Zapalenie ucha jest powszechnym i uciążliwym schorzeniem, które dotyka ludzi w różnym wieku. Stanowi ono problem zdrowotny, którego istotą jest zapalna reakcja tkanki ucha, zwłaszcza ucha środkowego. Zapalenie ucha może być wynikiem infekcji wirusowych lub bakteryjnych, ale może też wystąpić wskutek reakcji alergicznych lub innych czynników. Charakteryzuje się szeregiem objawów, takich jak pulsujący ból ucha, upośledzenie słuchu, uczucie zatkania, a w niektórych przypadkach może prowadzić do poważniejszych powikłań. Zazwyczaj jest poprzedzone infekcją górnych dróg oddechowych np. przeziębieniem. Może przebiegać z wysiękiem lub bez wysięku, ale zawsze wiąże się z nagłym silnym bólem i osłabieniem słuchu. Jak rozpoznać zapalenie ucha środkowego? Czym jest zapalenie ucha zewnętrznego? Odpowiadamy!
Zapalenie ucha środkowego to jedna z bardzo często występujących chorób — charakteryzuje się nagłym rozpoczęciem stanu zapalnego obejmującego nie tylko błonę śluzową, lecz także elementy ucha środkowego. Przeważnie stan ten poprzedza infekcja górnych dróg oddechowych, np. przeziębienie lub zapalenie zatok. Co ważne, choroba daje zarówno objawy miejscowe, jak i powoduje ogólny stan zapalny.
Zapalenie ucha zewnętrznego jest stanem zapalnym, który występuje w przewodzie słuchowym zewnętrznym, czyli w kanale prowadzącym dźwięki od małżowiny usznej do błony bębenkowej. Często jest spowodowane nadmiernym nawilżeniem lub uszkodzeniem skóry wewnętrznej przewodu słuchowego, co sprzyja rozwojowi infekcji. Często zapalenie ucha zewnętrznego występuje u pływaków — narażonych na wilgoć w przewodzie słuchowym.
Jakie wyróżnia się rodzaje zapalenia ucha? Ze względu na przebieg choroby zapalenie ucha dzieli się na:
Ze względu na czas trwania objawów mówi się o:
Jako najczęstsze przyczyny zapalenia ucha uważa się przede wszystkim:
Do dodatkowych czynników wywołujących zapalenie ucha u dorosłych i dzieci zalicza się też:
Istotnymi czynnikami predysponującymi są także:
Najczęstsze objawy zapalenia ucha środkowego:
Zapalenie ucha u niemowlaka jest trudniejsze do rozpoznania niż u osoby dorosłej, a infekcja najczęściej dotyka właśnie dzieci do piątego roku życia. O ile starsze dziecko będzie w stanie powiedzieć, że coś go boli, o tyle u niemowlęcia można zaobserwować sięganie rączką do chorego ucha, ciągły niepokój, głośny płacz i krzyk. Symptomy te zazwyczaj nasilają się aż do momentu pęknięcia błony bębenkowej. Gdy błona pęknie, a treść z jamy wyleje się poza ucho, ból staje się łagodniejszy. Dodatkowo u dzieci infekcji mogą towarzyszyć biegunka, brak apetytu i wymioty.
Szacuje się, że u większości dzieci zapalenie ucha środkowego występuje przynajmniej raz w życiu. Najczęściej diagnozuje się je u niemowląt między szóstym a osiemnastym miesiącem życia. Infekcja ma charakter nawracający przeważnie u dzieci do dwóch lat – wówczas można mówić o predyspozycjach do zachorowania.
Jak rozpoznaje się zapalenie ucha? W przypadku podejrzenia zapalenia ucha środkowego zaleca się wizytę u lekarza pierwszego kontaktu, który może ocenić objawy i stan zdrowia pacjenta. W razie potrzeby lekarz ten może skierować pacjenta do specjalisty — laryngologa posiadającego specjalistyczną wiedzę i doświadczenie w diagnozowaniu i leczeniu takich schorzeń jak infekcje ucha, nosa czy gardła. U niemowląt konieczne jest przeprowadzenie badania otoskopowego – wziernikowania i ocenienia stanu ucha. Gdy pediatra, internista lub laryngolog zdiagnozuje zapalenie ucha, leczenie powinno szybko złagodzić objawy.
Jak przebiega leczenie zapalenie ucha środkowego? Co ważne, u małych dzieci często najpierw zaleca się obserwację i podanie leków przeciwbólowych i/lub przeciwgorączkowych. Najlepsze, a przy tym najczęściej stosowane są ibuprofen oraz paracetamol. Jeśli w ciągu jednego albo dwóch kolejnych dni nie zauważy się poprawy, należy wdrożyć antybiotykoterapię. Dopiero wtedy, gdy przyjmowanie antybiotyków nie powoduje ustąpienia uciążliwych objawów, konieczne jest podanie dożylnie lub domięśniowo preparatów takich jak:
W przypadku wysiękowego zapalenia ucha środkowego leczenie ma na celu zwalczanie jego przyczyny. Proces terapeutyczny rozpoczyna się od leczenia istniejącej infekcji oraz monitorowania jej przebiegu. Co więcej, w terapii stosuje się leki o działaniu miejscowym na śluzówkę nosa, które pomagają w zmniejszeniu obrzęku, a także tłumią stan zapalny.
Rzadziej stosuje się inną metodę polegającą na nacięciu błony bębenkowej w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym. Wskazania do przeprowadzenia zabiegu to między innymi:
Powikłaniami zapalenia ucha środkowego nazywa się przejście procesu zapalnego z przestrzeni ucha środkowego na sąsiadujące struktury anatomiczne. Proces zapalny może rozprzestrzeniać się przez naczynia krwionośne, naturalne otwory anatomiczne (np. poprzez błędnik i przewód słuchowy wewnętrzny do wnętrza czaszki) lub przez zniszczenie struktur anatomicznych, takie jak resorpcja kości.
Powikłania ostrych zapaleń ucha środkowego dzielą się na:
Zapalenie ucha wewnętrznego (zapalenie błędnika) jest najczęściej efektem nieleczonego stanu zapalnego ucha środkowego. Jest to poważne schorzenie, które może prowadzić do trwałego uszkodzenia narządu słuchu oraz równowagi, powodując szereg objawów, takich jak:
Zapalenie ucha wewnętrznego może powodować trwałe uszkodzenie narządu słuchu i równowagi oraz innych poważnych powikłań, dlatego wymaga specjalistycznego leczenia w szpitalu. Pacjent powinien zostać przyjęty na oddział laryngologiczny, gdzie będzie otrzymywał antybiotyk podawany drogą dożylną, a także leczenie objawowe, takie jak leki przeciwwymiotne w celu łagodzenia mdłości. W niektórych szczególnych przypadkach może być konieczne przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego w celu usunięcia błędnika.
Ważne jest, aby unikać zalegania wody w uszach. W przypadku częstego chodzenia na basen warto stosować odpowiednie zatyczki do uszu. Ponadto należy pamiętać o właściwej higienie uszu, unikając używania patyczków do czyszczenia kanału słuchowego. Zamiast tego, lepiej skorzystać z odpowiednich aerozoli lub olejków przeznaczonych do tego celu.
Konsultacja merytoryczna: lek. Ireneusz Markowski
Dyrektor Medyczny POLMED
Informacja:
Artykuły opublikowane na stronie POLMED Zdrowie, nie pełnią funkcji konsultacji medycznej ani nie wyrażają opinii specjalistów i lekarzy. Prezentowane treści stanowią ogólne wskazówki i nie mogą być traktowane jako wyznacznik przy podejmowaniu decyzji dotyczących modyfikacji diety lub terapii, nawyków lub określaniu zmiany dawkowania leków oraz innych substancji leczniczych. Przed podjęciem działań, które mogą wpłynąć na Twoje życie, zdrowie lub samopoczucie, skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą.
Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne konsekwencje, wynikające z wykorzystania porad i informacji zawartych na stronie, bez wcześniejszej konsultacji z profesjonalistą.
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Krztusiec to ostra, bakteryjna choroba zakaźna układu oddechowego, która charakteryzuje się między innymi napadami silnego kaszlu. Choć chorobie można zapobiegać dzięki szczepieniom, w ostatnich latach dochodzi do wyraźnego wzrostu zachorowalności, zwłaszcza wśród osób dorosłych. Wyjaśniamy. jak można zarazić się krztuścem i kto powinien poddać się szczepieniom ochronnym.
Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?