Choroby paznokci – jak je rozpoznać? Onycholiza paznokci

Powrót

Dłonie to zdecydowanie wizytówka każdego człowieka – nic więc dziwnego, że dbamy o to, by były zadbane i estetycznie się prezentowały. Szczególną uwagę warto zwrócić na paznokcie, których stan często jest odzwierciedleniem kondycji całego naszego organizmu. Zarówno zmiany ich koloru, kształtu, jak i struktury, mogą być objawem różnego rodzaju schorzeń. Jaki jest prawidłowy wygląd paznokci? Co powinno nas zaniepokoić i o czym świadczą poszczególne zmiany na paznokciach?  

Spis treści:

Jak wyglądają zdrowe paznokcie?  

Zdrowe paznokcie rąk i nóg charakteryzują się gładką, lekko błyszczącą powierzchnią o bladoróżowym odcieniu. Sama płytka paznokcia jest tak naprawdę przeźroczysta, a różowawe zabarwienie wynika z obecności znajdujących pod nią naczyń krwionośnych. Pod względem anatomicznym, paznokieć dzieli się na takie części jak:  

  • płytka paznokciowa,  
  • łożysko paznokcia,  
  • korzeń,  
  • obłączek paznokcia – to miejsce, w którym macierz paznokcia przechodzi w martwą płytkę rogową,  
  • brzeg wolny.  

Płytka paznokcia rośnie mniej więcej z prędkością 1 milimetra/tydzień, co sprawia, że raz na jakiś czas musimy ją skracać nożyczkami lub cążkami. Cały paznokieć otaczają tzw. wały paznokciowe oraz obrąbek naskórkowy, którego zadaniem jest uszczelnianie przestrzeni, znajdującej się między wałem paznokciowym, a płytką.   

Warto pamiętać, że wbrew pozorom, paznokcie spełniają nie tylko funkcję estetyczną, lecz także ochronną, zabezpieczając zakończenia nerwowe palców i zwiększając ich wrażliwość na dotyk. Ponadto, umożliwiają one wykonywanie precyzyjnych ruchów, zwiększając nasze zdolności manualne.  

Zmiany na paznokciach – o czym mogą świadczyć?  

Kondycja paznokci może dużo powiedzieć nam o kondycji naszego organizmu. Nawet niewielkie zmiany na paznokciach mogą być bowiem pierwszym objawem niedoborów witaminowych, zatruć a nawet niektórych chorób. Warto regularnie im się przyglądać, a w przypadku zauważenia jakichkolwiek zmian, skonsultować je z lekarzem.  

Brązowe plamy i inne przebarwienia na paznokciach  

Zmiany w zabarwieniu płytki paznokcia mogą mieć różne podłoże, w zależności od ich rodzaju:  

  • Białe przebarwienia (bielactwo paznokci) – jeżeli są to niewielkie białe plamki na paznokciach, najczęściej są efektem uszkodzenia płytki paznokcia i nie stanowią powodu do niepokoju. Jeżeli natomiast białe plamy na paznokciach obejmują większość lub całą płytkę paznokcia, mogą świadczyć o niedoborze wapnia, niewydolności serca, łuszczycy, marskości wątroby, a w niektórych przypadkach również chorobach nowotworowych.  
  • Brązowe przebarwienia paznokci – są charakterystyczne dla osób palących oraz cierpiących na niedożywienie. Ponadto, mogą pojawiać się przy chorobach nadnerczy lub być objawem przerzutów czerniaka. W niektórych przypadkach są to skutki uboczne zewnętrznego stosowania niektórych leków, takich jak np. azotan srebra.  
  • Żółte paznokcie – jeżeli zmiana zabarwienia pojawia się tylko na palcu wskazującym lub środkowym, może to być skutek palenia papierosów. Jeżeli natomiast żółte przebarwienia obejmują wszystkie paznokcie, może być to objaw grzybicy, łuszczycy albo żółtaczki typu A lub B. Tego typu zabarwienie paznokci występuje także przy stosowaniu leków, takich jak witamina A czy tetracyklina. Żółte  paznokcie są też często efektem stosowania ciemnych lakierów do paznokci, nakładanych na płytkę bez dodatkowej bazy.    
  • Szaroniebieskie przebarwienie paznokci – w większości przypadków świadczą o zatruciu srebrem lub metalami ciężkimi, jak również nieprawidłowym metabolizmie miedzi. Tego typu zabarwienie paznokci obserwuje się także u pacjentów, przyjmujących określone grupy leków, w tym leki przeciwmalaryczne.  
  • Zielone przebarwienia – tak przebarwione paznokcie to objaw, towarzyszący zakażeniu bakteryjnemu, wywołanemu przez pałeczkę ropy błękitnej, czyli Pseudomonas aeruginosa.  
  • Czarne przebarwienia – ciemne zabarwienie płytki paznokcia często związane jest z zaleganiem pod nią krwi (w wyniku urazu). Przebarwienie tego typu przesuwa się wraz ze wzrastającą płytką paznokcia. Czarne plamy mogą być także efektem używania środków chemicznych bez odpowiedniego zabezpieczenia dłoni. Jeżeli jednak zaobserwujemy czarne kreski na paznokciach lub ciemne, nieregularne plamy, które nie ulegają przemieszczeniu, należy zgłosić się do lekarza, gdyż może być to objaw czerniaka złośliwego.  

Wygląd paznokci a choroby 

Nie od dzisiaj wiadomo, że wiele schorzeń ogólnoustrojowych daje objawy w postaci zmiany wyglądu paznokci. Oto kilka przykładów tego, o czym może świadczyć nietypowy stan paznokci:  

  • Paznokcie o kształcie szkiełka zegarkowego (pałeczkowate) – zaokrąglona, mocno uwypuklona płytka paznokciowa w połączeniu z tzw. palcami dobosza (z rozszerzonymi końcowymi częściami palców) świadczy najczęściej o niewydolności krążenia, związanej z przewlekłymi chorobami płuc lub wadami wrodzonymi serca. Taki kształt paznokci może pojawiać się także w niektórych schorzeniach układu pokarmowego, takich jak np. marskość wątroby.  
  • Łyżeczkowate paznokcie – brzegi paznokcia są mocno wywinięte do góry, środek natomiast wklęsły. Tego typu zmiany w obrębie paznokci są charakterystyczne dla zaburzeń hormonalnych oraz przewlekłego zapalenia śluzówki żołądka czy niedoboru żelaza.  
  • Paznokcie rurkowate – płytka paznokcia jest mocno pogrubiona, wolne brzegi natomiast wywinięte. Jeżeli dodatkowo towarzyszy im nadmierne rogowacenie skóry dłoni i stóp, świadczą one najpewniej o zaburzeniach genetycznych.  
  • Paznokcie szponowate – charakterystyczna dla nich jest mocno pogrubiona, zagięta jak szpon płytka. Paznokcie stają się szare lub posiadają żółte przebarwienia. Tego typu zniekształcenia obserwuje się najczęściej na paznokciach stóp, są one typowe dla zaburzenia krążenia obwodowego, a także przewlekłego ucisku na paznokieć.  

Co oznaczają fałdy na paznokciach?

Zmiany, takie jak białe plamy na paznokciach czy całościowy wygląd płytki, to nie jedyne objawy, które powinny nas zaniepokoić. Również stan samej powierzchni płytki paznokcia może być pierwszym sygnałem choroby.  

Podłużne bruzdy na paznokciach, najczęściej nie świadczą o niczym innym, jak o starzeniu się paznokci. To, kiedy się pojawią, w dużej mierze warunkuje podłoże genetyczne. Mogą one także być efektem nieprawidłowo wykonanego manicure’u. Warto jednak pamiętać, że podłużne rowki na paznokciach to także jeden z objawów osteoporozy.  

Z kolei poprzeczne bruzdy, występujące na wszystkich paznokciach, to jeden z ważniejszych objawów niedożywienia lub schorzeń neurologicznych. Są one także często skutkiem ubocznym chemioterapii. Z kolei nieregularne bruzdy, układające się w poprzek płytki paznokcia, mogą pojawić się w przebiegu łuszczycy.  

Najczęstsze choroby paznokci  

Choć w wielu przypadkach zmiany na paznokciach są objawem ogólnoustrojowej choroby, nie zapominajmy, że mogą one mieć charakter miejscowy i świadczyć o chorobie samych paznokci. Wśród najczęściej diagnozowanych u pacjentów dolegliwości są między innymi onycholiza i grzybica paznokci.  

Onycholiza paznokci  

Onycholiza paznokci to nic innego, jak odwarstwianie się płytki od łożyska paznokcia. Może ona pojawiać się zarówno na paznokciach stóp, jak i dłoni. Początkowo zmiany są delikatne i często niezauważalne dla chorego. Oprócz rozwarstwiania się na dystalnej części paznokcia, mogą pojawić się także miejscowe przebarwienia. Objawy bagatelizowane są zwłaszcza przez kobiety, które regularnie wykonują zabiegi kosmetyczne na paznokciach u dłoni i stóp.  

Co powoduje onycholizę? Jej bezpośrednią przyczyną jest utrata łączności między płytką. a łożyskiem. Często nie da się jednoznacznie ustalić przyczyny onycholizy. Wśród czynników ryzyka wymienia się jednak predyspozycje genetyczne, urazy mechaniczne (m.in. jako skutek uderzenia), stosowanie nieodpowiednich środków chemicznych i kosmetycznych (osłabiających strukturę paznokci) czy nieprawidłowo wykonywany manicure hybrydowy. W określonych przypadkach onycholizę obserwuje się również w przebiegu chorób ogólnoustrojowych.  

Leczenie onycholizy w dużej mierze zależy od czynnika, który jąwywołuje. Zwykle w takim przypadku szczególną uwagę zwraca się na ograniczenie czynników uszkadzających paznokieć. Istotne jest także odpowiednie oczyszczanie i odżywianie paznokci – tak, by pobudzić łożysko paznokcia do regeneracji. Jeżeli istnieje duże ryzyko zakażenia, zmieniony chorobowo fragment usuwa się chirurgicznie.  

Grzybica paznokci  

Grzybica paznokci to jedna z częściej diagnozowanych na świecie i w Polsce dermatologicznych chorób paznokci., Dotyka ona najczęściej osoby dorosłe i ze względu na trudność w skutecznej eliminacji, traktowana jest jako schorzenie przewlekłe. Dawniej stanowiła głównie defekt estetyczny, obecnie uważana jest natomiast za poważny problem epidemiologiczny.  

Objawy grzybicy paznokci

  • żółte lub białe plamy na paznokciach,  
  • zwiększona łamliwość,  
  • pogrubienie płytki paznokcia,  
  • nierówności płytki lub jej rozmiękanie, postępujące wraz ze wzrostem paznokcia,  
  • rogowacenie pod płytką paznokciową.  

Co ważne, zmiany mogą pojawić się zarówno na jednym paznokciu, jak i na wszystkich paznokciach dłoni lub stóp.  

Skąd się bierze grzybica paznokcia? Za jej rozwój odpowiedzialne są dermatofity. Nie zawsze w wyniku kontaktu z nimi dochodzi jednak do zakażenia. Zwykle ma ono miejsce latem, kiedy częściej korzystamy z basenów publicznych -  wysoka temperatura i pocenie się stóp sprzyja rozwojowi dermatofitów. Do czynników ryzyka grzybicy paznokci stóp i dłoni należą między innymi:  

  • antybiotykoterapia,  
  • zaburzenia hormonalne,  
  • cukrzyca i inne choroby metaboliczne,  
  • niedobory odporności (wrodzone lub nabyte, wywołane np. przez toczeń rumieniowaty układowy),  
  • urazy mechaniczne paznokci,  
  • nieodpowiednia higiena stóp.  

Jeżeli chodzi o leczenie grzybicy paznokci, obejmuje ono zarówno preparaty miejscowe (zawierające amorolfinę czy cyklopiroks), jak i te, stosowane doustnie (np. terbinafina, itrakonazol). Zwykle konieczna jest również modyfikacja stylu życia i zwrócenie większej uwagi na kwestię higieny. Jeżeli zastosowane leczenie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, konieczne może być pobranie próbek z paznokci, pozwalających na określenie, z jakim rodzajem grzybów mamy do czynienia. Dzięki temu możliwe jest leczenie, celowane pod konkretny patogen.  

Konsultacja merytoryczna lek. Ireneusz Markowski
Dyrektor Medyczny POLMED


Bibliografia:  

  • Malinowska A., Nowicki R., Grzybica paznokci – terapia musi być konsekwentna, Dermatologia po dyplomie 2014; t. 5, nr 6, s. 29-36.  
  • Surma A., Nockowski P., Wpływ stanu zdrowia oraz stylu życia na wygląd paznokci, Kosmetologia Estetyczna, 1 / 2016 / vol. 5.  
  • Stamatis Gregoriou i wsp., Schorzenia paznokci, a choroby układowe — o czym mówi nam wygląd paznokci?, Forum Medycyny Rodzinnej 2009, tom 3, nr 2, s. 129–135.  
  • Maleszka R., Ratajczak-Stefańska V., Boer M. i wsp., Choroby paznokci w praktyce kosmetologicznej, ROCZNIKI POMORSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W SZCZECINIE 2010, 56, 1, 57–64.  

Informacja:
Artykuły, opublikowane na stronie POLMED Zdrowie, nie pełnią funkcji konsultacji medycznej ani nie wyrażają opinii specjalistów i lekarzy. Prezentowane treści stanowią ogólne wskazówki i nie mogą być traktowane jako wyznacznik przy podejmowaniu decyzji dotyczących modyfikacji diety lub terapii, nawyków lub określaniu zmiany dawkowania leków oraz innych substancji leczniczych. Przed podjęciem działań, które mogą wpłynąć na Twoje życie, zdrowie lub samopoczucie, skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą.
Każda porada medyczna musi być dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta na podstawie wywiadu i/lub badania lekarskiego. Nigdy nie próbuj samoleczenia, bazując wyłącznie na materiałach informacyjno-edukacyjnych. Zawsze korzystaj z konsultacji lub teleporady medycznej, świadczonej przez lekarza. W sytuacji pojawienia się objawów choroby lub pogorszenia stanu zdrowia, natychmiast skontaktuj się z lekarzem. 
Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne konsekwencje, wynikające z wykorzystania porad i informacji, zawartych na stronie bez wcześniejszej konsultacji z profesjonalistą.


Dodano: 18/08/2023
Autor
POLMED Zdrowie
POLMED Zdrowie
Najpopularniejsze artykuły w kategorii Choroby
15/02/2021
Choroby, Profilaktyka
Mroczki przed oczami – czym są i o czym świadczą?

Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?


16/05/2022
Choroby, Profilaktyka
Krwotok z nosa – przyczyny, co może oznaczać? Jak zatamować krwawienie?

Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?


31/05/2023
Choroby
Nadciśnienie oczne – przyczyny, objawy, leczenie

Ciśnienie ​ oczne​, określane też jako ciśnienie wewnątrzgałkowe albo śródgałkowe, jest to ciśnienie wywierane przez płyn śródoczny na rogówkę i twardówkę.


Zapoznaj się z nasza ofertą
Nowość! Kup online!
badania
Pakiet intymny – diagnostyka chorób wenerycznych
Zadbaj o swoje zdrowie intymne

od 450 zł
badanie
Diagnostyka celiakii
Sprawdź czy cierpisz na nietolerancję glutenu.

od 210 zł
badanie
Diagnostyka chorób tarczycy
Choroby tarczycy mogą być przyczyną wielu dolegliwości.

od 52 zł
Więcej usług
Potrzebujesz pomocy?
Skontaktuj się z naszymi konsultantami.
Zapytaj o ofertę
Newsletter
Kup wizytę
Portal Pacjenta Portal Pracodawcy Platforma Medycyny Pracy Panel Agentów Ubezpieczeniowych Partner medyczny
Mam konto
Zaloguj się
Nie mam konta
Zarejestruj się