Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Oparzenie to skutek urazu skóry lub błon śluzowych spowodowanego działaniem wysokiej temperatury, prądu albo substancji chemicznych. W zależności od tego, jak głęboko zostanie uszkodzona skóra, na jak rozległym obszarze oraz w którym miejscu, oparzenia dzieli się na I, II, III oraz IV stopnia. Warto pamiętać, że w przypadku głębokiego uszkodzenia skóry należy jak najszybciej skorzystać z pomocy medycznej. Oczywiście dobrze jest umieć odpowiednio reagować w takiej sytuacji. Co zrobić, żeby skutecznie udzielić pierwszej pomocy osobie poszkodowanej? Jakie istnieją rodzaje oparzeń? Które z nich to tzw. oparzenia głębokie?
Spis treści:
Skóra to największy narząd ludzkiego ciała. Składa się z:
To w skórze właściwej znajdują się zakończenia nerwowe, gruczoły łojowe i potowe, a także mieszki włosowe. Jeżeli dochodzi do uszkodzenia skóry np. wskutek oparzenia, organizm traci naturalną barierę przeciw drobnoustrojom i nadmiernemu ubytkowi płynów. Dodatkowo może mieć problemy z termoregulacją.
Co może powodować oparzenie? Ze względu na rodzaj czynnika oparzeniowego oparzenia dzielimy na:
W zależności od tego, jak głęboko została uszkodzona skóra, na jakim obszarze i w którym miejscu, wyróżnia się cztery stopnie oparzenia.
Oparzenia powierzchowne obejmujące wyłącznie warstwę zewnętrzną, czyli naskórek. U pacjenta występuje miejscowy stan zapalny objawiający się bólem, swędzeniem i zaczerwienieniem.
Oparzenie pośrednie obejmujące uszkodzenie naskórka i jednocześnie niepełnej grubości skóry właściwej. Osoba z oparzeniem II stopnia odczuwa silne bóle, skóra jest zaczerwieniona z wyraźnymi białymi plamami i pęcherzami, pojawia się obrzęk skóry i miejscowy duży stan zapalny.
III stopień oparzeń obejmuje uszkodzenia naskórka i całą grubość skóry właściwej. Do charakterystycznych symptomów należy perłowobiała twarda skóra, a także niegroźne zaburzenia neurologiczne, jak brak czucia i bólu na powierzchni oparzenia.
Głębokie oparzenia obejmujące dodatkowo głębsze struktury ciała. Powodują zwęglenie skóry i martwicę tkanek podskórnych.
Do oceny powierzchni oparzeń u dorosłych stosuje się tak zwaną regułę dziewiątek, zgodnie z którą ludzkie ciało dzieli się na obszary stanowiące 9 lub 18% całkowitej powierzchni, np. górna część tułowia to 9%, obie nogi to 18%, dwie ręce to 9% itd. Jeżeli mowa o mniejszych oparzeniach, przyjmuje się, że obszar wielkości dłoni chorego to 1% powierzchni jego ciała.
To, jak wygląda pierwsza pomoc w przypadku oparzeń, zależy od tego, gdzie doszło do wypadku i co jest przyczyną oparzenia. Zawsze należy przede wszystkim zachować ostrożność – ocenić, czy można bezpiecznie udzielić pomocy. Następnie trzeba ugasić płonące ubranie wodą lub stłumić płomienie materiałem z naturalnych włókien np. bawełnianą koszulką, ściągnąć odzież, która została oblana wrzątkiem lub środkami chemicznymi albo odłączyć źródło prądu.
Uwaga – nigdy nie wolno odrywać ubrania stopionego z raną. Najlepiej odciąć materiał wokół rany z zapasem i zdjąć pozostałą część. Należy również pamiętać o usunięciu biżuterii i butów, ponieważ uraz zazwyczaj powoduje obrzęk tkanek.
W przypadku oparzenia bardzo ważne jest jak najszybsze schładzanie ran, żeby nie doszło do poszerzenia się obszaru uszkodzonego. W celu schłodzenia niewielkich uszkodzeń stosuje się czystą wodę – z butelki lub kranu. Schładzanie powinno trwać około 15 minut. Jeżeli doszło do oparzenia dużej powierzchni ciała, schładzać rany można przez maksymalnie 2 minuty, np. przykładając mokre ręczniki do obszaru uszkodzonego. Nigdy nie powinno się polewać całego ciała zimną wodą, bo to może skutkować hipotermią.
W przypadku oparzeń chemicznych skóry konieczne jest obfite polewanie jej wodą przez co najmniej 30 minut. Warto zauważyć, że wyjątkiem od tej zasady jest oparzenie wywołane tlenkiem wapnia. Ponadto warto pamiętać, że nie należy prowokować wymiotów. Istnieje ryzyko, że układ oddechowy może zostać poparzony, co prowadzi do poważniejszych powikłań. W takich sytuacjach konieczne jest natychmiastowe wezwanie pogotowia i uzyskanie zgody dyspozytora medycznego na podawanie wody do picia dla osoby poparzonej.
W przypadku oparzenia elektrycznego podczas udzielania pomocy osobie poszkodowanej istotne jest zapewnienie bezpieczeństwa zarówno dla ratownika, jak i samego chorego. Jeżeli porażenie miało miejsce w zamkniętym pomieszczeniu, należy natychmiast odłączyć źródło prądu, np. wyjąć wtyczkę z gniazdka lub wyłączyć centralne zasilanie. Jeśli istnieje podejrzenie, że przepływ prądu nie został przerwany, należy ostrożnie przesunąć poszkodowanego w bezpieczne miejsce, unikając bezpośredniego kontaktu z ciałem — w tym celu można użyć np. drewnianego kija. Następnie należy ocenić stan chorego, wezwać pomoc medyczną i rozpocząć odpowiednie postępowanie resuscytacyjne.
Gdy ma się do czynienia z ciężkimi oparzeniami, wtedy, gdy poszkodowany jest nieprzytomny lub podejrzewa się oparzenie górnych dróg oddechowych, trzeba niezwłocznie wezwać pogotowie ratunkowe. Każdorazowo leczenia szpitalnego wymagają oparzenia szyi, dołów pachowych, zgięć łokci, dłoni, okolic intymnych, kolan oraz stóp.
Oparzenia mogą prowadzić do różnorodnych powikłań, które mogą znacząco wpływać na zdrowie i funkcjonowanie poszkodowanej osoby. Wśród potencjalnych powikłań oparzeń należą:
W przypadku oparzeń głębokich lub rozległych mogą wystąpić także zaburzenia równowagi elektrolitowej, odwodnienie oraz całkowita martwica tkanek.
Oparzenia III i IV stopnia prowadzą do pojawienia się blizn. Jedną z najskuteczniejszych bezinwazyjnych metod redukcji blizn jest wykorzystanie lasera. Precyzyjne użycie lasera pozwala na zmniejszenie tkanki bliznowatej i uzyskanie płynnego przejścia między zdrową a uszkodzoną skórą. W niektórych sytuacjach niezbędne może być podjęcie się leczenia operacyjnego przeszczepami skóry. Należy jednak pamiętać, że tego rodzaju inwazyjne procedury usuwania blizn przeprowadzane są w wyspecjalizowanych klinikach.
Leczenie oparzeń skóry obejmuje różnorodne metody, których celem jest minimalizacja bólu, zapobieganie infekcjom, przyspieszenie gojenia się ran i redukcja ryzyka wystąpienia powikłań. W zależności od stopnia oparzenia stosuje się różne sposoby leczenia:
Decyzja o konkretnych metodach leczenia oparzeń skóry zależy od indywidualnych czynników, takich jak stopień oparzenia, lokalizacja i rozległość rany, a także ogólny stan zdrowia pacjenta.
Po zakończeniu leczenia oparzeń I i II stopnia ważne jest regularne nawilżanie skóry, co może zapobiec jej wysuszeniu i ewentualnym uszkodzeniom. W przypadku oparzeń głębszych istnieje konieczność redukcji ryzyka powstawania przykurczów pooparzeniowych poprzez wdrożenie odpowiednich zabiegów fizjoterapeutycznych. Ponadto pomoc stanowi stosowanie właściwie dobranych szyn, klamer oraz, w niektórych przypadkach, specjalnych opatrunków uciskowych.
Bibliografia:
Wstrząs anafilaktyczny nazywany inaczej anafilaksją to ciężka uogólniona reakcja nadwrażliwości na dany czynnik np. pokarm, lek czy jad owadów. Występuje co roku średnio u 1 do 3 procent osób. Statystycznie częściej do reakcji anafilaktycznej dochodzi u kobiet i młodych osób. Wstrząs jest o tyle niebezpieczny, że ze względu na swój przebieg zagraża życiu pacjenta. Jakie są przyczyny i metody zapobiegania anafilaksji?
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?
Zasłabnięcie to zaburzenie funkcji życiowych – krótkotrwałe osłabienie organizmu, które samo w sobie zazwyczaj nie jest groźne, ale może być efektem poważnych problemów zdrowotnych. Jakie są przyczyny zasłabnięć? Czym różni się zasłabnięcie od omdlenia? Jak postępować w obu przypadkach?
