Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Przeszczep to często jedyny sposób na uratowanie czyjegoś życia. Transplantologia, bo tak nazywa się dział zajmujący się przeszczepami, jest uznawana za najmłodszą gałąź medycyny. Najmłodszą, a jednocześnie wyjątkowo trudną i ciekawą. Które narządy pobiera się od żywych dawców? Co tak naprawdę można przeszczepić?
Pierwszy udany przeszczep nerki od zmarłego dawcy w Polsce miał miejsce w 1966 roku. W tym roku wykonano również pierwszy udany przeszczep tego organu od żywego dawcy. Tak zaczęła się historia transplantologii w naszym kraju. Obecnie wykonuje się zabiegi wykorzystując zarówno narządy od zmarłych, jak i od żywych. Szacunki pokazują, że jeden dawca jest w stanie ocalić życie aż sześciu osobom, zaś czterem kolejnym wydłużyć je w znaczący sposób. Właśnie dlatego coraz więcej mówi się o oddawaniu komórek macierzystych, nerek czy szpiku kostnego.
Przeszczep, z łaciny transplantare, czyli dosłownie sadzić poza czymś, to przeszczepienie tkanek, komórek lub narządów w całości albo w części z jednego ciała do innego lub w obrębie tego samego ciała. Przeszczepy dzielimy na autogeniczne – inaczej autotransplantacja – kiedy przenosi się własne tkanki z jednego miejsca na drugie, izogeniczne – gdy przeniesienie następuje między osobnikami identycznymi genetycznie, np. bliźniakami jednojajowymi, allogeniczne – przeszczep dotyczący osobników tego samego gatunku, np. od człowieka do człowieka oraz ksenogeniczne – kiedy przenosi się tkanki albo narządy między różnymi gatunkami, np. od świni lub krowy do człowieka.
Od żywego dawcy można przeszczepić krew i to dzieje się najczęściej, skórę – zazwyczaj w ramach autotransplantacji, komórki i tkanki nerwowe, fragmenty kości, część wątroby, nerkę, komórki macierzyste, szpik kostny, część trzustki oraz jajnik we fragmentach lub w całości. Od martwego dawcy przeszczepia się rogówki, całe kości, płuca, trzustkę, nerki, serce, całą wątrobę, fragmenty jelita, twarz, a także macicę. Ten ostatni przeszczep jest stosunkowo nowym rozwiązaniem – z powodzeniem udało się dokonać transplantacji macicy dopiero w 2011 roku.
Jeżeli chodzi o statystyki przeszczepów w Polsce, od 2010 do 2019 roku liczba dawców tak zwanych rzeczywistych utrzymuje się na podobnym poziomie. Jest to między 500 a 615 osób w zależności od wybranego roku. Według danych do najczęściej przeszczepianych narządów w 2019 roku należały nerki – 959 zabiegów, serca – 145, wątroby – 351, płuca – 57 oraz nerki i trzustki w jednym czasie – 34 transplantacje. Dla porównania, liczba oczekujących na wspomniane przeszczepy była kilku- lub kilkunastokrotnie większa. Na przeszczep nerki w 2019 roku czekało aż 14315 osób, zaś na przeszczep płuc 1441 osób. Czas oczekiwania w zależności od potrzebnego narządu wynosił od 116 dni w przypadku transplantacji wątroby, do aż 359 dni w przypadku zabiegu wstawienia serca od dawcy. Koszty wykonania transplantacji są ogromne. Przeszczepienie serca w 2019 roku kosztowało 140 tys. zł, a wątroby aż 200 tys. zł.
Coraz więcej Polaków deklaruje chęć zostania dawcą, co napawa optymizmem. Statystyki wskazują, że 75% osób chciałoby być dawcą za życia, np. pozwolić na przeszczep szpiku i 73% po swojej śmierci. W tym ostatnim przypadku trzeba pamiętać, że w naszym kraju obowiązuje domniemana zgoda na bycie dawcą – jeżeli osoba, która zmarła, ukończyła 18 lat i nie wyraziła w trakcie życia sprzeciwu w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów, można pobrać od niej narządy. W przypadku osób niepełnoletnich o pobraniu narządów decydują rodzice lub opiekunowie prawni.
Największą zaletą przeszczepów jest możliwość uratowania komuś życia – w przypadku transplantacji np. serca lub zdrowia np. w wyniku przeszczepu rogówki. Wad jest nieco więcej. Mówi się m.in. o ewentualnym odrzuceniu przeszczepu, co skutkuje koniecznością czekania na kolejny narząd, długim czasie oczekiwania – to potwierdzają wyżej przytoczone statystki, stosowaniu się do restrykcyjnych zaleceń po zabiegu, ryzyku śmierci w trakcie operacji oraz konieczności przyjmowania farmakoterapii niekiedy do końca życia.
Zgrzytanie zębami nazywane również bruksizmem to schorzenie, które objawia się nawykowym i niekontrolowanym zaciskaniem zębów. Przyczyny bruksizmu nie zostały w sposób jednoznaczny ustalone. Czy można coś zrobić, żeby zapobiec zachorowaniu albo, żeby się z niego wyleczyć?
Infekcje mogą mieć podłoże bakteryjne, grzybicze albo wirusowe. Drobnoustroje, które wywołują choroby zakaźne, wnikają do organizmu i powodują reakcję immunologiczną, a tym samym często prowadzą do poważnych powikłań. Najczęściej obserwuje się infekcje górnych dróg oddechowych będące efektem działania wirusów. Jakie są objawy zakażeń wirusowych? Na czym polega leczenie chorób wirusowych? Odpowiadamy!
Udar może wystąpić w wyniku zatkania tętnicy mózgowej przez skrzep krwi (udar niedokrwienny) lub pęknięcia naczynia krwionośnego, powodując wyciek krwi do mózgu (udar krwotoczny). W obu przypadkach dochodzi do niedotlenienia i uszkodzenia komórek mózgowych, co może prowadzić do trwałej utraty funkcji, takich jak utrata mowy, niedowład kończyn lub zaburzeń poznawczych. Z tego względu tak ważna będzie umiejętność rozpoznania ich zwiastunów. Czym tak naprawdę jest udar mózgu? Z jakich powodów dochodzi do udarów? Jakie leczenie stosuje się po udarze? Odpowiadamy!
