Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Wodny roztwór jodu w jodku potasu, powszechnie znany jako płyn Lugola, to produkt leczniczy znany już w pierwszej połowie XIX wieku. Stosowany w ramach działań profilaktycznych po wybuchu elektrowni atomowej w Czarnobylu, przez wielu kojarzony jest jedynie z działaniem ochronnym przed szkodliwym promieniowaniem. Jakie jeszcze właściwości ma płyn Lugola? Jakie są wskazania do jego stosowania i czy picie płynu Lugola jest bezpieczne?
Z tego artykułu dowiesz się:
Płyn Lugola (łac. Iodi solutio aquosa) to wodny roztwór jodu w jodku potasu. Po raz pierwszy został stworzony w XIX wieku przez francuskiego lekarza Jeana Lugola. Dlaczego? Jod w czystej postaci jest trudno rozpuszczalny w wodzie destylowanej, natomiast dodanie jodku potasu jako solubilizatora pozwoliło uzyskać jednorodny roztwór (jod tworzy jony trijodku). W standardowym stężeniu płyn Lugola dostępny w aptekach zawiera 50 mg/ml czystego jodu oraz 100 mg/ml jodku potasu. Zmieniając odpowiednio proporcje można otrzymać roztwór wodny jodu o stężeniu 1,2 lub 5%.
Płyn Lugola to roztwór, który w swoim składzie zawiera wyłącznie czysty jod, jodek potasu oraz wodę destylowaną. Jodyna jest bardzo podobnym roztworem, jednak zawiera ona w swoim składzie alkohol etylowy. Charakteryzuje się ona działaniem bakteriobójczym, wirusobójczym i grzybobójczym dlatego jest stosowana do zewnętrznej dezynfekcji rąk, powierzchni i narzędzi chirurgicznych. Ze względu na dodatek alkoholu nie może być przeznaczona do użytku wewnętrznego.
Płyn Lugola wykazuje właściwości antyseptyczne, dlatego jego główne zastosowanie to odkażanie różnego rodzaju otarć i skaleczeń skóry. Jak stosować płyn Lugola? Z założenia wykorzystuje się go wyłącznie do odkażania nieuszkodzonej skóry, dlatego należy zachować ostrożność i po nałożeniu go na gazik delikatnie przemywać nim jedynie otarcia lub brzegi rany. Nie powinno się stosować płynu Lugola do odkażania ran otwartych czy oparzeń. Przy odkażaniu większych powierzchni ciała (np. przy zabiegach operacyjnych), warto dodatkowo zabezpieczyć pozostałe fragmenty skóry, by uniknąć ich zanieczyszczenia.
Ze względu na swoje właściwości odkażające, płyn Lugola może być także, po odpowiednim rozcieńczeniu, stosowany do odkażania jamy ustnej oraz łagodzenia stanów zapalnych migdałków. Zaleca się zastosowanie następujących proporcji, pamiętając, że przygotowanego roztworu nie należy połykać:
Płyn Lugola stosowany jest głównie do odkażania otarć i brzegów rany, a w określonych przypadkach płukania gardła i jamy ustnej.
Czasami może on także być stosowany w leczeniu grzybicy skóry. Płyn Lugola znalazł także zastosowanie w innych dziedzinach. Jego niewielki dodatek może pomóc w uzdatnianiu wody. a w przemyśle spożywczym jest on między innymi wykorzystywany do wykrywania skrobi w produktach mlecznych, takich jak jogurty czy śmietany. Jest to bowiem częsty, ale nie pożądany przez klientów zabieg, mający na celu poprawę konsystencji rozcieńczonego produktu i zwiększenie zysków producenta.
Płyn Lugola zalecany był do stosowania doustnego przy skażeniu promieniotwórczym. Miało to na celu ochronę tarczycy przed radioaktywnym jodem. Zalecenia te dotyczyły przede wszystkim najmłodszych, a także młodzieży i dorosłych do 40 roku życia. Miało to na celu zminimalizowanie ryzyka, że w przyszłości rozwiną się u nich nowotwory tarczycy. Obecnie jednak nie zaleca się w tym celu przyjmowania doustnie płynu Lugola.
Kiedy więc można stosować płyn Lugola doustnie? Zazwyczaj ma to miejsce u pacjentów z chorobami tarczycy (w przypadku, gdy potrzebna jest bardzo szybka poprawa kliniczna u pacjentów, np. z zaawansowaną nadczynnością tarczycy w celu leczenia tzw. przełomu hipermetabolicznego prowadzącego do śpiączki), a także na kilka dni przed planowaną operacją częściowego lub całkowitego wycięcia tego gruczołu. Wskazaniem do doustnego spożycia płynu Lugola mogą być także badania scyntygraficzne. Takie wykorzystanie roztworu jodu z jodkiem potasu może zalecić wyłącznie lekarz, w indywidualnie dopasowanych do pacjenta dawkach. Zazwyczaj wynoszą one:
W Polsce jednak obecnie nie rekomenduje się już stosowania płynu Lugola jako ochrony przed promieniowaniem – metodą z wyboru są obecnie stabilne tabletki z jodkiem potasu.
Płyn Lugola należy każdorazowo rozpuścić w szklance wody, soku lub mleka. Dzięki temu znacząco zostaje ograniczone ryzyko podrażnienia błony śluzowej żołądka. Doustne stosowanie płynu Lugola może mieć miejsce wyłącznie w oparciu o szczegółowe zalecenia lekarskie.
Podstawowym przeciwwskazaniem do stosowania płynu Lugola jest nadwrażliwość na jod, preparaty jodu lub jodek potasu. Nie należy stosować go także w przypadku:
Przyjmowanie jodku potasu w dużej ilości nie jest wskazane, gdy nasza tarczyca nie jest w żaden sposób zagrożona radioaktywnym izotopem jodu I-131. Profilaktyczne zastosowanie jodku potasu może w tej sytuacji przynieść dla naszego organizmu zdecydowanie negatywny efekt. Takie postępowanie zwiększa bowiem ryzyko:
Co więcej, jodek potasu chroni tarczycę przed dalszym wchłanianiem jodu reaktywnego wyłącznie przez okres 24 godzin, po czym jodochwytność i wydzielanie hormonów tarczycy wraca do normalnego schematu. Warto też mieć na uwadze fakt, iż jodek potasu wykorzystywany do produkcji płynu Lugola jest w formie nieoczyszczonej, dozwolonej jedynie do użytku zewnętrznego.
Jak już zostało wspomniane, nieodpowiednio stosowany płyn Lugola może być szkodliwy dla organizmu. Zastosowanie go w innej formie niż do odkażania ran zawsze powinno być kontrolowane przez specjalistę. Nadmiar jodu w naszym organizmie może bowiem prowadzić do różnych powikłań, takich jak:
Stosowanie preparatu z jodkiem potasu może także negatywnie oddziaływać na płód, ponieważ przenika przez barierę łożyskową.
W sytuacji uwolnienia do atmosfery radioaktywnego jodu (I-131) w ilości przekraczającej dopuszczalne poziomy promieniowania, Polska Agencja Atomistyki jest zobowiązania do wydania odpowiedniego komunikatu. Jest to jedyna sytuacja będąca wskazaniem do zastosowania preparatów z jodkiem potasu jako zabezpieczenia tarczycy. Według najnowszych zaleceń nie powinien to być jednak roztwór Lugola lecz tabletki z jodkiem potasu, zawierające 50 mg jodu.
Jedynym wskazaniem do tego by prewencyjnie stosować jodek potasu jest potwierdzone przez Polską Agencję Atomistyki przekroczenie dopuszczalnego poziomu promieniowania wywołane przez radioaktywny jod.
W przypadku zagrożenia skażeniem radioaktywnym dawkowanie tabletek z jodkiem potasu jest ściśle dobrane do wieku pacjentów, co pomoże uniknąć zdrowotnych konsekwencji przyjęcia dużych dawek jodu:
Konsultacja merytoryczna lek. Ireneusz Markowski
Dyrektor Medyczny POLMED
Bibliografia:
Zespół policystycznych jajników to jedno z zaburzeń hormonalnych, które bardzo często diagnozowane jest u kobiet w wieku rozrodczym. Mimo, iż choroba ta, jak sama nazwa wskazuje, dotyczy jajników, to towarzyszy jej spektrum objawów, które wpływają na funkcjonowanie całego organizmu. W poniższym artykule postaramy się przybliżyć czym jest PCOS, jakie są jego przyczyny oraz jakie objawy mogą świadczyć o opisywanym zaburzeniu i kiedy należy udać się do specjalisty.
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?
Zasłabnięcie to zaburzenie funkcji życiowych – krótkotrwałe osłabienie organizmu, które samo w sobie zazwyczaj nie jest groźne, ale może być efektem poważnych problemów zdrowotnych. Jakie są przyczyny zasłabnięć? Czym różni się zasłabnięcie od omdlenia? Jak postępować w obu przypadkach?
