Co to jest półpasiec? Półpasiec, z łaciny herpes zoster, to ostra wirusowa choroba zakaźna wywoływana przez VZV, z angielskiego varicella zoster virus. Wirus VZV powoduje ospę wietrzną, a później zostaje w organizmie w postaci utajonej. W sprzyjających warunkach – przy znacznym obniżeniu odporności spowodowanym chorobą AIDS, przebytym nowotworem, radio- i chemioterapią, stosowaniem leków immunosupresyjnych lub steroidów – może się reaktywować, dając objawy półpaśca. Choroba występuje zazwyczaj u osób powyżej 50. roku życia.
A jak wygląda półpasiec? Objawia się zaczerwienioną pęcherzykowatą swędzącą i piekącą wysypką występującą w skupiskach po jednej stronie tułowia lub rzadziej na jednej ręce, nodze albo na połowie twarzy. Wykwitom towarzyszy ból, często bardzo intensywny, oraz uczucie mrowienia. Co ważne, wysypka powinna zacząć przysychać po 7, maksymalnie 10 dniach, a całkowicie ustąpić po 2, 3 lub 4 tygodniach.
Mówi się również o tak zwanych objawach zapowiadających – gorączka, bóle głowy, uczucie zmęczenia, osłabienie mięśni, dreszcze i nadwrażliwość na światło mogą okazać się pierwszymi symptomami półpaśca.
Półpasiec czasami przybiera również inne postacie. U pacjentów diagnozuje się półpasiec uszny, oczny, krwotoczny, uogólniony oraz zgorzelinowy. Uszny atakuje okolice i wnętrze ucha, czasami łączy się z wystąpieniem zespołu Ramsaya Hunta objawiającego się utratą smaku i porażeniem nerwu twarzowego. Oczny powoduje zapalenie spojówek lub tęczówek, a pęcherzyki charakterystyczne dla choroby zlokalizowane są m.in. na powiekach. Półpasiec krwotoczny wiąże się z wylewami krwi do skóry, uogólniony dotyczy dosłownie całej powierzchni tułowia, zaś zgorzelinowy prowadzi do pękania pęcherzyków i powstawania owrzodzeń.
Do jakiego lekarza powinno się udać z objawami półpaśca? Najlepiej skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu albo od razu z dermatologiem. Jeśli występuje inna niż skórna postać choroby należy zasięgnąć porady okulisty – w przypadku półpaśca ocznego – lub laryngologa – w przypadku półpaśca usznego.
Jakie leki stosuje się na półpasiec? Leki przeciwwirusowe oparte na substancjach aktywnych takich jak acyklowir, famcyklowir oraz walacyklowir. W zależności od stopnia nasilenia objawów wdraża się także preparaty antyhistaminowe hamujące swędzenie oraz przeciwbólowe doustne i miejscowe, np. maści rozgrzewające.
Półpasiec – czy jest zaraźliwy? To choroba wirusowa, więc tym samym należąca do zakaźnych. Nie przenosi się tak łatwo jak ospa wietrzna, ale można się nią zarazić przez bezpośredni kontakt płynem z pęcherzyków. Co ważne u osób, które nie przechorowały ospy, rozwinie się właśnie w tej postaci. Infekcja jest potencjalnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży – chociaż nie aż tak bardzo jak sama ospa wietrzna, która przenika przez barierę łożyska i powoduje m.in. wady wrodzone płodu.
Jakie powikłania mogą wystąpić po przechorowaniu półpaśca? Powikłania zależą od przebiegu choroby. U niektórych infekcja nie zostawi żadnych trwałych śladów, u innych skończy się bliznami i zaburzeniami pigmentacyjnymi w miejscu wysypki.
Rzadko obserwuje się tak zwaną neuralgię półpaścową, czyli przewlekły ból w miejscu pojawienia się wykwitów nieustępujący nawet po całkowitym wchłonięciu się wysypki. Częściej pacjenci po przechorowaniu półpaśca mają zakażenia skóry spowodowane nadkażeniami bakteryjnymi. W przypadku usznej lub ocznej postaci choroby może dojść do powikłań neurologicznych – trwałych zaburzeń słuchu, równowagi, porażenia nerwu twarzowego, zapalenia mózgu albo opon mózgowo-rdzeniowych, a także powikłań okulistycznych – pogorszenia widzenia lub utraty wzroku w oku, które objęte było półpaścem.
