Badanie USG – na czym polega i jak wygląda? Rodzaje USG

Powrót

USG to przykład całkowicie bezpiecznego, nieprzynoszącego skutków ubocznych badania, pozwalającego na weryfikowanie tego, co dzieje się w ciele. Badanie ultrasonograficzne nie tylko umożliwia określenie stanu zdrowia dorosłego człowieka, lecz wykorzystywane jest także do monitorowania rozwoju płodu w łonie matki. Ze względu na to, że USG stanowi nieinwazyjne badanie, można wykonywać je bez ograniczeń ilościowych i czasowych. Obecnie badanie to wykorzystywane jest do diagnozowania chorób z wielu dziedzin medycyny, m.in. takich, jak: ginekologia, gastrologia, endokrynologia czy ortopedia.    

Z tego artykułu dowiesz się:   

  1. Czym jest badanie ultrasonograficzne?   
  2. Jakie są rodzaje badań USG?   
  3. Badanie ultrasonograficzne – przygotowanie do badania  
  4. Kto i kiedy może zlecić badanie USG?   
  5. Kiedy nie można wykonać badania ultrasonograficznego?   
  6. Jaki jest koszt badania USG?   

Czym jest badanie ultrasonograficzne?   

Badanie ultrasonograficzne jest jednym z badań obrazowych (do których zalicza się także: badanie rentgenowskie, rezonans magnetyczny, czy tomografię komputerową), nieinwazyjnych, zapewniających bezpieczeństwo pacjenta. Badanie USG należy do bezbolesnych i polega na obserwacji narządów wewnętrznych w danej chwili oraz na przestrzeni określonego czasu. Dzięki wykorzystaniu fal ultradźwiękowych, przenikających przez tkanki i odbijających się od nich, a także przetwarzanych przez komputer, możemy obserwować obraz narządów wewnętrznych w czasie rzeczywistym. Stosowanie fal akustycznych o wysokiej częstotliwości, niesłyszalnych dla ludzkiego ucha, stanowi metodę badania bezpieczną dla pacjenta. Odbieranie oraz wykorzystanie tych fal umożliwia aparat ultrasonograficzny.   

Na czym polega USG?   

Aparat ultrasonograficzny, składający się aparatu z monitorem oraz wykorzystujący głowicę aparatu sprawia, że w prosty, szybki i bezpieczny sposób można przeprowadzić badanie. Sygnały akustyczne emitowane, a także pobierane przez głowicę aparatu, posiadającą przetwornik ultradźwięków, wysyłane są do tkanek odbijających i pochłaniających dźwięk. Dzięki temu USG jest niezwykle przydatne podczas obserwacji narządów wewnętrznych, znajdujących się w nieustannym ruchu (np. serca) bądź narządów, poddawanych długotrwałej obserwacji (służącej m.in. do analizy i interpretacji zmian, zachodzących w obszarze danego narządu, np. stawu kolanowego).    

USG dokładnie rejestruje kształty narządów, co sprawia, że badanie wykonywane jest z niezwykłą precyzją. Przy użyciu USG można obserwować niemalże wszystkie narządy. Te aspekty sprawiają, że wielu pacjentów decyduje się właśnie na taką formę weryfikacji swojego stanu zdrowia.   

Ultrasonografia opiera się więc na bezpiecznych metodach. Warto podkreślić jednak, że nie w każdym przypadku USG okaże się być najdokładniejszym sposobem analizy. Przykład mogą stanowić choćby badania mózgu, przy których badanie wykonane przez rezonans magnetyczny czy tomografię komputerową okazuje się być bardziej precyzyjne. Dodatkowo należy zaznaczyć, że zarówno rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa często wymagają podania kontrastu bezpośrednio przed badaniem (substancji przyjmowanej w formie doustnej bądź dożylnej, mającej na celu wyostrzenie zapisywanego obrazu). Podanie kontrastu posiada jednak swoje przeciwskazania oraz może wywoływać skutki uboczne, więc nie jest równie bezpieczne, co badanie USG.  

Rodzaje badań USG  

Najczęstszymi przeprowadzanymi badaniami USG są bez wątpienia te, które obejmują powłoki brzuszne, pozwalające na ustalenie zmian zachodzących w jamie brzusznej. Często wykonuje się także badanie tarczycy czy węzłów chłonnych, by sprawdzić ich wielkość i prawidłowość funkcjonowania. Ponadto do rutynowych badań ultrasonograficznych wchodzi analiza rozwoju płodu w łonie matki. Do najczęściej wykonywanych badań USG należą:  

  • USG ciążowe,   
  • USG dróg moczowych,   
  • USG ginekologiczne (transwaginalne),   
  • USG jamy brzusznej,   
  • USG naczyń krwionośnych (przy użyciu USG dopplerowskiego)   
  • USG oka,   
  • USG piersi,   
  • USG płuc,   
  • USG przezciemiączkowe (wykonywane u noworodków oraz niemowląt),   
  • USG przezodbytnicze (transrektalne),   
  • USG serca (echo serca),   
  • USG stawów (barkowych, biodrowych, łokciowych, skokowych),   
  • USG ślinianek,   
  • USG tarczycy,   
  • USG tkanek miękkich obejmujących zmiany skórne,   
  • USG układu kostno-szkieletowego,   
  • USG węzłów chłonnych.   

Badanie ultrasonograficzne – przygotowanie do badania

Przebieg badania USG jest dość prosty, toteż w wielu sytuacjach nie wymaga żadnego przygotowania np. do badania USG stawu skokowego, gdy sprawdzamy okoliczne węzły chłonne, czy wówczas, gdy wykonywane jest USG transwaginalne. W trakcie wykonania ultrasonografii, która trwa zwykle nie dłużej niż 30 minut, ważne jest to, aby pacjent umożliwił lekarzowi swobodny dostęp do miejsca ciała, które będzie poddawane badaniu.   

Poniżej prezentujemy badania, do których należy się przygotować, oraz sposób, w jaki trzeba to zrobić. 

Badanie USG piersi   

Przy wykonywaniu USG piersi także nie jest wymagane przeprowadzanie żadnych dodatkowych czynności. Wystarczy postępować zgodnie z zaleceniami lekarza, który zwykle wskazuje, by USG piersi wykonywać pomiędzy 6. a 10. dniem trwania cyklu ze względu na występujące w organizmie kobiety zmiany hormonalne. Dodatkowo, w trakcie miesiączkowania kobiece piersi stają się bardziej czułe i newralgiczne, toteż należy mieć na uwadze, że wówczas badanie USG mogłoby wiązać się z wystąpieniem dyskomfortu pacjentki. Wczesne wykrycie nieprawidłowości zachodzących w obrębie piersi pomoże w wykryciu ewentualnych zmian nowotworowych, a podjęcie dalszego leczenia zwiększy szansę powrotu do zdrowia.   

USG jamy brzusznej   

USG jamy brzusznej najczęściej wykonuje się po uprzednim przejściu na kilkudniową, lekkostrawną dietę, wykluczającą spożywanie napojów gazowanych oraz ciężkich, smażonych potraw. Badanie umawiamy zwykle z wyprzedzeniem i nie spożywamy przed nim posiłków co najmniej 6 godzin. 

Ważny aspekt stanowi również to, by przed badaniem USG jamy brzusznej powstrzymać się od żucia gumy, a także palenia papierosów, bowiem te czynności powodują gromadzenie się powietrza, które zaburzy obraz powstały w trakcie badania USG. Istotne jest również odpowiednie wypełnienie pęcherza moczowego, by lekarz miał szansę uzyskania prawidłowej oceny układu moczowego, więc należy zadbać o to, aby przed badaniem wypić jak największą ilość niegazowanej wody mineralnej.   

USG miednicy   

W trakcie wykonywania tego badania pęcherz moczowy powinien być pełny, bo takie postępowanie umożliwia uzyskanie najdokładniejszego obrazu: narządów miednicy, pęcherza oraz jelit. Powinniśmy jednak unikać picia napojów gazowanych i przed badaniem wypić możliwie jak najwięcej niegazowanej wody.   

USG dopplerowskie oceniające stan tętnic i żył   

Ultrasonografia dopplerowska służy do diagnozowania m.in.: zakrzepów, tętniaków, niewydolności żylnej czy wad serca. W trakcie wykonywania tego badania kluczową rolę odgrywa przepływ krwi w naczyniach żylnych i tętniczych, co niesie za sobą konieczność minimum 30-minutowego „wyciszenia” organizmu, polegającego na zapewnieniu dla ciała zwykłego odpoczynku.   

Kto i kiedy może zlecić badanie USG?   

Zwykle na badanie USG kieruje nas lekarz, specjalizujący się w danej dziedzinie medycyny. W zależności od specyfiki badania, jakie potrzebujemy wykonać, powinniśmy wybrać także specjalistę, który zleci nam określony typ USG. Lista lekarzy oraz zlecanych przez nich badań jest długa: 

  • Endokrynolog – kieruje na USG tarczycy, kiedy pojawiają się nieprawidłowości w zakresie działania hormonów.  
  • Gastrolog – zaleca wykonanie USG, jeżeli borykamy się z nieprawidłowościami w pracy przewodu pokarmowego, czy dolegliwościami odczuwalnymi w obrębie jamy brzusznej.  
  • Ginekolog – kieruje na USG wykonywane przez powłoki brzuszne bądź dopochwowo, gdy podejrzewa nieprawidłowości w funkcjonowaniu kobiecych narządów rodnych lub w czasie trwania ciąży.   
  • Kardiolog – zleca USG, jeśli podejrzewa nadciśnienie tętnicze.  
  • Onkolog – kieruje na badanie USG miejsc, w których podejrzewane jest pojawienie się zmian nowotworowych.  
  • Ortopeda – kieruje na badanie wówczas, gdy pacjent doznał urazów układu ruchu.  

Lekarz pierwszego kontaktu – może wystawić skierowanie w ramach świadczeń NFZ na kilka określonych typów badań, w przypadku wystąpienia zróżnicowanych dolegliwości:  

  • USG brzucha i przestrzeni zaotrzewnowej, w tym wstępnej oceny gruczołu krokowego,  
  • USG Doppler naczyń kończyn dolnych,  
  • USG Doppler tętnic szyjnych,  
  • USG nerek, moczowodów, pęcherza moczowego,  
  • USG obwodowych węzłów chłonnych,  
  • USG ślinianek,  
  • USG tarczycy i przytarczyc.  

USG – przeciwwskazania

Istnieją przypadki, w których wykonanie badania ultrasonograficznego jest niemożliwe. Przeciwwskazaniami do wykonania USG są: 

  • otwarte rany, 
  • oparzenia
  • infekcje skóry, 
  • urazy kości, 
  • złamania. 

Nawet pacjenci w sędziwym wieku, u których zdiagnozowano nadciśnienie tętnicze czy cukrzycę, nie muszą rezygnować ze stawienia się na badaniu.   

Jaki jest koszt badania USG?   

Koszt badania USG, wykonywanego w placówkach POLMED, oscyluje w granicach od 200 zł do 260 zł. Pełny cennik naszych świadczeń znajdziesz TUTAJ. Badanie ultrasonograficzne w Centrum Medycznym POLMED wykonasz m.in. w takich miastach, jak: Warszawa, Wrocław, Tczew, Starogard Gdański, Sosnowiec, Poznań, Olsztyn, Gdańsk, Katowice czy Kraków.   


Bibliografia:    

  • Bekiesińska-Figatowska M., Cieszanowski A., Radiologia. Podręcznik dla studentów, PZWL Wydawnictwo Lekarskie 2022.   
  • Berthold B., Anatomia ultrasonograficzna. Kolorowy atlas, PZWL Wydawnictwo Lekarskie 2022.   
  • Diagnostyka obrazowa. Podstawy teoretyczne i metodyka badań, red. B. Pruszyński, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2023.   
  • Podstawy badania ultrasonograficznego, red. J. Baron, J. Pilch-Kowalczyk, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Katowice 2021.  


Dodano: 27/12/2023
Autor
POLMED Zdrowie
POLMED Zdrowie
Najpopularniejsze artykuły w kategorii Badania
17/02/2022
Badania, Choroby
Reumatoidalne zapalenie stawów – jak rozpoznać wczesne objawy choroby? Leczenie RZS

Reumatoidalne zapalenie stawów to przewlekła postępująca choroba tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym. Jej objawy nie są charakterystyczne, dlatego postawienie diagnozy bywa utrudnione. Trzeba jednak zrobić wszystko, żeby potwierdzić lub wykluczyć chorobę. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ nieleczone RZS prowadzi do poważnych problemów nie tylko ze stawami, lecz także z innymi narządami.


19/12/2022
Badania, Choroby, Dieta
Wrzody żołądka i dwunastnicy – objawy, diagnostyka, leczenie

Wrzody żołądka i dwunastnicy to najczęstszą choroba przewodu pokarmowego. Wrzody są to ubytki w błonie śluzowej, zazwyczaj spowodowane błędami żywieniowymi, paleniem tytoniu, narażeniem na stres, zakażeniem Helicobacter pylori, przyjmowaniem niesteroidowych lub sterydowych leków przeciwzapalnych.
Według szacunków lekarzy, wrzody żołądka czy też dwunastnicy dotyczą 5-10 proc. populacji. 


kortyzol
29/06/2023
Badania
Kortyzol, czyli „hormon stresu”- jakie pełni funkcje? Jak obniżyć kortyzol?

O kortyzolu mówi się, że jest „hormonem stresu” i to właśnie z takim określeniem jest często kojarzony. Jednak biorąc pod uwagę, jak wiele ważnych funkcji spełnia, warto dowiedzieć się więcej na jego temat. Gdzie i jak powstaje, za co odpowiada i do czego prowadzi jego niedobór lub nadmiar w organizmie? Odpowiadamy na wszystkie ważne pytania, dotyczące tego hormonu.  


Zapoznaj się z nasza ofertą
badanie
Diagnostyka prostaty
Niezbędnik każdego mężczyzny po 40-stce.

od 95 zł
badanie
Diagnostyka osteoporozy
Sprawdź czy Twoje kości są w dobrej formie.

od 95 zł
Promocja! teraz taniej o 20%
Pakiet badań
Serce pod kontrolą
Z miłości dla siebie!

od 83 zł
Więcej usług
Potrzebujesz pomocy?
Skontaktuj się z naszymi konsultantami.
Zapytaj o ofertę
Newsletter
Kup wizytę
Portal Pacjenta Portal Pracodawcy Platforma Medycyny Pracy Panel Agentów Ubezpieczeniowych Partner medyczny
Mam konto
Zaloguj się
Nie mam konta
Zarejestruj się