Choroby wirusowe – jak się przed nimi chronić?

Wirusy to cząsteczki organiczne, które nie mają własnej struktury komórkowej. Aby się namnażać, potrzebują żywych komórek gospodarza. Wiele wirusów działa chorobotwórczo na organizm człowieka. Jak można się chronić przed zakażeniem i tym samym infekcjami górnych dróg oddechowych, które najczęściej powodują?

Budowa wirusa

Wirusy tak naprawdę nie są do końca organizmami żywymi, ponieważ nie mają zdolności rozmnażania się, wzrostu, ruchu czy metabolizowania, nie zawierają organelli komórkowych, a mogą się jedynie powielać, czyli inaczej namnażać. Pojedynczą cząstkę wirusa nazywa się wirionem. Jaka jest budowa wirusa? Wirion składa się z kapsydu – tak zwanego płaszcza białkowego chroniącego drugi element – kwas nukleinowy zawierający informację genetyczną. Część wirusów ma dodatkową osłonę lipidową. Co ważne, wirusy posiadają wyłącznie jeden rodzaj kwasu nukleinowego, DNA albo RNA, nigdy zaś obu jednocześnie.

Wirus po wniknięciu do organizmu przyczepia się do powierzchni komórki, przebija przez jej ścianę – dosłownie przedostaje się do środka i uwalnia swój genom do jądra komórkowego. Tam następuje replikacja DNA lub RNA wirusa, a następnie uwalnianie nowych wirionów z zainfekowanej komórki gospodarza. W efekcie zaatakowana komórka ulega zniszczeniu, a wirus rozprzestrzenia się po organizmie.

Choroby wirusowe

Wirusy wywołują różne choroby zakaźne. Najczęściej spotyka się infekcje górnych dróg oddechowych będące wynikiem zakażenia wirusami paragrypy, grypy, rynowirusami, adenowirusami, koronawirusami czy wirusami Coxackie. Choroby wirusowe to także ospa wietrzna, opryszczka wargowa, odra, mononukleoza zakaźna, świnka, kleszczowe zapalenie mózgu oraz różyczka. Najgroźniejszymi dotychczas poznanymi wirusami są wirus Ebola odpowiadający za powstanie objawów gorączki krwotocznej, HIV powodujący zespół nabytego braku odporności (AIDS), polio wywołujące chorobę Heinego-Medina, HBV oraz HCV będące przyczyną wirusowego zapalenia wątroby typu B i typu C, a także RABV odpowiedzialny za wściekliznę.

Jak się chronić przed zakażeniem wirusami? Zakażenia wirusami zwłaszcza tymi wywołującymi przeziębienie i grypę można uniknąć, stosując się do kilku prostych zasad. Po pierwsze, nie spotykać się z osobami chorymi. Wirusy typu adeno-, korona- czy rynowirusy przenoszą się drogą kropelkową, dlatego najskuteczniejszą ochroną będzie ograniczenie kontaktu z zakażonym. Po drugie, dbać o prawidłową higienę rąk. Co to znaczy? Myć regularnie dłonie wodą z mydłem, dezynfekować je żelami antybakteryjnymi i co najważniejsze, nie dotykać skóry twarzy – szczególnie okolicy oczu, nosa i ust – brudnymi rękoma. Dotknięcie błon śluzowych dłońmi, na których znajduje się wirus, może spowodować jego przeniknięcie do organizmu. Po trzecie, zakładać maseczki ochronne. Po czwarte, zdecydować się na szczepienie wtedy, gdy ewentualne ryzyko infekcji mogłoby nieść za sobą niebezpieczne skutki uboczne. I na koniec pamiętać o dbaniu o odporność – odpowiedniej diecie, odpoczynku, zażywaniu witaminy D3 w okresie jesienno-zimowym oraz włączeniu probiotyków do codziennego menu.

Leki antywirusowe

Czy istnieje lek na wirusy? Tak naprawdę nie ma medykamentów, które chroniłyby przed zakażeniem. Leki antywirusowe stosuje się już po pojawieniu się objawów infekcji. W zależności od sposobu działania preparaty antywirusowe dzieli się na cztery grupy. Pierwsza to substancje blokujące przedostawanie się wirusów do komórek. Tak działają leki stosowane u osób zakażonych HIV. Druga to preparaty niepozwalające na uwalnianie DNA lub RNA wirusa, np. amantadyna przepisywana w infekcjach grypowych. Trzecia to leki hamujące replikację wirusów. Najpopularniejszy jest aciklowir wykorzystywany do leczenia opryszczki. Czwarta to substancje blokujące proces uwalniania zreplikowanych wirusów z komórki gospodarza.

Najczęściej lekarze w chorobach wirusowych zalecają stosowanie pranobeksu inozyny. Substancja ta pobudza układ odpornościowy do zwalczania wirusa, wpływając na aktywność limfocytów i jest dostępna także w preparatach bez recepty.