Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Regularne profilaktyczne badania krwi to klucz do długiego życia w zdrowiu. Dzięki odpowiednio prowadzonej diagnostyce, możemy bowiem w porę zauważyć nieprawidłowości, jakie pojawiają się w naszym organizmie i szybko wdrożyć odpowiednie kroki, aby zapobiec rozwojowi choroby. Jednym z badań, jakie powinniśmy wykonywać, jest oznaczanie stężenia kreatyniny w surowicy krwi i/lub w moczu. Kto powinien je wykonywać, jak często i jakie choroby możemy zdiagnozować dzięki temu badaniu?
W mięśniach szkieletowych zachodzi reakcja nieenzymatycznego rozpadu fosforanu kreatyny. Produktem metabolizmu tego związku jest właśnie kreatynina. Powstający w organizmie człowieka związek, wydalany jest wraz z moczem, co wskazuje na to, że odpowiedzialny za ten proces jest układ moczowy. To, ile kreatyniny powstanie, a także ile zostanie wydalone z organizmu, zależne jest przede wszystkim od masy mięśniowej, a także od:
Warto zaznaczyć, że fizjologicznie stężenie kreatyniny powinno utrzymywać się na stałym poziomie. Im więcej masy mięśniowej posiada dana osoba, tym wyższe będzie w jej przypadku stężenie kreatyniny w krwi oraz w moczu. Dodatkowo, kreatynina jest niezwykle ważnym wskaźnikiem, dzięki któremu możliwa jest ocena czynności nerek.
Jak wskazano już wcześniej, stężenie kreatyniny zależy od czynników takich jak masa mięśniowa, płeć czy wiek pacjenta. Ile zatem wynosi norma kreatyniny, zależna od płci oraz wieku pacjenta? W przypadku oznaczania stężenia tego związku we krwi, normy te przedstawiają się następująco:
Natomiast jeśli chodzi o normy kreatyniny w moczu, to kształtują się one jak poniżej:
Warto zaznaczyć, że wszelkie odchylenia od wskazanych norm (zarówno niższy, jak i wyższy wynik), powinny zostać bezzwłocznie skonsultowane z lekarzem. Odbiegające od normy stężenie kreatyniny, wskazywać może bowiem na nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu.
Najważniejsza jest profilaktyka. Oznaczanie poziomu stężenia kreatyniny w moczu lub we krwi powinniśmy zatem wykonywać w celach diagnostycznych, raz w roku. Dzięki temu będziemy mogli na bieżąco monitorować nasz stan zdrowia i w porę wykryć jakiekolwiek nieprawidłowości.
W jakich sytuacjach oznaczenie stężenia kreatyniny jest bezwzględnie konieczne? Przede wszystkim wtedy, kiedy pacjent zgłasza niepokojące objawy, mogące wskazywać na problemy zdrowotne. Objawami takimi jest m.in.:
Dodatkowo, oznaczanie stężenia kreatyniny jest badaniem rutynowym u pacjentów, przygotowywanych do zabiegów operacyjnych, a także przed badaniami diagnostycznymi, które wymagają podania kontrastu. Wymienić tutaj można:
Regularne oznaczenie stężenia kreatyniny we krwi lub w moczu jest także konieczne w przypadku pacjentów:
Przygotowanie do oznaczania stężenia kreatyniny zależy od tego, na podstawie jakiego materiału biologicznego wykonywana będzie diagnostyka. Inaczej wygląda bowiem przygotowanie pacjentów do oznaczania kreatyniny na podstawie próbki krwi, a inaczej jeśli konieczny jest pomiar stężenia kreatyniny w moczu. Warto zaznaczyć jednak, że ani jedno, ani drugie badanie nie wymaga długotrwałego, wymagającego czy skomplikowanego przygotowania.
Jeśli lekarz zalecił oznaczenie stężenia kreatyniny w surowicy krwi, to przygotowanie do badania jest bardzo proste. Na badanie należy przyjść na czczo, a więc od ostatniego posiłku musi minąć co najmniej osiem godzin. Dobrą praktyką jest jednak zjedzenie ostatniego posiłku około godziny 18, jeśli pobranie krwi mamy umówione na godzinę 8 rano. Przez cały wieczór możemy pić – pamiętajmy jednak, aby była to tylko woda. Co ważne, warto także wypić szklankę wody rano, w dzień badania. Taka praktyka w znaczącym stopniu usprawni sam proces pobrania krwi.
Co ważne, na dobę przed pobraniem krwi w celu oznaczenia stężenia kreatyniny, niewskazany jest także intensywny wysiłek fizyczny. Należy powstrzymać się od treningu na siłowni, udziału w maratonie czy wieczornego lub porannego biegania. Wysiłek fizyczny może spowodować, że uzyskany w oznaczeniu wynik będzie fałszywie wysoki, co utrudni diagnostykę. Na dwa do trzech dni przed pobraniem krwi w celu oznaczenia stężenia kreatyniny, należy powstrzymać się także od spożywania alkoholu.
Nieco inaczej przygotowanie przedstawia się w przypadku oznaczania stężenia kreatyniny w moczu. Co prawda również należy unikać alkoholu i wysiłku fizycznego, jednak nie jest konieczne bycie na czczo. Dodatkowo, pobrania próbki moczu dokonujemy sami w warunkach domowych, a następnie przekazujemy próbkę do laboratorium.
Jeśli lekarz zlecił oznaczenie poziomu kreatyniny we krwi, to badanie polega po prostu na pobraniu próbki krwi i wykonaniu odpowiednich oznaczeń. Poza wypiciem szklanki wody, pamiętajmy o tym, aby po przybyciu do przychodni odpocząć około 10 – 15 minut i dopiero udać się na pobranie krwi.
Oznaczanie stężenia kreatyniny w moczu wykonać można natomiast na dwa sposoby:
Pobranie jednorazowej próbki moczu nie jest niczym skomplikowanym. Po porannej pobudce udajemy się do łazienki, aby umyć ręce i okolice intymne. Następnie, z jednorazowym, jałowym pojemnikiem na mocz udajemy się do toalety. Pierwszy strumień moczu oddajemy do toalety, a mocz do badania pobieramy ze środkowego strumienia. Do oznaczenia stężenia kreatyniny wystarczy zaledwie 50 – 100 ml moczu. Pamiętajmy jednak, aby pobraną próbkę moczu z pojedynczej mikcji przekazać do laboratorium w ciągu maksymalnie dwóch godzin.
Jeśli jednak lekarz zalecił oznaczenie stężenia kreatyniny na podstawie dobowej zbiórki moczu, to jest to nieco bardziej czasochłonny proces. Rano, po przebudzeniu się mocz oddajemy do toalety, a dobową zbiórkę zaczynamy dopiero od kolejnej „porcji” moczu, przy czym ostatnia próbka powinna zostać pobrana następnego dnia rano. Mocz oddajemy do specjalnego, jałowego pojemnika o pojemności 2 – 2,5 litra. Żeby dobrze zrozumieć, jak dokładnie ma wyglądać dobowa zbiórka moczu, zobrazujemy to na przykładzie.
Załóżmy, że naszą dobową zbiórkę moczu zaplanowaliśmy sobie na środę. W tym przypadku, w środowy poranek udajemy się do toalety i nie zbieramy do pojemnika pierwszej porcji moczu. Natomiast, kiedy w ciągu dnia ponownie poczujemy potrzebę oddania moczu wykonujemy to już do przeznaczonego do tego, jałowego pojemnika, tak jak wszystkie kolejne porcje moczu ze środy oraz poranną porcję moczu z czwartkowego poranka.
Po oddaniu wszystkich próbek moczu, zapisujemy pobraną objętość, a następnie dokładnie mieszamy całą próbkę. Teraz z dużego pojemnika pobieramy około 100 ml moczu i umieszczamy go w mniejszym, jałowym pojemniku. Mały pojemnik oddajemy do laboratorium najszybciej, jak to możliwe.
Czy stężenie kreatyniny poniżej norm może wskazywać na chorobę? Co prawda, wynik taki raczej nie świadczy o poważnych problemach zdrowotnych czy też nieprawidłowej pracy nerek, jednak mimo wszystko należy przyjrzeć się, co może być jego przyczyną. Niskie stężenie kreatyniny we krwi może być bowiem spowodowane przez:
Obniżone stężenie kreatyniny we krwi może wystąpić także na skutek przyjmowania niektórych leków oraz w podeszłym wieku. Warto pamiętać także o tym, że niższy poziom kreatyniny jest normalnym zjawiskiem u kobiet ciężarnych. W rzadkich przypadkach wynik poniżej normy może świadczyć także o rozwijającej się w naszym organizmie chorobie wątroby.
Obniżone stężenie kreatyniny w moczu może natomiast wskazywać na:
Sytuacja taka może wystąpić także wtedy, kiedy pacjent przyjmuje leki, których skutkiem ubocznym jest działanie nefrotoksyczne, a także takie, które powodują zmniejszenie przepływu nerkowego.
Podwyższone stężenie kreatyniny w surowicy krwi, jest wskazaniem do bezzwłocznej konsultacji lekarskiej. Taki wynik może świadczyć o:
Warto zaznaczyć, że podwyższone stężenie kreatyniny we krwi może być także wynikiem stosowania niektórych leków czy intensywnej aktywności fizycznej. Pamiętajmy, że wszystkie odchylenia od normy (zarówno za wysokie, jak i za niskie stężenie kreatyniny), należy skonsultować z lekarzem. To specjalista podejmie decyzję o podjęciu dalszej diagnostyki i wdrożeniu ewentualnego leczenia.
Konsultacja merytoryczna lek. Ireneusz Markowski
Dyrektor Medyczny POLMED
Bibliografia:
Informacja:
Artykuły, opublikowane na stronie POLMED Zdrowie, nie pełnią funkcji konsultacji medycznej ani nie wyrażają opinii specjalistów i lekarzy. Prezentowane treści stanowią ogólne wskazówki i nie mogą być traktowane jako wyznacznik przy podejmowaniu decyzji dotyczących modyfikacji diety lub terapii, nawyków lub określaniu zmiany dawkowania leków oraz innych substancji leczniczych. Przed podjęciem działań, które mogą wpłynąć na Twoje życie, zdrowie lub samopoczucie, skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą.
Każda porada medyczna musi być dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta na podstawie wywiadu i/lub badania lekarskiego. Nigdy nie próbuj samoleczenia, bazując wyłącznie na materiałach informacyjno-edukacyjnych. Zawsze korzystaj z konsultacji lub teleporady medycznej, świadczonej przez lekarza. W sytuacji pojawienia się objawów choroby lub pogorszenia stanu zdrowia, natychmiast skontaktuj się z lekarzem.
Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne konsekwencje, wynikające z wykorzystania porad i informacji, zawartych na stronie bez wcześniejszej konsultacji z profesjonalistą.
13 września 2023 roku rusza kolejna, 27. edycja akcji profilaktycznej Twoje życie – Twój STYL. POLMED po raz kolejny bierze udział w przedsięwzięciu, zachęcając tym samym kobiety do regularnego wykonywania badań profilaktycznych. W tym roku po raz pierwszy do akcji dołączyły dwie placówki POLMED Diagnostyki, spółki z Grupy POLMED, oferujące badania z zakresu diagnostyki obrazowej.
Reumatoidalne zapalenie stawów to przewlekła postępująca choroba tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym. Jej objawy nie są charakterystyczne, dlatego postawienie diagnozy bywa utrudnione. Trzeba jednak zrobić wszystko, żeby potwierdzić lub wykluczyć chorobę. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ nieleczone RZS prowadzi do poważnych problemów nie tylko ze stawami, lecz także z innymi narządami.
Wrzody żołądka i dwunastnicy to najczęstszą choroba przewodu pokarmowego. Wrzody są to ubytki w błonie śluzowej, zazwyczaj spowodowane błędami żywieniowymi, paleniem tytoniu, narażeniem na stres, zakażeniem Helicobacter pylori, przyjmowaniem niesteroidowych lub sterydowych leków przeciwzapalnych.
Według szacunków lekarzy, wrzody żołądka czy też dwunastnicy dotyczą 5-10 proc. populacji.
O kortyzolu mówi się, że jest „hormonem stresu” i to właśnie z takim określeniem jest często kojarzony. Jednak biorąc pod uwagę, jak wiele ważnych funkcji spełnia, warto dowiedzieć się więcej na jego temat. Gdzie i jak powstaje, za co odpowiada i do czego prowadzi jego niedobór lub nadmiar w organizmie? Odpowiadamy na wszystkie ważne pytania, dotyczące tego hormonu.
