ft3, Ft4, anty-TPO), USG jamy brzusznej, próby wątrobowe oraz profilaktykę onkologiczną (u kobiet antygen CA 125, CA 15-3, zaś u mężczyzn poziom PSA). W przypadku kobiet istotne jest również coroczne USG piersi i cytologia, a w przypadku mężczyzn badanie jąder i proktologiczne.
Pakiet badań po 40. roku życia powinien zawierać wyżej wymienione badania uzupełnione o analizę stanu narządu wzroku, zębów oraz układu oddechowego. Jeżeli chodzi o wzrok, warto sprawdzić dno oka. W przypadku układu oddechowego zalecana jest spirometria, czyli ocena pojemności płuc. To badanie szczególnie ważne u osób palących papierosy. Dodatkowo zaleca się RTG klatki piersiowej, gastroskopię (najlepiej raz na 5 lat), a także badanie na obecność krwi w kale.
Jeżeli chce się skorzystać z analizy krwi i moczu w ramach prywatnej opieki zdrowotnej, można wykupić pakiet badań dla mężczyzn po 40. albo analogiczny pakiet dla kobiet. Zawierają one kilkanaście badań pozwalających na sprawdzenie ogólnego stanu zdrowia oraz potencjalnych problemów związanych z płcią.
Po 50. roku życia zdecydowanie rośnie ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego oraz innych chorób sercowo-naczyniowych, dlatego rutynowo wykonuje się EKG, a w razie jakichkolwiek nieprawidłowości także echo serca. U kobiet należy co najmniej raz na dwa lata przeprowadzać mammografię oraz cytologię uzupełnioną raz na 5 lat o badanie DNA HPV. W związku z narażeniem na osteoporozę, warto robić także ocenę ryzyka złamań. Pakiet badań po 50. zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn powinien obejmować badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego – kolonoskopię oraz analizę kału na krew utajoną. Istotne jest również regularne oglądanie znamion pozwalające na wczesne wykrycie raka skóry – czerniaka.
Jakie są zalecane badania po 60. roku życia? Oprócz omawianych już badań krwi, warto wykonać profil lipidowy obejmujący cholesterol, poziom lipoprotein LDL i HDL oraz trójglicerydów, poziom fibrynogenu – czynnika wzrastającego w trakcie toczącego się procesu zapalnego tkanek oraz hemoglobiny glikowanej pozwalającej ocenić ryzyko cukrzycy. U osób po 60. roku życia częściej niż u młodszych występują choroby oczu, dlatego raz do roku albo raz na dwa lata powinno się badać oczy pod kątem wystąpienia zaćmy, jaskry, retinopatii cukrzycowej oraz zwyrodnienia plamki żółtej.
Z wiekiem obserwuje się również zaburzenia słuchu, dlatego ważne jest przeprowadzanie badania słuchu raz na dwa lub trzy lata. Audiogram pozwala szybko wykryć ewentualne problemy. M.in. na jego podstawie, w razie konieczności, dobiera się aparat słuchowy.
Nie wolno zapominać o diagnostyce pod kątem nowotworu jelita grubego, szczególnie jeśli znajduje się w grupie podwyższonego ryzyka (rak jelita w rodzinie, dieta wysokotłuszczowa, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, cukrzyca typu 2 oraz siedzący tryb życia), raka prostaty u mężczyzn i raka szyjki macicy lub raka piersi u kobiet.
Ustalanie, czy też raczej obliczanie dni płodnych sprawia, że kobieta może w sposób świadomy planować swoje macierzyństwo. Jak można obliczyć dzień owulacji oraz dni płodne? Istnieje kilka metod, np. kalkulator dni płodnych, test owulacyjny albo codzienne mierzenie temperatury ciała. Tym, co je od siebie odróżnia, jest przede wszystkim dokładność uzyskiwanych informacji.
Mocz u zdrowej osoby powinien mieć jasnożółty, słomkowy kolor. Czasami ta barwa może się zmieniać w zależności od spożytych pokarmów, przyjmowanych leków albo ilości wypitych płynów, a czasami ze względu na toczące się procesy chorobowe w organizmie. Jaki kolor moczu powinien być powodem do niepokoju? Kiedy należy udać się do lekarza?
O kortyzolu mówi się, że jest „hormonem stresu” i to właśnie z takim określeniem jest często kojarzony. Jednak biorąc pod uwagę, jak wiele ważnych funkcji spełnia, warto dowiedzieć się więcej na jego temat. Gdzie i jak powstaje, za co odpowiada i do czego prowadzi jego niedobór lub nadmiar w organizmie? Odpowiadamy na wszystkie ważne pytania, dotyczące tego hormonu.