Rak jajnika – czynniki ryzyka, profilaktyka i diagnostyka

Powrót

Każdego roku na raka jajnika w Polsce zachoruje około cztery tysiące kobiet, z czego około 75% będą to stany zaawansowane.

Są różne typy raka jajnika, ponieważ jajnik jest jedynym miejscem ciała, które zawiera w swojej budowie komórki posiadające materiał genetyczny wszystkich komórek człowieka. Ta różnorodność histopatologiczna stanowi ogromną trudność w jednoznacznym określeniu przyczyn pojawienia się komórek nowotworowych. Znamy część czynników ryzyka, ale nie jest to takie proste jak w przypadku raka szyjki macicy, gdzie okazało się, że przyczyną są określone rodzaje wirusa HPV.

Rak jajnika – czynniki ryzyka

W przypadku raka jajnika możemy natomiast mówić o grupie ryzyka wystąpienia raka, choć czynniki środowiskowe modyfikują to ryzyko w różnym kierunku.

Jeśli w rodzinie były zachorowania na nowotwory jajnika, to ryzyko pojawienia się go w kolejnych pokoleniach określane jest w granicach 15-20%. Ryzyko to zwiększa się kiedy występował jednocześnie rak piersi czy jelita grubego.

Rak pojawia się, kiedy odporność jest osłabiona, a układ immunologiczny zajmuje się walką ze stresem, używkami, czynnikami chemicznymi obecnymi w otoczeniu czy infekcjami. Można powiedzieć więc, że prawie ¾ czynników zależy od sposobu odżywiania, stresu, warunków środowiskowych, a około ¼ od predyspozycji genetycznej.

Obecnie też można wykonać badanie mutacji genetycznych i określić stopień ryzyka możliwości pojawienia się niektórych nowotworów, szczególnie jeśli w rodzinie ktoś zachorował na raka przed pięćdziesiątym rokiem życia. Poradnia genetyczna przy Centrum Onkologii udziela takich porad.

Kto jest szczególnie narażony?

Rak jajnika dotyczy kobiet w każdym wieku. Oczywiście więcej zachorowań jest w miarę upływu lat, a szczyt przypada po 30 roku życia. Wtedy często zaburzenia ze strony układu pokarmowego, które nie przechodzą po kilkumiesięcznych leczeniach i pobytach na oddziale wewnętrznym kierują uwagę lekarza, aby zasięgnąć konsultacji ginekologicznej. Bardzo często bowiem takie pacjentki z nieswoistymi objawami ze strony przewodu pokarmowego kierowane są na oddział ginekologiczny, gdzie okazuje się, że przyczyną jej dolegliwości jest powiększony jajnik. Szczególnie w okresie, kiedy już dziewczyna zbliża się do okresu menopauzy. Jajniki powinny być mniejsze, a nie większe. Gorzej jeśli oba są wyraźnie powiększone i w obrazie USG stwierdza się nieprawidłowe, podejrzane struktury z niskimi oporami przepływu w naczyniach krwionośnych guza.

W takim przypadku poszerza się diagnostykę o badania specjalistyczne, jak choćby poziom markerów raka jajnika czy badanie rezonansem magnetycznym miednicy małej. Takie badanie bowiem bardzo dokładnie obrazuje, co dzieje się nieprawidłowego w narządzie rodnym i otaczających tkankach.

Jama brzuszna ma tę właściwość, że jest w stanie pomieścić dosyć sporo. Zwykle ma to jednak związek z posiłkami. Co zatem można zrobić, kiedy jajnik z wielkości śliwki, czy kurzego jajka powiększy się do objętości pomarańczy czy grejpfruta?

Rak jajnika – diagnostyka

Jak wykryć raka jajnika? Praktycznie trudno cokolwiek zauważyć patrząc w lustro. Nawet wykonywane co pół roku w ogólnej populacji badanie USG narządów rodnych, nie może być stosowane jako badanie przesiewowe, tak jak cytologia w zapobieganiu rakowi szyjki macicy. Rak jajnika jest typem zwykle bardzo agresywnym i szybko rosnącym, dającym rozsiew w jamie brzusznej, zanim pojawią się jakiekolwiek objawy nowotworu jajnika. Zaleca się jednak częste kontrole ginekologiczne z oceną USG narządu rodnego u osób, gdzie w rodzinie występował rak jajnika. Szczególnie kiedy pojawić się mogą zaburzenie miesiączkowania, wzdęcia brzucha, odbijania, biegunki czy zaparcia. W razie wątpliwości poszerza się diagnostykę o specjalistyczne badania krwi i badania radiologiczne.

Skuteczność leczenia raka jajnika jest jednak niska i na przestrzeni lat pomimo niewielkiej poprawy nie przekracza na całym świecie 35-40% przeżyć pięcioletnich. Dysponujemy jednak coraz lepszymi schematami leczenia chemioterapią raka jajnika i mamy nadzieję, że za kilka- kilkanaście lat poszerzona diagnostyka i leczenie genetyczne również przyczynią się do poprawy sytuacji w walce z tym podstępnym rodzajem nowotworu.

Warto jednak zawsze zwracać uwagę na ogólny stan zdrowia i czynników, które służą wzmacnianiu naszego układu odpornościowego. Często bowiem w rodzinie współistnieje choroba tarczycy, co może świadczyć o zaburzeniach immunologicznych, dziedziczonych i wzmacnianych nieprawidłowym sposobem odżywiania. Brak aktywności fizycznej też skutkuje osłabieniem odporności. Stres, szczególnie przewlekły pomału osłabia układ odpornościowy. Czynniki chemiczne obecne w pożywieniu, żelach, kremach, środkach do stosowania na powierzchnię ciała jak i wziewnie czy doustnie oraz zatrucie środowiska też mają wpływ na zdrowie. Warto więc korzystać z tych dobrodziejstw współczesnego świata z umiarem.


Dodano: 14/06/2018
Autor
dr n. med. Tadeusz Oleszczuk
Położnictwo i ginekologia
Jestem doktorem nauk medycznych, specjalistą ginekologiem-położnikiem, absolwentem Gdańskiej Akademii Medycznej.

Pracę doktorską obroniłem w 2001 roku w Centrum Onkologii - Instytut w Warszawie.
Przeszedłem wszystkie szczeble stanowisk zawodowych do pełnienia przez kilka lat obowiązków ordynatora na 35-cio łóżkowym pełnoprofilowym oddziale położniczo-ginekologicznym. Jestem autorem licznych publikacji w profesjonalnych czasopismach medycznych, miesięcznikach i kwartalnikach z tematów obejmujących doświadczenie zawodowe oraz najnowsze naukowe badania obserwacyjne i poglądowe.
W swojej codziennej praktyce szczególną uwagę zwracam na profilaktykę, odżywianie i wpływ czynników zewnętrznych na zdrowie pacjentek. Przeprowadzam również teleporady (telekonsultacje).
Umów wizytę
Najpopularniejsze artykuły w kategorii Choroby
15/02/2021
Choroby, Profilaktyka
Mroczki przed oczami – czym są i o czym świadczą?

Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?


16/05/2022
Choroby, Profilaktyka
Krwotok z nosa – przyczyny, co może oznaczać? Jak zatamować krwawienie?

Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?


31/05/2023
Choroby
Nadciśnienie oczne – przyczyny, objawy, leczenie

Ciśnienie ​ oczne​, określane też jako ciśnienie wewnątrzgałkowe albo śródgałkowe, jest to ciśnienie wywierane przez płyn śródoczny na rogówkę i twardówkę.


Zapoznaj się z nasza ofertą
Nowość! Kup online!
badania
Pakiet intymny – diagnostyka chorób wenerycznych
Zadbaj o swoje zdrowie intymne

od 450 zł
badanie
Diagnostyka celiakii
Sprawdź czy cierpisz na nietolerancję glutenu.

od 210 zł
badanie
Diagnostyka chorób tarczycy
Choroby tarczycy mogą być przyczyną wielu dolegliwości.

od 52 zł
Więcej usług
Potrzebujesz pomocy?
Skontaktuj się z naszymi konsultantami.
Zapytaj o ofertę
Newsletter
Kup wizytę
Portal Pacjenta Portal Pracodawcy Platforma Medycyny Pracy Panel Agentów Ubezpieczeniowych Partner medyczny
Mam konto
Zaloguj się
Nie mam konta
Zarejestruj się