Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Zgrzytanie zębami nazywane również bruksizmem to schorzenie, które objawia się nawykowym i niekontrolowanym zaciskaniem zębów. Przyczyny bruksizmu nie zostały w sposób jednoznaczny ustalone. Wiadomo, że jest on powiązany z zaburzeniami miejscowymi okolicy układu nerwowego oraz psychicznymi. Czy można coś zrobić, żeby zapobiec zachorowaniu albo, żeby się z niego wyleczyć?
Do ataków bruksizmu częściej dochodzi w nocy. Takie nieświadome zaciskanie zębów prowadzi do ich ścierania. Pękanie szkliwa to również konsekwencja zgrzytania zębami. U 86% chorych bruksizm prowadzi do dolegliwości bólowych, które obejmują okolicę twarzy, mięśnie szyi, żwaczy, pleców, ramion oraz gardła. Najczęściej to schorzenie jest wykrywane u stosunkowo młodych ludzi, a nawet i u dzieci, bo zniszczone zęby i towarzyszące im inne objawy (np. przeskakiwanie żuchwy, nieprawidłowy zgryz) bardzo łatwo zauważyć.
Bruksizm bywa dzielony na różne sposoby. Oprócz tego, że może być pierwotny oraz wtórny, podlega również podziałowi z uwagi na porę, w której się objawia. Wówczas wyróżnia się: bruksizm dzienny oraz bruksizm nocny.
Jak wynika z nazwy, pojawia się w ciągu dnia i występuje jako nieświadome zaciskanie zębów. Najczęściej jest wywoływany przez obciążenia emocjonalne i silny stres.
Jest zaliczany do zaburzeń ruchowych, które są powiązane ze snem. Pojawia się pod postacią nieświadomego zgrzytania zębami. Osoby, które zmagają się z tą odmianą bruksizmu, uskarżają się także na problemy ze snem, bezdech senny, zwiększone napięcie mięśniowe i przyspieszoną częstość pracy serca.
Etiopatogeneza zgrzytania zębami nie została do końca odkryta. Wiadomo, że w przypadku zgrzytania zębami istotne są różne przyczyny. Rodzinne predyspozycje to jedna z nich. Tak samo ważny jest w tym wypadku układ nerwowy, uwarunkowania psychiczne, zaburzenia o charakterze miejscowym i zmiany w zakresie neurotransmiterów.
Zgrzytanie zębami bardzo często wynika z nieprawidłowego rozwoju jamy ustnej. Przyczyn bruksizmu można również upatrywać w wadach zgryzu (np. zgryz przewieszony), bo one także prowadzą do dużego pobudzenia mięśni żwaczy.
Zmiany czynnościowe i organiczne w obrębie układu nerwowego także są bardzo ważne, bo mogą determinować ataki bruksizmu. Z ustaleń badaczy wynika, że pod tym względem kluczową rolę odgrywa zbyt duża aktywność ze strony drogi ośrodkowej, która odpowiada za ruchy, które są wykonywane przez żuchwę.
Nocne zgrzytanie zębami bardzo często towarzyszy chorobie Parkinsona. Oprócz tego dowiedziono, że bruksizm często występuje razem z dystomią (to choroba, która objawia się niekontrolowanym wykonywaniem mimowolnych ruchów).
Do przyczyn organicznych zgrzytania zębami zaliczane są także: wcześniej przebyte zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, różnego rodzaju urazy głowy, padaczkę, tężec, zespoły otępienne i krwotoki do móżdżku.
Do zgrzytania zębami przyczyniają się również wcześniej wspomniane czynniki psychiczne. W przypadku płci męskiej chodzi w tym wypadku między innymi o agorafobię oraz o zaburzenia nastroju. Nieco inaczej jest z kobietami, bo w ich przypadku bardziej znacząca pod tym względem jest nadmierna wrażliwość na stres.
Często jest tak, że za zgrzytaniem zębami skrywa się osobowość lękowa. Na tym nie koniec, bo początkowej fazie choroby może towarzyszyć nastawienie na osiąganie sukcesu. W praktyce działa to w ten sposób, że długotrwały stres doprowadza do zmian w obrębie wrażliwości receptorów, które się znajdują w mięśniach. One z kolei powodują niekontrolowany i zwiększony skurcz, który obejmuje mięśnie żwaczy.
Początkowe objawy zgrzytania zębami mogą zostać niezauważone. Tak jest ze zgrzytaniem zębami u dzieci. Najczęściej jest jednak tak, że pacjent udaje się do lekarza dopiero wtedy, gdy zaczynają mu dokuczać dziwne promieniujące bóle, takie, które trudno w sposób jednoznaczny zlokalizować. Nie zawsze też od razu trafia się do właściwego specjalisty. Wszystko przez to, że bruksizmowi towarzyszą objawy ogólnoustrojowe, a wśród nich między innymi: bóle głowy, bóle pleców, bóle ucha, zaburzenia słuchu, zaburzenia snu, bóle obręczy barkowej, oraz trudności z połykaniem.
Jeśli nocne zgrzytanie zębami trwa od dawna, to wówczas o wiele łatwiej jest je rozpoznać. Wszystko przez to, że wtedy uwidaczniają się objawy w jamie ustnej. Do tych najczęściej występujących zalicza się: pęknięcia szkliwa, starte zęby, ubytki.
Wśród objawów ze strony stawu skroniowo-żuchwowego na pierwszy plan wysuwają się: ograniczona ruchomość, przeskakiwanie żuchwy, trzaski i bolesność palpacyjna w tej wymienionej okolicy.
W leczeniu zgrzytania zębami praktykowane jest podejście wielokierunkowe. Niezwykle istotne jest wówczas doprowadzenie do poprawy warunków zgryzowych. Usunięcie wady zgryzu to wtedy podstawa i na tym koncentruje się lekarz stomatolog.
Bardzo często podstawową metodą leczenia bruksizmu jest zastosowanie terapii okluzyjnej. Jej podstawowe zadanie to relaksacja mięśni i ograniczenie bolesnych dolegliwości w obrębie twarzy. Dobre efekty przynosi szynoterapia, bo dzięki niej możliwe jest zatrzymanie ścierania twardych tkanek zębów.
Stosowane wówczas miękkie albo twarde płyty nagryzowe i szyny zgryzowe ograniczają przeskakiwanie żuchwy. Oprócz tego dochodzi wówczas do tego, że zęby względem siebie przeciwstawne zostają unieruchomione. Na tym nie koniec, bo szyny przekładają się także na relaksację stawów skroniowo-żuchwowych.
Przy leczeniu bruksizmu rekomendowane jest stosowanie szyny relaksacyjnej na noc minimum przez pół roku. Później sugerowane jest jej używanie przez jeden dzień w miesiącu, przez następne pół roku. Oczywiście zdarza się i tak, że silne napięcie w obrębie twarzy prowadzi do tego, że jej stosowanie musi zostać wdrożone na czas nieokreślony.
Terapia rozluźniająca również może bardzo pomóc. Pacjent zmagający się z bruksizmem ma do wyboru między innymi: biologiczne sprzężenie zwrotne, trening autogenny, a nawet i hipnozę. Stosowanie technik relaksacyjnych także jest w tym wypadku rekomendowane. Wszystkie te metody na różny sposób prowadzą do tego samego, czyli rozluźnienia tych wszystkich mięśni, które powodują bruksizm.
Jeśli żadne z zastosowanych metod nie przyniosły zadowalających rezultatów, to wówczas istnieje taka możliwość, żeby zastosować terapię z wykorzystaniem toksyny botulinowej typu A. Potoczna nazwa tego produktu leczniczego to botoks. Jego dawka za każdym razem jest dobierana do potrzeb konkretnego pacjenta. Wówczas kluczową rolę odgrywa to, jak duże jest w jego przypadku napięcie mięśniowe. Działanie toksyny botulinowej doprowadza do czasowego (odwracalnego) zaniku siły mięśniowej w płytce ruchu. Pod wpływem botoksu zakończenia nerwowe nie przesyłają neuroprzekaźnika, a mięśnie zostają przyblokowane i już się w sposób nadmierny nie kurczą. Efekty takiej terapii utrzymują się od czterech do sześciu miesięcy. Ustąpieniu dolegliwości bólowych towarzyszą zmiany wizerunkowe. Wszystko przez to, że dochodzi wtedy do zauważalnej zmiany konturu twarzy, która ulega wysmukleniu i staje się bardziej owalna.
Bruksizm wpływa negatywnie na wiele sfer ludzkiego życia. Nie tylko zmienia wygląd zębów, ale również utrudnia codzienne funkcjonowanie. Wynika to z towarzyszących mu dolegliwości bólowych oraz np. zaburzeń snu. W wielu przypadkach uzasadnione jest wtedy zastosowanie farmakoterapii. Poza środkami przeciwbólowymi stosowane są również leki uspokajające, przeciwlękowe oraz antydepresyjne.
Nieleczony bruksizm może doprowadzić do poważnych konsekwencji, czyli między innymi do:
Nieleczone zgrzytanie zębami w nocy przekłada się na zmiany w okolicy żuchwy oraz szczęki, a one z kolei mogą się przyczynić do stanów zapalnych nie tylko samych zębów, ale także całych dziąseł. Równie prawdopodobne jest powstanie poważnego zakażenia, jakim jest sepsa albo wstrząs septyczny. Oprócz tego zgrzytanie zębami przez sen może również doprowadzić do zmian zwyrodnieniowych w stawach skroniowo-żuchwowych. Wówczas ich ruchomość podlega znaczącemu ograniczeniu, a to bardzo uciążliwe, bo utrudnia spożywanie pokarmów.
Z ustaleń badaczy wynika także, że bruksizm może również prowadzić do zwiększonego ryzyka pojawienia się tego rodzaju powikłań, jak mikroudary w mózgu oraz w płucach. Po prostu nieleczone zgrzytanie zębami oddziałuje w sposób negatywny na cały ludzki organizm. Właśnie dlatego tak ważne jest to, żeby nie bagatelizować żadnych niepokojących objawów i od razu konsultować je ze swoim lekarzem. Wiele osób zbyt długo zwleka z rozpoczęciem leczenia bruksizmu, a wynika to z tego, że nie doświadczają od razu jego negatywnych następstw, ale to tylko kwestia czasu. Warto pamiętać o tym, że za każdym razem podczas ataku bruksizmu zaciskamy szczęki aż dziesięć razy mocniej niż podczas jedzenia.
Żeby nieco złagodzić przykre konsekwencje zgrzytania zębami, rekomenduje się:
Całkowite wyleczenie bruksizmu może być bardzo trudne albo wręcz niemożliwe. Z tego względu najważniejsze jest to, żeby nie bagatelizować nocnego zgrzytania zębami i w porę udać się po medyczne wsparcie, bo domowe sposoby mogą się okazać niewystarczające. W każdym z przypadków można złagodzić związane z tą chorobą dolegliwości i na tym należy się skoncentrować. Na względzie warto mieć także i to, że leczenie bruksizmu to również codzienna troska o stan uzębienia.
Konsultacja merytoryczna lek. Ireneusz Markowski
Dyrektor Medyczny POLMED
Szybkie wykrycie nowotworów złośliwych zwiększa zarówno szansę na całkowite wyleczenie, jak i zmniejsza ryzyko poważnych interwencji chirurgicznych. Większość pacjentów zgłasza się do lekarza wtedy, gdy odczuwa niepokojące objawy, ale często na tym etapie bywa już za późno – choroba jest w zaawansowanym stadium wymagającym agresywnego postępowania a rokowania są złe. Czy można zatem zdiagnozować nowotwory, które nie dają objawów?
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?
Ciśnienie oczne, określane też jako ciśnienie wewnątrzgałkowe albo śródgałkowe, jest to ciśnienie wywierane przez płyn śródoczny na rogówkę i twardówkę.
